PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
9 kwietnia 2013 roku Trybunał wydał dwa wyroki w sprawach przeciwko Polsce: Kurkowski przeciwko Polsce (skarga nr 36228/06) oraz Kozłowski przeciwko Polsce (skarga nr 24250/11). Trybunał w orzeczeniach tych analizował zasadność skarg pod kątem zarzucanego naruszenia zakazu nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania,w kontekście warunków bytowych panujących w polskich jednostkach penitencjarnych, prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego w związku z nadmierną długością tymczasowego aresztowania, a także prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego w zakresie dopuszczalności wyłączenia lub ograniczenia kontaktów osoby tymczasowo aresztowanej z bliskimi.
Trybunał poruszył również kwestie prawa do sądu w kontekście odmowy sporządzenia skargi kasacyjnej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu w ramach prowadzonej z udziałem skarżącego procedury sądowoadministracyjnej.
Skarżący Mariusz Kurkowski, który został oskarżony o celowe działanie na szkodę spółki, we władzach której zasiadał, w dniu 4 grudnia 2004 roku został aresztowany na mocy decyzji wydanej przez Sąd Rejonowy w Gdańsku. W latach 2004 ? 2006 zarówno Sąd Okręgowy, jak i Sąd Apelacyjny w Gdańsku przedłużały stosowanie wobec niego tymczasowego aresztowania. Polskie sądy, uzasadniając konieczność stosowania w stosunku do pana Mariusza Kurkowskiego najsurowszego środka zapobiegawczego, powoływały się na istnienie wysokiego prawdopodobieństwa, iż skarżący dopuścił się zarzucanych mu czynów, grożącą mu surową karę oraz konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. W tym ostatnim przypadku obawa wywierania wpływu przez skarżącego na innych uczestników postępowania była realna, ponieważ wyjaśnienia pana Kurkowskiego oraz współoskarżonych były ze sobą sprzeczne. Sądy przedłużając okres stosowania tymczasowego aresztowania wobec skarżącego podkreślały skomplikowany charakter powyższej sprawy, który wynikał z konieczności przesłuchania wielu świadków, w tym także osób przebywających poza granicami kraju. Skarżący twierdził jednak, iż długość tymczasowego aresztowania w sprawie stanowiła naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Ponadto pan Mariusz Kurkowski w swojej skardze wskazywał w szczególności, iż w dniach od 29 sierpnia 2005 roku do 1 września 2005 roku oraz od 12 września 2005 roku do15 września 2005 roku przebywał w celach o powierzchni odpowiednio 2,1 m² oraz 2,6 m² przypadającej na jednego osadzonego, co jego zdaniem narażało go na cierpienie również z uwagi na fakt, iż poruszanie się w pomieszczeniu było znacznie utrudnione. Podniósł on ponadto, iż w dniu 13 marca 2006 roku władze więzienne nie wydały mu zezwolenia na widzenie z rodziną bez uzasadnienia takiej decyzji oraz że trzykrotnie uniemożliwiono mu bezpośredni kontakt z bliskimi. Trybunał w sprawie tej nie stwierdził naruszenia Artykułu 5 ust. 3 Konwencji wskazując, iż istniały wyraźne powody uzasadniające długość zastosowanego tymczasowego aresztowania. W szczególności Trybunał podkreślił, iż skomplikowany charakter sprawy nie pozwolił na szybsze zebranie odpowiedniego materiału dowodowego, co umożliwiłoby jego wcześniejsze zakończenie. Uznał więc, iż podstawy jego zastosowania miały charakter ?istotny? oraz ?wystarczający?. W odniesieniu jednak do zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji Trybunał stwierdził, iż decyzje władz więziennych ograniczające kontakty skarżącego z bliskimi miały charakter arbitralny, a co za tym idzie nie znajdowały uzasadnienia w prawie, zatem stanowiły przejaw naruszenia standardów wyznaczonych przez Konwencję. Podobnie, Trybunał uznał, iż kwestia umieszczenia skarżącego, nawet na stosunkowo krótki okres w celi, w której na jednego osadzonego przypadała powierzchnia mniejsza niż 3m2, stanowiło naruszenie art. 3 Konwencji. Z uwagi na powyższe Trybunał przyznał skarżącemu kwotę 1.500 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.
Z kolei przedmiotem skargi Piotra Kozłowskiego była kwestia odmowy sporządzenia przez pełnomocnika wyznaczonego z urzędu skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, co jego zdaniem stanowiło przejaw naruszenia prawa do sądu, wyrażonego w art.6 ust. 1 Konwencji. O powyższym fakcie pełnomocnik Piotra Kozłowskiego poinformował go pismem, które skarżący otrzymał w dniu 20 grudnia 2010 roku. Trybunał nie uznał skargi za zasadną stwierdzając, że skarżący miał możliwość skorzystania z usług innego pełnomocnika na koszt własny, ponieważ termin do złożenia skargi kasacyjnej w powyższej sprawie upływał 11 dni później. Z uwagi na powyższe Trybunał uznał, iż Piotr Kozłowski nie został pozbawiony prawa do sądu w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji.