PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Wyłudzanie VAT będzie bezwzględnie ścigane i surowo karane. Rząd przyjął na wtorkowym (13 września 2016 r.) posiedzeniu przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelizację ustawy ? Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, która pozwala na skuteczną walkę z oszustwami podatkowymi. PO CO NOWE REGULACJE Wyłudzanie podatkuod towarów i usług (VAT) stało się w ostatnich latach niezwykle groźnym procederem przestępczym, wskutek którego budżet państwa ponosił gigantyczne szkody. Według ustaleń NIK, organy kontroli skarbowej wykryły w zeszłym roku fikcyjne faktury na kwotę 81,9 mld zł. To kwota ponad półtora razy większa niż zeszłoroczny deficyt budżetowy. Wyłudzaniem VAT najczęściej zajmują się zorganizowane grupy przestępcze działające na skalę międzynarodową. Sprawcy przedstawiają fałszywe dokumenty, na podstawie których wyprowadzają pieniądze z budżetu państwa m.in. pod pretekstem rzekomo zapłaconego wcześniej podatku VAT.
Najbardziej agresywną formą przestępstw skarbowych są oszustwa karuzelowe. Polegają one na wielokrotnym obrocie tym samym towarem przez różne firmy (polskie i zagraniczne), których celem nie jest faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej, lecz uzyskiwanie korzyści poprzez pozorowane transakcje doprowadzające do wyłudzenia VAT. Choć wyłudzanie pieniędzy z VAT to okradanie Polaków uczciwie płacących podatki, spośród wyroków wobec 253 sprawców wielkich wyłudzeń nienależnego zwrotu VAT, w latach 2014-2016 tylko w 31 przypadkach były to kary bezwzględnego pozbawienia wolności, w dodatku niskie. Zazwyczaj kończyło się na karach wolnościowych i grzywnach, w tym takich jak 1700 zł grzywny przy zysku z przestępstwa wynoszącym 3 mln zł.
CO PRZEWIDUJE PROJEKT
Wprowadza do Kodeksu karnego nowe kategorie przestępstw: wystawianie fikcyjnych faktur VAT oraz ich podrabianie i przerabianie w celu użycia jako autentycznych. Podstawowym zagrożeniem za tego rodzaju czyny ma być kara więzienia od 6 miesięcy do 8 lat, w wypadkach mniejszej wagi ? grzywna, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do 2 lat, a w wypadku wystawiania fikcyjnych faktur ? pozbawienie wolności do lat 3 (dotychczas Kodeks karny za fałszowanie dokumentów przewidywał zagrożenie grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Niezależnie od nowelizacji, ten ogólny przepis pozostanie w KK). Jeżeli fałszywa faktura służąca do wyłudzenia zwrotu VAT dotyczy towarów lub usług o wartości przekraczającej 1 milion złotych, albo jeżeli sprawca uczynił sobie z takich wyłudzeń stałe źródło dochodu, przestępstwo będzie zbrodnią zagrożoną karą od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Taka wysokość grożących kar wykluczy możliwość zastosowania wobec sprawcy warunkowego zawieszenia wykonania kary. Przy procederach przestępczych, gdy wartość towarów lub usług wskazanych w fałszywych fakturach przewyższać będzie 5 milionów złotych, sprawcom grozić będzie, tak jak w przypadku najpoważniejszych zbrodni, kara pozbawienia wolności w wymiarze od 5 do 15 lat, a w najcięższych wypadkach nawet 25 lat pozbawienia wolności. Przewidziano również możliwość wymierzenia grzywny, orzeczonej obok kary pozbawienia wolności, w wysokości do 6 mln zł. Wysokość kar zależeć będzie nie od kwot wyłudzonych z budżetu państwa, lecz od wartości towarów i usług brutto, których dotyczyć będzie fałszywa faktura. W ten sposób uproszczone zostanie postępowanie w sprawie gigantycznych wyłudzeń ? nie trzeba będzie ustalać kwoty uszczuplenia w drodze procedury podatkowej. Propozycje przewidują możliwość łagodniejszego potraktowania sprawcy, poprzez zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary, w wypadku ujawnienia przez niego wszystkich okoliczności przestępstwa oraz wskazania osób współdziałających, a w razie zwrócenia korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa ? nawet odstąpienia od wymierzenia kary. Ma to m.in. na celu rozbicie mafijnych powiązań w grupach przestępczych. Projekt przewiduje zmiany nie tylko w Kodeksie karnym, lecz także w ustawach o policji, CBA, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej i kontroli skarbowej. Chodzi o to, by funkcjonariusze tych służb mogli stosować techniki operacyjne w postępowaniach dotyczących wyłudzeń VAT.
ADEKWATNA KARA
Wysokość sankcji będzie uzależniona od skali popełnionego oszustwa. Najwyższe kary, do 15 lat więzienia, dotyczą wyłącznie fałszywych faktur, które opiewają na więcej niż 1 mln zł. Kara 25 lat więzienia będzie mogła być zasądzona tylko wtedy, gdy skala przestępstwa będzie jeszcze większa ? gdy kwota należności na fakturach przekroczy wartość 5 mln zł. Chodzi o to, żeby kara oddziaływała, odstraszała i była realnym narzędziem nacisku w rękach przedstawicieli organów ścigania. Projekt przewiduje przy tym możliwość łagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wymierzenia, gdy sprawca ujawni wszystkie okoliczności przestępstwa, wskaże osoby z nim współdziałające i zwróci całą bezprawnie uzyskaną korzyść majątkową.
DLACZEGO 25 LAT WIĘZIENIA
Aby w przypadku przestępstw finansowych kary realnie odstraszały sprawców sankcje muszą być dolegliwe. Karę 25 lat pozbawienia wolności przewiduje Kodeks karny za fałszowanie pieniędzy. Tymczasem fałszowanie faktur wywołuje znacznie większe spustoszenie w budżecie państwa. Komisja Europejska wskazuje w ostatnim swoim raporcie dotyczącym nadużyć w VAT, że na tle państw UE sytuacja Polski w tym zakresie się pogarsza. Jesteśmy w czołówce tego niechlubnego rankingu.
NIE UCIERPIĄ PRZEDSIĘBIORCY
Żaden uczciwy przedsiębiorca nie zostanie skazany za niedopatrzenie czy niezamierzony błąd w fakturze VAT. Czyny określone w projekcie są przestępstwami umyślnymi i dla poniesienia odpowiedzialności karnej konieczne jest ustalenie, że sprawca działał z zamiarem fałszowania faktury. W przypadku nieprawidłowości mniejszej wagi wymierzane będą grzywny. Zagrożenie wysokimi karami dotyczy jedynie fałszerzy działających na ogromną skalę w zorganizowanych grupach przestępczych. Projektowane przepisy dotyczą tylko i wyłącznie umyślnych czynów, a nie zwykłych błędów przy wystawianiu faktur, które się zdarzają legalnie działającym przedsiębiorcom. Nie ma więc obaw, że do więzień zaczną trafiać przedsiębiorcy, których księgowi czy szeregowi pracownicy pomylili się w jakiejś fakturze. Gwarantuje to tryb prowadzenia tych postępowań pod ścisłym nadzorem wyspecjalizowanego prokuratora, a nie przez urząd kontroli skarbowej. Przyjęty przez rząd projekt trafi do Sejmu. Ustawa ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji Ministerstwo Sprawiedliwości
