PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Rok 2015 na mocy postanowień Sejmu RP ma być rokiem poświęconym papieżowi Janowi Pawłowi II. W podjętej przez Sejm uchwale w sprawie ustanowienia roku 2015 Rokiem św. Jana Pawła II podkreślono ogromne zaangażowanie papieża Polaka w proces odradzania się polskiej niepodległości oraz w propagowanie uniwersalnego przesłania o godności i prawach człowieka. Będzie to też rok poświęcony teatrowi polskiemu, który właśnie obchodzi 250 lecie otwarcia Teatru Narodowego w Warszawie.
Rok 2015 to jednak ?okrągłe? albo i nie koniecznie ?okrągłe? rocznice także innych wydarzeń historycznych. Przypominamy niektóre z nich, te, które nie tylko miały wpływ na bieg historii, ale i zaznaczyły się w pamięci wówczas współczesnych, a o czym zapomnieliśmy my, dzieci XXI wieku.
ROK 1015 Mija tysiąc lat od rozpoczęcia tzw. III wojny polsko- niemieckiej o panowanie nad Łużycami. Henryk II dokonuje najazdów na ziemie polskie. Wojny kończą się zawarciem pokoju w Budziszynie, w roku 1018. Siedem lat później, w roku 1025, a więc 990 lat temu Bolesław Chrobry koronuje się na króla Polski. Trzynaście lat później, a więc 977 lat temu, w roku 1038, Brzetysław dokonuje najazdu na Polskę podkopując na setki lat potęgę Rzeczypospolitej. Czesi zagarniają też Śląsk; na Rusi dochodzi do bratobójczych walk synów księcia Włodzimierza. Historia odnotowuje też śmierć dwóch pierwszych męczenników ruskich ? Borysa i Gleba.
ROK 1065 Edward Wyznawca zakłada opactwo w Westminsterze działo to się dokładnie 950 lat temu; w tym też roku rozpoczynają się najazdy Turków Seldżuckich na wschodnie tereny Cesarstwa Bizantyjskiego; zdaniem erudytów literaturoznawstwa od 1065 r. do 1100 powstaje Pieśń o Rolandzie; ROK 1150 Przed 865 laty zakończono budowę Angor Wat ? świątyni pogrzebowej władcy Khmerów Surjawamana II( 1112 ? 1152).
ROK 1215 Jan bez Ziemi ustanawia 800 lat temu przywilej Magna Charta Libertatum; odbywa się IV Sobór Laterański, który na nakłada na wiernych obowiązek; przystępowania corocznie do sakramentu spowiedzi oraz komunii świętej. Synod także ostatecznie zakazuje duchownym zajmować się chirurgią; św. Dominik zakłada zakon dominikanów; upadek cywilizacji Tolteków. 15 lat wcześniej w roku 1200, a więc 815 lat temu zostaje założony uniwersytet w Paryżu, a już w 2015 roku legat papieski R. de Courson narzuca regulamin, który zakazuje studiowania dzieł Arystotelesa.
ROK 1265 Dobiega końca wojna domowa w Anglii pomiędzy królem Henrykiem III i zwolennikami Szymona de Montfort, także 750 lat temu zwołano w Anglii parlament, który został rozszerzony o przedstawicieli rycerstwa i mieszczan; na świat przychodzi Dante Alighieri a w Europie Zachodniej upowszechniają się wiatrak; w 1282 roku, a więc 733 latat temu mieszczenie poznańscy czerpią wodę z wodociągu. Jest to pierwszy akwedukt w Polsce.
ROK 1415 i 1465. W latach 1422- 1426 Andriej Rublow pracuje nad ozdobienem ikonostasu klasztoru w Zagorsku. Powstaje wówczas m.in. ikona Świętej Trójcy; tylko 9 lat trwa pontyfikat Mikołaja V, ( 1447 ? 1455) ale pierwszy papież humanista zakłada Bibliotekę Watykańską; 29 maja 1453 Turcy zdobywają Konstantynopol. Ginie ostatni cesarz Konstantyn XI Dragasz. Pod Warną w 1444 roku ginie Władysław III Warneńczyk. W roku 1489 Wit Stwosz rzeźbiarz z Norymbergii kończy prace nad ołtarzem głównym kościoła mariackiego w Krakowie.
