PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Prof. Irena Lipowicz, Rzecznik Praw Obywatelskich zwróciła się do Ewy Kopacz, ministra zdrowia informując ją , że do RPO zwróciły się organizacje pozarządowe opiekujące się osobami chorymi i bezdomnymi o udzielenie pomocy w rozwiązaniu problemu dostępu tych osób do świadczeń zdrowotnych. Trzeba stworzyć nowe podstawy prawne. Z inicjatywy RPO odbyło się spotkanie z przedstawicielami podmiotów, organizacji pozarządowych i stołecznych organów publicznych zajmujących się problemem bezdomności oraz pomocą medyczną osobom bezdomnym, na które zaproszony został również przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia. W toku tego spotkania, przedstawiono problem dostępu osób bezdomnych, które znajdują się poza systemem ubezpieczenia zdrowotnego do świadczeń zdrowotnych i leków, w tym świadczeń jednorazowych (np. iniekcji, zmiany opatrunku po leczeniu szpitalnym), dostępu do świadczeń zdrowotnych osób o nieustalonej tożsamości oraz cudzoziemców przebywających w Polsce nielegalnie, zapewnienia opieki pielęgniarskiej mieszkańcom schronisk dla bezdomnych, przewlekłej procedury przyjęcia osób nieubezpieczonych i bezdomnych (np. osób o nieustalonej tożsamości, nie posiadających dowodu osobistego oraz innych dokumentów) do zakładów opiekuńczych i domów pomocy społecznej, co skutkuje koniecznością długotrwałej i kosztownej hospitalizacji tych osób, braku podstaw prawnych finansowania świadczeń zdrowotnych dla osób nieubezpieczonych przez organy samorządu terytorialnego.
Sprawa niewystarczających rozwiązań prawnych w zakresie finansowania pomocy medycznej osobom bezdomnym, przypomina RPO była już przedmiotem wystąpienia Rzecznika. Nie ulega wątpliwości, że podmiotowy zakres stosowania obecnie obowiązującej ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest bardzo szeroki i stwarza możliwość korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przez znaczną część bezdomnych. Dotyczy to osób bezdomnych wychodzących z bezdomności, które są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego ( oraz innych niż osoby objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, osób posiadających obywatelstwo polskie i posiadających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe Jak pokazuje dotychczasowa rzeczywistość, istnieje – i będzie istniała w najbliższej przyszłości – grupa osób bezdomnych, często nieporadnych życiowo, która nie podejmie żadnych działań w kierunku spełnienia podstawowych obowiązków obywatelskich (m.in. pełnej identyfikacji, wyrobienia stosownych dokumentów), a także uzyskania podstaw do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej oraz świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Grupa ta nie podda się również wymaganym procedurom korzystania ze świadczeń zdrowotnych, jak np. uzyskanie skierowania do lekarza specjalisty czy szpitala, oczekiwanie w kolejce na badanie lub zabieg. Co więcej, spotkać można w tym względzie opór i świadome działanie bezdomnych, polegające na odrzuceniu w swoim postępowaniu tego rodzaju zdyscyplinowania. Osoby te są świadome, że w przypadku bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia, mają zagwarantowane leczenie Takiej gwarancji nie dają jednak przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, mimo, że ubezpieczenie zdrowotne ma charakter powszechny, a podmiotowy zakres stosowania powołanej ustawy jest rzeczywiście bardzo szeroki. Zważyć również wypada na ogromne koszty leczenia szpitalnego osób bezdomnych oraz przenoszenia zakażeń (chorób zakaźnych).
Zdaniem RPO , rozwiązanie podnoszonych problemów wymaga przede wszystkim następujących działań:
1. stworzenia podstaw prawnych oraz zapewnienia źródeł i sposobu finansowania: – niezbędnych świadczeń z zakresu podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej dla osób nie objętych powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, głównie bezdomnych, – niezbędnych produktów leczniczych, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych wymienionym wyżej osobom, – niezbędnych świadczeń zdrowotnych dla osób o nieustalonej tożsamości, – niezbędnej pomocy medycznej dla cudzoziemców przebywających w Polsce nielegalnie, – profesjonalnej opieki medycznej oraz niezbędnego zaopatrzenia medycznego mieszkańcom schronisk oraz innych placówek dla osób bezdomnych
2. skrócenia ścieżki dostępu osób nieubezpieczonych i bezdomnych do zakładów opiekuńczo – leczniczych i zakładów pielęgnacyjno – opiekuńczych oraz domów pomocy społecznej, poprzez dostosowanie procedury przyjęcia do sytuacji tych osób (m.in. osób o nieustalonej tożsamości, nie posiadających dowodu osobistego oraz innych dokumentów).
RPO prosi Ewę Kopacz o o spowodowanie zbadania omawianej sprawy oraz zajęcie stanowiska, a także podjęcie działań w kierunku rozwiązania omawianego problemu z poszanowaniem konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia oraz równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
