PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
W dniu 15 lutego br. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 85/18, podjął uchwałę następującej treści:
Rodzice, bez zezwolenia sądu opiekuńczego, nie mogą nabywać dla dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży także wtedy, gdy środki pieniężne na zakup pochodzą z dokonanej przez nich darowizny celowej.
Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Gliwicach postanowieniem z dnia 24 lipca 2018 r., sygn. akt III Cz 123/18:
„Czy rodzice mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego przewidzianego w art. 101 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nabywać dla małoletniego dziecka nieruchomość (odrębną własność lokalu) na podstawie umowy sprzedaży, w sytuacji gdy środki na nabycie pochodzą wyłącznie z darowizny przekazanej przez rodziców, którzy jednocześnie zobowiązują się względem dziecka do pokrywania ciężarów związanych z utrzymaniem nabytego prawa własności do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletniości?”
Sąd Najwyższy stwierdził, że interesy majątkowe małoletnich dzieci wymagają bezwzględnej ochrony. Przypomniał, że zgodnie z art. 101 § 3 k.r.o. rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Sąd Najwyższy zauważył, że problemem jest to, iż nie ma definicji pojęcia „czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu” w ustawie. Dlatego konieczne jest wieloaspektowe spojrzenie i uwzględnienie zarówno konstrukcji prawnej jak i całokształtu indywidualnych okoliczności. W konkretnych okolicznościach sprawy dana czynność może stanowić zwykły zarząd bądź go przekraczać. Z tego względu we wszystkich wypadkach wątpliwych niezbędna jest zobiektywizowana decyzja sądu, gdyż ani ustawowy przedstawiciel, ani notariusz nie mają w tym zakresie kompetencji, a ich ewentualna wadliwa ocena mogłaby być podważona z najdalej idącym skutkiem nieważności czynności.
Na zakończenie Sąd Najwyższy stwierdził, że nie odstępuje od zasady prawnej wyrażonej w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 1977 r., III CZP 73/76, (OSNC 1978, nr 2, poz. 19), ale uznaje, iż w danych okolicznościach faktycznych i w relacji rodzice-dzieci konieczna jest prewencyjna kontrola sądu opiekuńczego także w zakresie wykorzystania darowizny celowej obciążonej poleceniem z przeznaczeniem na zakup nieruchomości.