ROK 1515 i 1565 Pół tysiąca lat temu Jagiellonowie zawierają w Wiedniu z Habsburgami układ dynastyczny. Trzy lata później ( 1518) Zygmunt Stary zrzeka się wszelkiej jurysdykcji nad chłopami w majątkach prywatnych, a w 1519 r. ukazuje się najstarsze rozporządzenie dotyczące uprawiana zawodu lekarza na ziemiach polskich; w 1555 roku Nostradamus publikuje swoje przepowiednie; w tymże roku w Augsburgu zostaje zawarty pokój religijny w rzeszy Niemieckiej ? ?czyja władza tego religia; 450 lat temu zakończył się w Polsce proces rozbicia kalwinizmu na dwa zbory: ariański i kalwiński; kontrreformacja jednak zwycięża w 1564 roku do Polski zostają sprowadzeni jezuici, a to oznacza koniec reformacji. Nad Tamizą w 1565 roku Elżbieta I zezwala na dokonywanie sekcji zwłok straconych złoczyńców, a w Ameryce Południowej zostaje założone Rio de Janeiro, czyli miasto najbliższych Igrzysk Olimpijskich będzie obchodzić 450 lecie powstania. Finałem XVI wieku jest nie tylko spektakularny, ale i brzemienny w skutkach proces i spalenie na stosie Giordana Bruna w roku 1600.
ROK 1615 i 1665 Pretendowanie przez Jana Kazimierza Wazę do korony szwedzkiej doprowadziło 350 lat do wojny szwedzko ? polskiej zwanej ?potopem?; dobiegła ona końca w 1660 roku. ?. W 1610 roku rządy zaczyna sprawować Ludwik XIII i będzie królem do 1643 roku, kiedy to władcą absolutnym zostanie Ludwik XIV. Cztery lata przed początkiem wojny, w 1661 roku ukazuje się pierwsza polska gazeta ?Merkuriusz Polski?. Po 10. latach pisania Miguel de Cervantes Savedra kończy w 1615 roku powieść ?Don Kichot”; 380 lat temu w roku 1635 w Rosji chcąc zlikwidować nawyk palenia tytoniu, wprowadzono kare ucinania nosa palaczom. Nie pomogło w Rosji palą tytoń do dzisiaj.
ROK 1715 Powstaje konfederacja tarnogrodzka przeciwko polityce Augusta II Sasa. Na Dalekim Wschodzie obwieszczono zakaz wjazdu Europejczyków do Chin bez specjalnej zgody cesarza. Tak narodziły się wizy. W 1717 r. Fryderyk Wilhelm I wprowadza w Prusach obowiązek nauki w tych miejscowościach, gdzie są szkoły.
ROK 1765 Założenia Szkoły Rycerskiej. W tym roku możemy obchodzić 250 rocznicę jej powstania. Jej absolwenci zmienili bieg historii Polski. Katarzyna II caryca Rosji wydała ukaz na mocy, którego właściciele ziemscy opornych chłopów mogli zsyłać na katorgę. Dziesięć lat wcześniej, w 1755 roku, katastrofalne trzęsienie ziemi niszczy Lizbonę, w tymże roku we Francji zabroniono kobietom wykonywania zawodu chirurga i dentysty. W roku 1768 Francja kupiła Korsykę od Genui.
ROK 1815 W czerwcu 1815 roku odbywa się Kongres Wiedeński. Na mocy jego postanowień utworzono Królestwo Polskie, Wolne Miasto Kraków i Wielkie Księstwo Poznańskie. Dla fanatycznych wyznawców Napoleona przypominamy kilka wydarzeń, od których mija właśnie 200 lat. Od marca do czerwca 100 dni Napoleona zakończone 18 czerwca 1815 roku bitwa pod Waterloo i zesłanie jednego z najkrwawszych tyranów na Wyspę św. Heleny. ROK 1865 Po roku wojny Rosja kończy podbijanie Azji Środkowej. Zdobyty zostaje Taszkient. Zakaz drukowania w Rosji książek w języku białoruskim i litewskim. Zakończono budowę budynku parlamentu w Londynie. Levi Strauss produkuje pierwsze dżinsy. Edward Manet namalował ?Śniadanie na trawie?. Ukazała się powieść Luisa Carrolla ?Alicja w krainie czarów? rok później, w 1866, Fiodor Dostojewski opublikował ?Zbrodnię i karę?.
