PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Do RPO wpłynął wniosek ? informuje prof. Irena Lipowicz, ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina- osoby żalącej się na umieszczenie w Krajowym Rejestrze Karnym nieprawdziwych informacji dotyczących rzekomych skazań przez sądy brytyjskie w latach 2007 – 2008 r., bez zweryfikowania przez KRK danych przekazanych przez stronę brytyjską. W sprawie powyższej po przeprowadzeniu stosownego postępowania, decyzją ministra sprawiedliwości wpisy dotyczące skazań wnioskodawcy na terytorium Wielkiej Brytanii zostały usunięte. W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazano, iż przedmiotowe wpisy do Krajowego Rejestru Karnego dokonane zostały na podstawie zawiadomienia o skazaniach od organu brytyjskiego (UKCA-ECR). Z uzyskanych w trakcie postępowania dodatkowych informacji wynikało, iż dane te mogą dotyczyć osób o różnych nazwiskach i różnych datach urodzenia.
Podstawą do wykreślenia wpisów o ukaraniu, była okoliczność, iż odciski palców osób skazanych w Wielkiej Brytanii nie pochodziły od wnioskodawcy. Ustalono także, iż zgodnie z prawem brytyjskim tożsamość osoby, w stosunku do której prowadzone jest postępowanie karne, ustalana jest na podstawie danych biometrycznych, w tym odcisków palców, zaś dane alfanumeryczne uzyskiwane są na podstawie oświadczenia tej osoby. Przedstawiony powyżej przykład zdaje się świadczyć o tym, że dane o skazaniach obywateli polskich, przekazywane przez stronę brytyjską mogą być niewiarygodne, głównie ze względu na nieweryfikowanie przez władze brytyjskie oświadczeń skazanych, co do ich danych personalnych. Jest przy tym sprawą oczywistą, że umieszczenie tego rodzaju wpisu w KRK może powodować bardzo poważne konsekwencje dla obywateli, niejednokrotnie trudne do odwrócenia.
W sytuacji RPO zwrócił się do Biura Informacyjnego KRK o przedstawienie stanowiska wobec poruszonego problemu oraz o rozważenia podjęcia działań, które zapobiegłyby w przyszłości zaistnieniu sytuacji analogicznej do tej, jaka miała miejsce w opisanym przypadku. W otrzymanej przeze mnie odpowiedzi wskazano, że obowiązki państw członkowskich Unii Europejskiej związane z informowaniem innych państw członkowskich o skazaniu obywateli tych państw na jego terytorium wynikają z decyzji ramowej Rady 2009/315/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie organizacji wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego pomiędzy państwami członkowskimi oraz treści tej informacji. Zgodnie z art. 4 tej decyzji za prawidłowość danych przesyłanych przez organy państw członkowskich UE odpowiada strona przesyłająca.
Krajowy Rejestr Karny nie jest natomiast uprawniony i w konsekwencji nie posiada także instrumentów technicznych do weryfikacji tożsamości osób na podstawie danych biometrycznych. W celu zapobieżenia sytuacjom, jaka miała miejsce w omówionym przypadku, Biuro Informacyjne KRK podjęło współpracę z Komendą Główną Policji w sprawie możliwości weryfikacji danych biometrycznych osób skazanych na terytorium Wielkiej Brytami przed ich rejestracją w Krajowym Rejestrze Karnym z danymi biometrycznymi zgromadzonymi w Automatycznym Systemie Identyfikacji Daktyloskopijnej (AFIS).
Ze względu na niekompletność danych zawartych w AFIS, gdzie gromadzone są wyłącznie dane biometryczne osób skazanych lub podejrzanych o popełnienie przestępstwa, planowane było także wystawienie przez Ministerstwo Sprawiedliwości do właściwych organów Wielkiej Brytanii z prośbą o rzetelną identyfikację osób skazywanych i prawidłowe przekazywanie stronie polskiej danych alfanumerycznych. Odnotowując wymienione powyżej działania podjęte w przedmiotowej sprawie przez Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego stwierdzić należy, iż nie wydaje się, aby mogły one wyeliminować w przyszłości przypadki takie jak ten, który dał podstawę do skierowania niniejszego wystąpienia. Jak słusznie bowiem zauważono w cytowanej odpowiedzi, sięgnięcie do danych zawartych w bazach policyjnych może być nieskuteczne, bowiem nie obejmują one osób, które nie miały w Polsce kontaktu z Policją w związku z podejrzeniem popełnienia przez nie przestępstwa lub skazaniem. Z drugiej strony nie ma także pewności, czy wystąpienie do władz brytyjskich spowoduje zmianę praktyki w zakresie ustalania tożsamości sprawców przestępstw o obywatelstwie polskim.
Z punktu widzenia ochrony praw i wolności obywatelskich wydaje się zatem niezbędne wyposażenie Krajowego Rejestru Karnego w odpowiednie instrumenty, uniemożliwiające wprowadzenie do tego Rejestru wpisów opartych o błędne informacje uzyskane od organów brytyjskich a także ewentualnie innych państw członkowskich UE.
