ENCJ zawiesza neo-KRS w prawach członka

– 16 sierpnia 2018r.- ENCJ stwierdziła, że polska nowa KRS nie spełnia minimalnych europejskich wymogów niezależności od władzy wykonawczej i ochrony niezależności sądownictwa. W historii ENCJ podobne kroki podjęło jedynie wobec rady sądownictwa w Turcji.

Europejska Sieć Rad Sądownictwa zdecydowała o zawieszeniu polskiej KRS w prawach członka Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ). ENCJ podjęła decyzję o zawieszeniu członkostwa nowej Krajowej Rady Sądownictwa. W uzasadnieniu wniosku, złożonego w sierpniu napisano, że nie spełnia ona już wymogów niezależności od władzy wykonawczej. W poniedziałek 17 września odbyło się nadzwyczajne spotkanie ws. polskiej Krajowej Rady Sądownictwa. Europejska Sieć Rad Sądownictwa to prestiżowa organizacja, zrzeszająca 24 rady sądownicze z 20 krajów Unii Europejskiej. Polska Krajowa Rada Sądownictwa była jedną z tych, które ENCJ w 2004 roku zakładały. Wniosek o wykluczenie nowej, wybranej przez polityków KRS złożył członek Holenderskiej Rady Sądownictwa Kees Sterk, który jest jednocześnie przewodniczącym Europejskiej Sieci.

Każdy z członków sieci w dzisiejszej debacie zabrał głos. Polskę w Bukareszcie reprezentował przewodniczący nowej KRS, sędzia Leszek Mazur. Jak mówił w sierpniu szef KRS, Rada dyskutowała na temat przynależności w ENCJ podczas jednego z posiedzeń.

Zdaniem Mazura Rada nie podejmowała działań zmierzających do wystąpienia z Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa. Jak zapewniał wtedy, prezydium Rady miało konsultować swoje stanowisko wobec ENCJ z resortami spraw zagranicznych i sprawiedliwości.

Rada Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ) 16 sierpnia stwierdziła, że polska Krajowa Rada Sądownictwa nie spełnia wymogów niezależności od władzy wykonawczej. „Rada zaproponowała członkom ENCJ zawieszenie członkostwa KRS z powodu niespełniania wymogów ENCJ o niezależności od władzy wykonawczej i ustawodawczej” – stwierdziła w wydanym wówczas komunikacie. Rada Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa zwracała również uwagę, że Krajowa Rada Sądownictwa nie zapewnia „niezależności polskiego sądownictwa”. 21 czerwca delegacja tej instytucji odwiedziła Warszawę i po niej „dostała odpowiedzi od KRS na pytania, jakie zadała. „Biorąc pod uwagę odpowiedzi KRS i po przestudiowaniu wszystkich innych, istotnych materiałów (m.in. stanowiska Stowarzyszenia Sędziów Polskich), Rada stwierdza, że KRS nie spełnia już wymagań do członkostwa w ENCJ” – stwierdzono. (http://www.tvn24.pl)

Deklaracja Stowarzyszenia Sędziów Bułgarskich

dotycząca decyzji przyjętej przez zgromadzenie ogólne Najwyższej Rady Sądownictwa (SJC) dotyczącej wstrzymania się od głosowania nad przedstawioną przez zarząd Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ) propozycją zawieszenia członkostwa polskiej Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) w tej organizacji:

Szanowni Członkowie Rady, W związku z Waszą decyzją o powstrzymaniu się od głosowania nad przedstawioną przez zarząd Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ) propozycją zawieszenia członkostwa polskiej Krajowej Rady Sądownictwa (KRS), przyjętą na plenarnym posiedzeniu Najwyższej Rady Sądownictwa (SJC) w dniu 13 września 2018, wyrażamy nasze zaniepokojenie ewidentną niechęcią SJC do otwartego zadeklarowania swojego stanowiska w sprawie jawnego pogwałcenia podstawowych zasad i wartości, takich jak niezależność sądownictwa, nieusuwalność sędziów i praworządność w Polsce. Jest to kolejne powstrzymanie się od głosu (czyli odmowa wyrażenia poglądów) SJC oraz jej wcześniejszych członków, podobnie jak miało to miejsce przy głosowaniu o zawieszeniu członkostwa w ENCJ w stosunku do Najwyższej Rady Sądownictwa Turcji. Zgodnie z art. 16(1) Ustawy o Sądownictwie Bułgarskim, obowiązkiem SJC jest zapewnienie oraz obrona niezależności sądów w Bułgarii. SJC reprezentuje sądownictwo tak w Bułgarii i poza jej granicami jako członek Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa. Jednym z celów ENCJ jest zapewnienie i wzmacniane niezależnego i odpowiedzialnego sądownictwa w Europie. Tworzenie wspólnego obszaru sprawiedliwości, łącznie z niezależnym sądownictwem jest deklarowanym celem Unii Europejskiej, do której należą zarówno Polska jak i Bułgaria. Odmowa wyrażenia stanowiska SJC co do ciągłego podkopywania niezależności sądów i zasady praworządności w Polsce jest bardzo niepokojąca. Jeśli w momencie przedstawiania Waszych kandydatur w wyborach do Najwyższej Rady Sądownictwa Bułgarii, szczerze deklarowaliście Wasze intencje w zakresie obrony niezależności sędziowskiej, to Wasza obojętność na rezultaty tak zwanej ?reformy? polskiego wymiaru sprawiedliwości ? a w szczególności przedwczesne zakończenie kadencji członków poprzedniej KRS oraz pełna kontrola tego ciała i całego sądownictwa, która znalazła się teraz w rękach rządu i parlamentu, jest niewytłumaczalna. Dzieje się tak, ponieważ członkowie KRS nie są już bezpośrednio wybierani przez sędziów, ale przez polski parlament; ponieważ kadencja Prezesa polskiego Sądu Najwyższego została przedwcześnie skrócona; ponieważ 27 z 72 sędziów polskiego Sądu Najwyższego zostało zmuszonych do wcześniejszego przejścia w stan spoczynku; ponieważ polski Minister Sprawiedliwości, który jest jednocześnie Prokuratorem Generalnym, dostał prawo usuwania i powoływania prezesów sądów oraz inicjowania postępowań dyscyplinarnych przeciwko polskim sędziom, którzy otwarcie wypowiadają się przeciwko rzekomym ?reformom? polskiego sądownictwa. Szczęśliwie żyjemy w czasach pokoju, kiedy nie wymaga się od Was dramatycznych demonstracji heroicznej odwagi w celu ratowania życia czy zdrowia innych. Dzisiaj prosimy o spełnienie o wiele prostszego obowiązku. Łatwego nawet dla osób które nie muszą spełniać poważnych wymagań określonych w artykule 17(1) prawa o sądach, mówiącego ?spełniających najwyższe standardy zawodowe oraz nieskazitelną postawę moralną?. Prosimy Was o jasne, otwarte i szczere wypowiedzenie się na temat problemów sędziów w Polsce ? kraju z przeszłością i kulturą bardzo podobną do naszej ? i faktu, że żaden z członków aktualnej KRS nie jest sędzią wybranym przez swoje środowisko. Czy w Waszej opinii taka sytuacja jest zgodna z europejskimi standardami niezależności sądownictwa? Jeśli te zmiany są dla Was obojętne, to czy możemy być pewni, że zachowacie się inaczej, kiedy pojawi się podobny atak na niezależność sądownictwa w Bułgarii? Wyrażamy także zaniepokojenie faktem, że przedstawiciel SJC odbył konsultacje z rządem w sprawie stanowiska Rady w przyszłym głosowaniu ENCJ w dniu 17 września 2018 w Bukareszcie. Decyzja o sposobie głosowania przedstawicieli SJC nad propozycją ENCJ o zawieszeniu członkostwa KRS jest Waszą suwerenną decyzją, zgodnie z zapisami Konstytucji Bułgarii, Prawa o Sądach oraz statutem ENCJ. Wasza decyzja to sprawa wewnętrzna sądownictwa, w związku z jej związkiem z zasadą fundamentalną dla wszystkich sędziów ? ich niezawisłością. Przypominamy jednocześnie, że zgodnie z Opinią ENCJ z 5 grudnia 2017 o przyjęciu poprawek do Ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa w Polsce ‘podobnie jak każdy obywatel, także i sędzia powinien mieć wolność wypowiedzi, w razie uznania, że demokracja i prawa fundamentalne są zagrożone ? choć przy zachowaniu zasady powściągliwości. Obowiązek obrony demokracji i praw fundamentalnych może mieć jednak priorytet przed zasadą sędziowskiej powściągliwości. Stowarzyszenie Sędziów Bułgarskich wyraża swoją solidarność z polskimi sędziami i wsparcie dla tych z nich, którzy są już ścigani dyscyplinarnie za wypowiedzi wspierające uniwersalną zasadę praworządności.

Sofia, W imieniu Zarządu BJA 14 września 2018 Atanas Atanasov

Komunikat Komitetu Obrony Sprawiedliwości dotyczącu zawieszenia członkostwa polskiej KRS w Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa: Nowa Krajowa Rada Sądownictwa nie jest instytucją niezależną od władzy wykonawczej oraz ustawodawczej. Decyzją przytłaczjącej większości głosów Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) zawiesiła członkostwo polskiej KRS w sieci. Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS zwrócił się do Przewodniczącego Zarządu Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa w związku z głosowaniem nad zawieszeniem polskiej Krajowej Rady Sądownictwa w prawach członka Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ). W ocenie członków KOS, sposób powołania nowej polskiej Krajowej Rady Sądownictwa, jej bezkrytyczny stosunek do działań i wypowiedzi władzy politycznej względem sądów oraz pełnia legitymizacja ustaw, które naruszają niezależność Sądu Najwyższego i arbitralnie obniżają wiek przejścia w stan spoczynku sędziów SN, w tym Pierwszego Prezesa SN, wskazują, że nowa Krajowa Rada Sądownictwa nie spełnia kryterium niezależności od władzy politycznej będącej warunkiem członkostwa w Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa. Uważamy, że Krajowa Rada Sądownictwa pełni aktywną rolę w zakresie implementacji ?reformy wymiaru sprawiedliwości? niezgodnej z Konstytucją RP oraz z międzynarodowymi standardami niezależności sądownictwa. Jest to wynikiem sposobu jej powołania ? nieprzejrzystego i w pełni zależnego od polityków. W naszej ocenie taki organ nie jest w stanie realizować swojej konstytucyjnej roli, jakim jest stanie na straży niezawisłości sądów i niezależności sędziów. Dobitnie świadczą o tym ostatnie działania oraz przypadki rażącego braku działania nowej KRS.

Pełna treść komunikatu dostępna jest m.in. na stronie HFPC