PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Nasze życie zbiorowe i indywidualne znalazło się pod przemożnym wpływem wielorakich kryzysów. Poczynając od kryzysów finansowego i migracyjnego, które odbijały się na Polsce, na Polkach i Polakach niejako rykoszetem, bezpośrednio nas nie dotykając, ale tworząc atmosferę niepokoju, lęków, niepewności, poprzez liczne kryzysy i podziały destabilizujące Unię Europejską i politykę globalną, aż po – wracając na nasze podwórko – konflikty i podziały, ostro dzielące w ostatnich latach naszą politykę i społeczeństwo. Przeżywamy obecnie najnowszy rozdział tego procesu: wybory i nie-wybory prezydenckie, zakwestionowanie resztek niezależności sądów. Dokonuje się to na tle pandemii, traumatycznego doświadczenia w skali globalnej oraz innych głębokich i groźnych procesów, rozgrywających się na styku świata ludzkiego i natury.
Nie mamy ambicji ani też kompetencji, aby podejmować w ramach Fundacji Batorego refleksję na temat współzależności tych wielorakich procesów i zmian. Proponujemy Państwu coś znacznie skromniejszego: cykl debat na temat kondycji polskiego państwa i społeczeństwa. Cykl rozpoczniemy 3 czerwca i będziemy go kontynuowali po przerwie wakacyjnej.
Debaty będą transmitowane na naszym profilu na Facebooku. Zapraszamy do dyskusji.
3 czerwca – Rządy PiS. Demokracja, autorytaryzm, chaos
10 czerwca – Hierarchia czy sieć? Państwo po pandemii
17 czerwca – Stare i nowe nierówności. Solidarność w czasie koronakryzysu
24 czerwca – Integracja i dezintegracja. Jak w warunkach kryzysu strukturyzuje się wspólnota?
1 lipca – Kapitalizm czy socjalizm? Demokracja czy dyktatura? Powrót starych pytań o przyszłość
—
3 czerwca 2020, w godz. 18:30-20:00 zapraszamy na pierwszą debatę:
Rządy Prawa i Sprawiedliwości. Demokracja, autorytaryzm, chaos
Podstawowym argumentem na rzecz „silnych rządów” – w różnym stopniu ograniczających wolności obywatelskie, rządy prawa i normy demokratyczne – jest ich rzekoma sprawność oraz brak konieczności liczenia się z cząstkowymi interesami czy też z demokratycznym cyklem politycznym, narzucanym przez terminy kolejnych wyborów. Pandemii towarzyszy drastyczne ograniczanie praw w krajach o długiej tradycji demokracji liberalnej. Dokonuje się to za przyzwoleniem społeczeństw, których to dotyczy. Sytuacja uważana jest za tymczasową, ponieważ wciąż działają instytucje i mechanizmy kontrolne państwa demokratycznego. Formułowane są jednak obawy, czy nastąpi powrót do pełnego respektowania praw i wolności obywatelskich.
Inaczej jest w krajach, gdzie pandemia wybuchła w sytuacji ograniczonej, nieliberalnej demokracji, z czym mamy do czynienia w Polsce. Dominacja woli politycznej partyjnego przywódcy rządzącego „bez żadnego trybu” i przełamującego w ten sposób rzekomy imposybilizm państwa demokracji konstytucyjnej, jest obecnie naczelną zasadą rządów. Wobec odrzucenia reguł państwa demokracji liberalnej oraz braku możliwości – a być może i woli – wprowadzenia pełnej dyktatury nieuchronna jest anarchizacja i powiększanie chaosu w życiu publicznym. Proces przygotowywania wyborów prezydenckich 2020 w pełni ukazał nieuchronną słabość rządów Prawa i Sprawiedliwości. Na tę cechę naszego siermiężnego autorytaryzmu wskazywano już w latach 2005-2007, a obecnie pisze się o tym coraz częściej.
Podczas debaty nad tytułowym problemem postawimy trzy pytania:
Czy w tle rządów autorytarnych tkwi anachroniczna wizja ładu i porządku (prawa i sprawiedliwości), która nie ma nic wspólnego ze złożoną strukturą nowoczesnego państwa, współczesnej gospodarki i rozwiniętego społeczeństwa?
Czy anarchizacja państwa i społeczeństwa przez „silną władzę” nie jest wynikiem niezdolności do zapanowania nad całością złożonego mechanizmu państwa, wielością obecnych w społeczeństwie wartości i interesów?
Jakie związki istnieją między chaosem i systemową korupcją a osłabieniem wszystkich mechanizmów kontroli, funkcjonujących w liberalnej demokracji?W debacie udział wezmą:
Agata Bielik-Robson (Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Uniwersytet w Nottingham)
Rafał Matyja (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie)
Andrzej Rychard (Instytut Filozofii i Socjologii PAN, członek Rady Fundacji Batorego)Prowadzący: Aleksander Smolar, prezes Fundacji Batorego