ROK 1900 Dobiegło końca Powstanie Bokserów w Chinach. Skierowane było przeciwko obcym wpływom w tym państwie. Anarchiści zamordowali króla Włoch Umberta I; D.M. Planc ogłosił klasyczną dzisiaj teorię kwantów. Rozpoczynają się prace archeologiczne na Krecie, które ujawnią kulturę minojską. ROK 1915 Wszystkie poniższe fakty wydarzyły się 100 lat temu: 7 maja Niemcy zatapiają amerykański statek pasażerski Lusitanię; 23 sierpnia Japonia wypowiada wojnę Niemcom. W czerwcu Legiony walczą z Rosjanami pod Rokitną, do października walki legionistów pod Raranczą;, 16 maja zabójstwo premiera Portugalii P. Chagasa; 29 lipca zajęcie Haiti przez USA, 20 listopada przywrócenie monarchii w Chinach Piłka nożna została wprowadzona do programu Igrzysk Olimpijskich. Odwołano igrzyska w Berlinie, które miały tam się odbyć w 2016 roku USA wymyślono spinacze biurowe. Premiera filmu ?Narodziny narodu?, G. Griffitha; literacki Nobel dla Romaina Rollanda. Włodzimierz Majakowski publikuje ?Obłok w spodniach?
ROK 1940 Natomiast 75 lat temu 6 stycznia 1940 roku odbyła się pierwsza masowa egzekucja Polaków w Poznaniu, 22 stycznia masowa egzekucja w Palmirach; w kwietniu rozpoczęły się pierwsze egzekucje polskich jeńców w Katyniu; 12 marca klęska Finlandii w wojnie ze Związkiem radzieckim; 1 maja hitlerowcy rozbili oddział partyzancki majora Hubala, Henryka Dobrzańskiego, 20 maja początek prac przy tworzeniu obozu koncentracyjnego w Auschwitz; 21 lipca wybory parlamentarne w państwach bałtyckich pod kontrolą ZSRR. 21 czerwca zostaje zamordowany przez hitlerowców Janusz Kusociński, olimpijczyk. 2 października zostaje utworzone getto warszawskie; 14 listopada zostaje zbombardowana katedra w Coventry. Prapremiera sztuki Bertolda Brechta ?Matka Courage i jej dzieci?. 18 stycznia śmierć poety Kazimierza Przerwy ? Tetmajera; 10 marca śmierć rosyjskiego pisarza Michaiła Bułhakowa; w lipcu premiera filmu ?Dyktator? Charliego Chaplina. Antoni Słonimski pisze ?Alarm? a Ernest Hemingway, ?Komu bije dzwon?.
ROK 1965 Dwadzieścia lat po wojnie, czyli 50. lat temu w marcu aresztowani zostali Jacek Kuroń i Karol Modzelewski; 18 listopada polscy biskupi wystosowują do biskupów niemieckich list w sprawie wzajemnego wybaczania krzywd. List wywołuje histeryczną reakcję władz partyjnych i państwowych PRL; władze ZSRR rehabilitują Niemców nadwołżańskich, układ o wiecznej przyjaźni PRL i ZSRR zostaje przedłużony o 20 lat; w marcu USA wysyła do Wietnamu bataliony piechoty morskiej; 1 stycznia powstaje Organizacja Wyzwolenia Palestyny; 8 listopada zamkniecie obrad II Soboru Watykańskiego. W lutym bezprecedensowy – wyrok kara śmierci za udział w aferze mięsnej. 21 luty zostaje zamordowany Malcolm X przywódca amerykańskich Afroamerykanów.. W maju Wielka Brytania przechodzi na system metryczny Marta Argerich wygrywa VII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina; 19 maja umiera Maria Dąbrowska, 2 października umiera Oskar Lange, ekonomista. Literacka nagrodę Nobla zdobywa Michaił Szołochow za ?Cichy Don?. Ukazują się m.in. ?Kosmos? Witolda Gombrowicza, ?Malowany ptak? Jerzego Kosińskiego, ?Pociągi pod specjalnym nadzorem? Bohumila Hrabala i ?Ariel? Sylwii Plath.
ROK 1980. Jesienią przed 35 laty rozpoczął się trwajacy nimal rok Karnawał Solidarności, jednak nie tylko. 28 stycznia weszła w Zycie ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym; w kwietniu premierem PRL zostaje Edward Babiuch, 14 sierpnia rozpoczyna się strajk w Stoczni gdańskiej, który rozlewa się na cały kraj, 30 sierpnia podpisano porozumienie ze strajkującymi w Szczecinie, 31 sierpnia w Gdańsku, a 3 września w jastrzębiu, 5 września zostaje odsuniety z funkcji I sekretarza PZPR Edward Gierek, a zostaje nim Edward Babiuch, 10 listopada następuje rejestracja Niezaleznego Samorządnego Związku zawodowego Solidarność; na świecie połowa krajów bojkotuje letnią olimpiade w Moskwie, sportowcy występować będą pod flga olimpijską, a nie narodową, 4 maja umiera Josif Broz Tito, niespełna dziesięć lat później Jugosławia rozpada się w ogniu krwawych walk i czystek etnicznych; 22 wrzesnia wybucha wojna ? irańsko ? iracka, 5 grudnia przywódcy struktur Ukladu Warszawskiego dyskutują w Moskwie o sytuacji wewnętrznej w Polsce, 9 grudnia odkryto złoża ropy w Karlinie, mieliśmy być drugim Kuwejtem a wiemy jak się skonczyło; 2 marca umiera Jarosław Iwaszkiewicz; 14 marca ginie w katastrofie lotniczej samolotu lecącego z Nowego Jorku do Warszawy Anna Jantar,a wraz z nią 86 innych osób, A.Jantar urodziła sie w Pozaniu, w tym roku skończyłaby 65 lat; 29 kwietnia odchodzi Alfred Chitchcock; laureatem konkursu Chopinowskiego zostaje Wietnamczyk Thai Song Dang z Wietnamu;15 listopada polska premiera sztuki Tadeusza Kantora? Wielopole, Wielopole?; Literacką nagrodę Nobla zdobywa Czesław Miłosz; wydano ‘Dziennik 1954? Leopolda Tyrmanda a Umberto Eco publikuje ?Imię róży?; 8 grudnia w Nowym Jorku zostaje zastrzelony John Lennon.
ROK 1990 25. lat temu podczas obrad (27-29 stycznia) XI Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej podjęto decyzje o jej rozwiązaniu. Ostatnim pierwszym sekretarzem był Franciszek Rakowski; 9 lutego na głowę herbowego Orła Polski powraca korona; 14 marca Michaił Gorbaczow zostaje prezydentem ZSRR; 23 lutego- Izba Ludowa NRD podejmuje decyzje z przyłączeniu się tego państwa z dniem 3 października do republiki Federalnej Niemiec. 25 listopada pierwsza tura wyborów prezydenckich. Do drugiej tury dochodzą Stanisław Tyminski i Lech wałęsa, który 9 grudnia zostaje prezydentem RP. 11 marca koniec dyktatury Augusto Pinocheta w Chile W kwietniu ustawa o zniesieniu cenzury; 15 kwietnia śmierć wybitnej szwedzkiej Grety Garbo; umiera 26 wrze sunia Alberto Moravia, pisarz włoski; 1 września wprowadzenie religii do wszystkich szkół koncert trzech tenorów ( P. Domingo, J. Carreras i L.Pavarotti); 8 grudnia umiera Tadeusz kantor, 14 grudnia Friedrich Durrenmatt, Literacki Nobel dostaje Octawio Paz z Meksyku.
ROK 2000 Sąd Apelacyjny stwierdził, że prezydent Lech Wałęsa nie skłamał w swoim oświadczeniu lustracyjnym; 26 marca przedterminowe wybory prezydenckie w Rosji wygrywa Władimir Putin; 23 sierpnia przeniesienie urzędu kanclerskiego z Bonn do Berlina;13 sierpnia katastrofa atomowego okrętu Rosji ?Kursk?ginie cała załoga, prawdopodobnie 118 osób; 8 października drugi raz prezydentem RP zostaje Aleksander Kwaśniewski; 8 listopada prezydentem USA zostaje George W. Bush. Andrzejowi Wajdzie 26 marca wręczono honorowego Oscara za całokształt twórczości; 26 sierpnia umiera Wojciech Żukrowski; 14 września umiera Jerzy Giedroyć, założyciel Instytutu Literackiego i paryskiej ?Kultury?, 3 października śmierć Wojciecha Hasa wybitnego reżysera; XIV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina wygrywa Yundi li z Chin. Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał Gao Xingjian z Chin, od 1998 roku obywatel Francji.
