PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
W tym roku mija dwadzieścia lat od wejścia w życie obecnie obowiązujących kodyfikacji kar nych ? Kodeksu karnego, Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu karnego wykonawcze go. Zostały one uchwalone przez Sejm II kadencji i były owocem długotrwałych prac Komisji ds. Reformy Prawa Karnego opartych na kompleksowych badaniach z zakresu prawa karnego materialnego, procesowego i wykonawczego, a także kryminologii i kryminalistyki. Kodyfika cje te tworzą fundament systemu prawa karnego w Polsce i modelują kierunki jego rozwoju. Jest rzeczą oczywistą, że żadna kodyfikacja nie może pozostawać niezmienna i jednocześnie peł nić skutecznie swoich funkcji w nieskończoność. Tak więc i ww. kodeksy podlegały zmianom i uzupełnieniom wynikającym z rozwoju życia społecznego, za którym prawo musi podążać, oraz wpływu regulacji prawa międzynarodowego i unijnego. W związku z tym polskie prawo karne w latach 1998 ? 2018 zmieniało się tak często, że, w opinii specjalistów, traciło walor sta bilności i spójności. Często były to także zmiany nieprzemyślane, nietrafne i nieuzasadnione argumentami merytorycznymi lub badaniami naukowymi. Nierzadko kolejne ekipy rządzące i większości parlamentarne traktowały prawo (w tym w szczególności prawo karne) jedynie jako środek do zdobycia poparcia społecznego i przedstawiania swojego aktywizmu w zwalczaniu prawdziwych i wyimaginowanych problemów zaniepokojonego i zdezorientowanego społe czeństwa. Część zmian w ustawodawstwie było spowodowanych bieżącymi, pojedynczymi zda rzeniami, a zastosowane ?remedia? nie tylko nie pomagały w redukcji niepożądanych zjawisk, ale generowały zupełnie nowe problemy. Niektóre z tych zmian naruszały wręcz podstawowe zasady prawa karnego. Tego rodzaju ?polityka karna? realizowana coraz śmielej przez kolejne ekipy rządzące prowadzi do całkowitej instrumentalizacji prawa karnego, pozbawienia go wiarygodności w pełnieniu tradycyjnych funkcji niezbędnych w każdym społeczeństwie oraz uczynienia go jedynie ele mentem panowania nad nastrojami społecznymi. Jednym z istotnych sygnałów świadczących o zamiarze instrumentalizacji prawa karnego jest odwołanie w dniu 11 stycznia 2016 r. Przewod niczącego, Zastępcy Przewodniczącego i wszystkich Członków Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, która co do zasady miała czuwać nad sensem wprowadzanych zmian oraz spójnością systemu prawa karnego. Do dziś prawo karne stanowione jest bez podmiotu organizacyjnego, który mógłby zapewnić instytucjonalną refleksję merytoryczną nad wprowadzanymi zmiana mi. Co więcej, według zapowiedzi rządzących, przygotowywane są kolejne zmiany legislacyjne, głęboko zaburzające spójność (już i tak poważnie zachwianą) systemu prawa karnego. Czyni się to bez analizy wyników dotychczasowych niedawnych zmian oraz pomimo spadku poziomu przestępczości. Tego rodzaju ?polityka karna? musi budzić zaniepokojenie i protest profesjonalistów (teorety ków i praktyków), na co dzień zajmujących się tworzeniem i stosowaniem prawa karnego oraz edukacją w tej dziedzinie, jak również organizacji pozarządowych, którym nieobca jest troska o jakość życia społecznego (w tym jakość prawa). Uważamy, że obecne niefrasobliwe stanowie nie prawa (w tym w szczególności prawa karnego) przynieść może w przyszłości negatywne konsekwencje, które nie są brane pod uwagę przez rządzących zainteresowanych jedynie bieżącą polityką. Wzywamy zatem polityków, tak rządzących, jak i opozycyjnych, do zaprzestania posługiwania się zapowiedziami zmian prawa karnego jako środkiem inżynierii społecznej, a zwłaszcza nie używania ich w zbliżających się kampaniach wyborczych oraz powołania ponownie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego i uznania standardu stanowienia prawa jedynie w oparciu o jej opinie. Helsińska Fundacja Praw Człowieka Krakowski Instytut Prawa Karnego Stowarzyszenie Amnesty International Stowarzyszenie Interwencji Prawnej Stowarzyszenie im. prof. Zbigniewa Hołdy Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia Stowarzyszenie Sędziów Themis
Informacji na temat Koalicji na rzecz prawa karnego udziela adw. Katarzyna Wiśniewska, prawniczka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka: k.wisniewska@hfhr.org.pl, 504080252. Osoba kontaktowa w sprawie wystąpienia: dr Piotr Kładoczny, sekretarz zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka: p.kladoczny@hfhr.org.pl, 504080058.
