Przed TSUE odbyła się rozprawa dotycząca pytania prejudycjalnego sędziego ????????? ???????????
Na rozprawie obecny był autor pytania – prezes Iustitii, sędzia Joanna Hetnarowicz-Sikora i sędzia Bartłomiej Przymusiński.
Jakie argumenty padały podczas rozprawy? Przeczytajcie nasze krótkie sprawozdanie.
Przedstawiciele ???̨?? ?????????:
Wskazywali na arbitralność dotychczasowego orzecznictwa TSUE co do oceny systemu powołań sędziów w Polsce.
Tymczasem należy sobie odpowiedzieć, czy sąd w danym państwie ma być rzeczywiście ustanowiony ustawą tego państwa czy na podstawie bardzo ogólnych zapisów traktatu będącego aktem prawa międzynarodowego.
Testy oceny niezależności i niezawisłości określone przez TSUE oraz w sprawie Astradsson (ETPCz) nie są tak uniwersalne i jasne, jak chcieliby tego jego twórcy. W Polsce istnieniu instrumentu w postaci testu niezależności w odniesieniu do badania procedury nominacyjnej danego sędziego sprzeciwia się Konstytucja RP, dlatego też w polskim prawie takich procedur być nie może i nie są one przewidziane w prawie krajowym.
Polski ustawodawca przewidział, że kontrola prawidłowości powołania sędziego przed KRS odbywa się w ramach środka zaskarżenia jakim jest skarga na uchwałę KRS do Sądu Najwyższego. Nie można natomiast takiej kontroli dokonywać po wręczeniu aktu nominacyjnego przez Prezydenta, bo ten wręczając akt powołania korzysta z prerogatywy.
Polski rząd wskazuje, że 2243 sędziów w Polsce powołanych już zostało z udziałem neo-KRS. To stanowi ponad 20 % ogólnej liczby wszystkich sędziów w PL. Należy mieć na uwadze zasadę pewności orzeczeń sądowych. Podważając tę zasadę można by doprowadzić do całkowitej zapaści systemu wymiaru sprawiedliwości.
Co do kwestii kontroli niezawisłości sędziego, strona postępowania, w której orzeka dany sędzia, ma możliwość zainicjowania takiej kontroli poprzez złożenie wniosku o wyłączenie takiego sędziego. Co więcej – wniosek taki może składać wielokrotnie.
Przedstawiciel ????????? ???? ?????????????:
RPO wysoce krytycznie ocenił część rozwiązań ostatniej nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym, dostrzegając, że nie stanowią one wykonania orzeczeń TSUE.
Nie jest możliwe aprioryczne stwierdzenie, że sędzia powołany z udziałem neo-KRS nie spełnia wymogu sądu powołanego na mocy ustawy.
Zmiany w polskich ustawach o SN i ustroju sądów powszechnych z ostatnich dni wskazują na to, że mamy mocno osłabione domniemanie, że dany sędzia spełnia kryteria sądu ustanowionego na podstawie ustawy.
Nowelizacja ustawy o SN skomplikowała jeszcze bardziej sytuację, bo tzw. test bezstronności stanowi właściwie trzeci, a nawet czwarty (poza zarzutami w środkach odwoławczych czy poza wnioskiem o wyłączenie) tryb, w którym możliwe jest badanie niezależności sęziego.
Przedstawicielka ??????? ????????????:
TSUE w orzeczeniach wypracował test kontroli niezawisłości sędziego. W teście kontroli pojawia się odniesienie do neo-KRS, co do której istnieją zastrzeżenia w zakresie jej konstrukcji ustrojowej.
Do każdego państwa członkowskiego należy organizacja sądu z uwzględnieniem jednak zasad równoważności i zasady efektywności systemu sądownictwa. Prawo unijne wymaga, aby właściwy sąd mógł przeprowadzić test niezależności danego sędziego i w razie oceny negatywnej – móc wyłączyć go od orzekania.
??????????:
Sąd obsadzony sędzią powołanym z udziałem neo-KRS nie jest sądem ustanowionym na podstawie ustawy.
Neo-KRS jest tu prawdziwym problemem. Dopóki nie dojdzie do rozwiązania tego problemu – Niderlandy wciąż niepokoić się będą o stan praworządności w Polsce. Mamy 20 % sędziów ustanowionych w takich okolicznościach. Nie są to sędziowie spełniający kryteria sądu ustanowionego ustawą.
Zasadnicza rola w tym zakresie przypada Komisji Europejskiej, która powinna dążyć do rozwiązania tego problemu poprzez wszczęcie postępowania naruszeniowego w związku z neo-KRS.
Rada ustanawiająca sędziów musi być niezależna. To jest kwestia zasadnicza, która rzuca światło na kwestię oceny czy jest to sąd ustanowiony ustawą.
?????:
Tylko niezależne i bezstronne sądy ustanowione na podstawie ustawy mogą zagwarantować efektywną ochronę prawną. Wszelkie naruszenia tej zasady mogą doprowadzić do pęknięcia systemu zasad, na których opiera się UE.
Nie ma niezależnego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą, jeżeli w jego składzie zasada sędzia powołany z udziałem neo-KRS.
Każdy sąd zobowiązany jest do weryfikacji kwestii związanej z ustaleniem, czy sąd orzekający jest niezależnym i bezstronnym sądem ustanowionym na podstawie ustawy. Sądy odsyłające powinny mieć możliwość podejmowania wszelkich niezbędnych środków zmierzających do zagwarantowania przestrzegania prawa unijnego. Żadne inne rozwiązanie nie wchodzi w rachubę.
Mamy do czynienia z problemem systemowym w przypadku polskiego systemu nominacyjnego. Sądownictwo należy traktować jako całość i tak oceniać, a nie wyjmować jego części i tylko te części oceniać bez odniesienia do całości.
Teraz czas na opinię Rzecznika Generalnego TSUE [15 GRUDNIA]. Po przedstawieniu opinii Trybunał wyda orzeczenie rozstrzygające sprawę…