PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
10 kwietnia 2012 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał dwa wyroki w sprawach przeciwko Polsce: Bar-Bau Sp. z o.o. przeciwko Polsce (skarga nr 11656/08), dotyczący zarzutu naruszenia Artykułu 6 ust. 1 Konwencji oraz Strzelecki przeciwko Polsce (skarga nr 26648/03), dotyczący zarzutu naruszenia Artykułu 11 Konwencji. W sprawie Bar-Bau Sp. z o.o. przeciwko Polsce, skarżąca sformułowała zarzut naruszenia Artykułu 6 ust.1 Konwencji (prawo do rzetelnego procesu sądowego) w związku z odmową przyjęcia przez Sąd Najwyższy skargi kasacyjnej do rozpoznania. Skarżąca spółka prowadziła działalność gospodarczą w branży budowlanej. W dniu 4 listopada 1993 roku prezesowi jej zarządu i jedynemu udziałowcowi, panu W.B., został postawiony zarzut przywłaszczenia i zastosowano wobec niego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Po rozpoznaniu kasacji, wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2001 roku, W.B. został ostatecznie uniewinniony od popełnienia wszystkich zarzucanych mu czynów. W dalszej kolejności zasądzono na jego rzecz zadośćuczynienie za szkody niematerialne spowodowane niesłusznym tymczasowym aresztowaniem. Z uwagi na fakt, że zastosowanie przedmiotowego środka wpłynęło niekorzystnie na kondycję spółki, skarżąca wystąpiła przeciwko Skarbowi Państwa-Prokuraturze Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim z powództwem o odszkodowanie. Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2006 roku Sąd Okręgowy oddalił to powództwo. Identyczne stanowisko zajął w tej kwestii sąd II instancji. Skarżąca postanowiła skorzystać z nadzwyczajnego środka zaskarżenia, jakim jest skarga kasacyjna. W dniu 8 sierpnia 2007 roku Sąd Najwyższy w składzie jednego sędziego wydał postanowienie o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Dopuszczalność złożenia skargi kasacyjnej uzależniona jest bowiem od spełnienia przesłanek, takich jak: istotne zagadnienie prawne występujące w sprawie, potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodząca nieważność postępowania, oczywista zasadność skargi kasacyjnej. Sąd Najwyższy orzekł, że w tej konkretnej sprawie żaden z powyższych warunków nie został spełniony. Skarżąca podniosła, że enumeratywne wyszczególnienie przesłanek dopuszczalności skargi kasacyjnej oraz arbitralne orzekanie, co do jej dopuszczalności stanowi naruszenie Artykułu 6 ust. 1 Konwencji.
Trybunał stwierdził, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, że wprowadzenie przez sądy krajowe nadmiernych wymogów formalnych w zakresie wniesienia środka zaskarżenia może skutkować pozbawieniem skarżącej prawa dostępu do sądu. Ponadto, w świetle okoliczności niniejszej sprawy Trybunał uznał, że brak uzasadnienia postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania nie było proporcjonalne do celu, jakim jest zapewnienie pewności prawa oraz rzetelnego wymiaru sprawiedliwości. W konkluzji Trybunał stwierdził, że doszło do naruszenia Artykułu 6 ust.1 Konwencji i przyznał skarżącej kwotę 4000 euro tytułem zadośćuczynienia za doznaną szkodę niematerialną.
W sprawie Strzelecki przeciwko Polsce skarżący, były funkcjonariusz straży miejskiej, sformułował zarzut naruszenia artykułu 11 Konwencji (wolność zgromadzeń i stowarzyszania się).Na mocy przepisów ustawy o strażach gminnych z dnia 29 sierpnia 1997 roku Pan Strzelecki został objęty zakazem przynależności do partii politycznych. W dniu 8 grudnia 1999 roku skarżący złożył skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich domagając się interwencji w związku z dyskryminacją oraz ograniczeniem jego swobody działalności politycznej. W dniu 17 sierpnia 2000 roku Rzecznik Praw Obywatelskich złożył do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów przedmiotowej ustawy. Rzecznik zakwestionował, w szczególności, zakaz członkostwa w partiach politycznych osób pełniących funkcje publiczne, w tym strażników miejskich. W wyroku z dnia 10 kwietnia 2002 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że ustawa o strażach gminnych jest zgodna z Konstytucją.
Powołując się na wyrok w sprawie Djavit An przeciwko Turcji Trybunał przypomniał, że prawo do wolności zgromadzeń i stowarzyszania się jest niezbędne w społeczeństwie demokratycznym i podobnie jak prawo do wolności słowa stanowi jego fundament. Jednak wolność zrzeszania się nie jest absolutna i może podlegać ograniczeniom zgodnie z wykładnią Artykułu 11 ust. 2 Konwencji. W tej konkretnej sprawie Trybunał zauważa, że zastosowanie przedmiotowego środka miało na celu zapewnić neutralność polityczną oraz bezstronność służby gminnej oraz budować zaufanie obywateli do funkcjonariuszy publicznych. Zakaz ten służył osiągnięciu uprawnionego celu w rozumieniu Artykułu 11 ust 2 Konwencji, jakim jest ochrona bezpieczeństwa narodowego, porządku publicznego oraz praw i wolności obywateli. Trybunał podkreślił, że ocena, czy konkretny zakaz jest ?niezbędny w społeczeństwie demokratycznym? oraz proporcjonalny do prawnie uzasadnionego celu leży w zakresie uznania władz krajowych.
Trybunał zauważył ponadto, iż strażnicy miejscy dysponują prawem do wyrażania poglądów i preferencji politycznych w sposób, który nie wymaga przynależności do partii politycznej. W opinii Trybunału przedmiotowy zakaz odnosi się jedynie do działań, które rzeczywiście mogą mieć wpływ na politykę państwa. Mając na uwadze powyższe Trybunał nie stwierdził naruszenia Artykułu 11 Konwencji.