PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
W naszym ustawodawstwie brakuje ? zauważa rzecznik Praw Obywatelskich – regulacji umożliwiającej ubieganie się o zwrot nieruchomości nabytych przez gminy na podstawie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Przepisy umożliwiają taki zwrot w przypadku nabycia nieruchomości przez Skarb Państwa. Ustawa o gospodarce nieruchomościami przyznaje możliwość ubiegania się o zwrot nieruchomości nabytych przez Skarb Państwa na podstawie ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (tekst jednolity Dz. U. z 1991 roku Nr 30, poz. 127ze zmianami.) RPO podkreśla jednak, że treść art. 216 ust. 2 pkt 3 u.g.n. odnosi się jedynie do nieruchomości nabytych przez Skarb Państwa. Literalna wykładnia tego przepisu nie daje zaś podstaw do uznania, że przepis ten umożliwia zwrot nieruchomości nabytych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego (gminy). Tożsame i jednolite stanowisko w tym zakresie reprezentują sądy administracyjne uznając, że skoro nieruchomość została zbyta nie na rzecz Skarbu Państwa, ale na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, to dyspozycja przytoczonego artykułu nie pozwala na to, aby taka nieruchomość była objęta decyzją o zwrocie.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, przywołany artykuł art. 216 ust. 2 pkt 3 jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim wyłącza możliwość odpowiedniego stosowania przepisów wobec nieruchomości nabytych na rzecz gminy, na podstawie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Przepis ten narusza zasadę równego traktowania w realizacji gwarancji wynikających z art. 21 ust. 2 Konstytucji RP. Z punktu widzenia właściciela nieruchomości, bez znaczenia jest okoliczność, czy nieruchomość jest nabywana na rzecz Skarbu Państwa, czy na rzecz gminy. Podmioty te mają zatem wspólną cechę istotną uzasadniającą równe traktowanie.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, nie ma uzasadnionych podstaw, by odstępstwo od zasady równości zawarte w art. 216 ust. 2 pkt 3 u.g.n. uznać za dopuszczalne. Nie sposób przyjąć, że odstępstwo to spełnia którekolwiek z kryteriów dopuszczalności wskazywanych przez Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniach wyjaśniających istotę zasady równości. Nie sposób uznać, że przyjęte różnicowanie pozostaje w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostały naruszone w wyniku wprowadzonego różnicowania oraz, że kryterium różnicowania pozostaje w związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, w sprawie niniejszej ustawodawca przekroczył zakres swobody regulacyjnej.
Stanisław Trociuk, zastępca RPO zwrócił sie do ministra infrastruktury o rozważenie podniesionych argumentów i podjęcie ewentualnych działań legislacyjnych, których celem byłoby wprowadzenie regulacji umożliwiającej ubieganie się o zwrot nieruchomości nabytych przez gminy na podstawie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.
