PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Naszym rozmówcą jest komornik Rafał Fronczek, prezes Krajowej Rady Komorniczej – Trybunał Konstytucyjny ponownie odrzucił wniosek komorników w sprawie powołania do zawodu. Skoro prawo jest tak dobre, to dlaczego jest tak źle?
– Krajowa Rada Komornicza uchwałą z marca 2010 roku postanowiła wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego kwestionując zgodność z Konstytucją RP m.in. przepisów o pozaaplikacyjnej ścieżce do przystąpienia do egzaminu zawodowego. W uzasadnieniu podniesiono, że samorząd komorniczy zostaje całkowicie pozbawiony wpływu na przebieg kształcenia zawodowego osób ubiegających się o powołanie na stanowisko komornika sądowego, a tym samym pewnego zakresu wpływu na sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu przez komornika sądowego, jak również wskazano na problemy dotyczące interpretacji kwestionowanych przepisów, a tym samym naruszenie zasady poprawnej legislacji. Podobne stanowisko zajął Prokurator Generalny ustosunkowując się do wniosku. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 lipca uznał jednak, że kwestionowane przepisy są zgodne ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi uzasadniając, że weryfikacja merytoryczna kandydata na komornika następuje w procedurze egzaminacyjnej, a wątpliwości interpretacyjne mogą zostać usunięte przy zastosowaniu odpowiedniej wykładni. Oceniając to uregulowanie z perspektywy czasu można powiedzieć, że nie sprawiło ono kłopotów, albowiem jak dotąd nie znalazły się osoby, które chciałyby z tej ścieżki skorzystać, choć może się to zmienić albowiem projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów skraca okres wykonywania czynności wymagających wykonywania wiedzy prawniczej uprawniający do przystąpienia do egzaminu zawodowego nie tylko w przypadku zawodu komornika, ale wszystkich zawodów prawniczych. Z naszego punktu widzenia, przy planowanej dodatkowo rezygnacji z egzaminu ustnego, konieczne jest takie uregulowanie egzaminu pisemnego, które pozwoli na rzetelne sprawdzenie wiedzy kandydata. Komornicy wykonują władzę publiczną dlatego państwo nie może pozwolić sobie na jakiekolwiek zaniedbania w zakresie dopuszczania do wykonywania tego zawodu. Oczywiście pewnym wentylem bezpieczeństwa jest obowiązek pracy w charakterze asesora przez co najmniej 2 lata, który w jakimś stopniu pozwala na dalszą weryfikację przydatności do zawodu.
– Mówiąc o prawie. Kwestie egzekucji są porozrzucane w kilkunastu aktach prawnych. Czy nie nadszedł czas na jedną precyzyjną ustawę o egzekucji.
– Funkcjonujemy w istniejącym stanie prawnym, ale faktycznie obecne regulacje pozostawiają wiele do życzenia. Obecnie Ministerstwo Sprawiedliwości rozważa rozpoczęcie prac nad zmianami w ustawie lub zupełnie nową ustawą o komornikach sądowych. We wstępnych założeniach ustawa obejmowałaby wyłącznie kwestie ustrojowe i organizacyjne zawodu komornika sądowego. Ponadto rozważa się również kompleksowe uregulowanie opłat egzekucyjnych w oddzielnym akcie prawnym. Samorząd komorniczy jest naturalnym partnerem przy pracach nad tymi zmianami, ma kompleksowe propozycje rozwiązania wielu problemów i mamy nadzieję, że tak jak w przypadku zmian w kodeksie postepowania cywilnego, których założenia zostały niedawno przekazane do konsultacji społecznych będziemy współpracować z Ministerstwem Sprawiedliwości.
-Rok temu w Wielkopolsce dłużnik oblał benzyną i podpalił policjantów asystujących komornikowi. Miesiąc temu dłużnik zastrzelił komornika w Niemczech. Czy ktoś w ogóle myśli o bezpieczeństwie komornika podczas czynności egzekucyjnych?
– Zawód komornika to zawód niebezpieczny, czego dowodzą m.in. przypadki wskazane w pytaniu Pana Redaktora. Oczywiście istnieją stosowne przepisy, zgodnie z którymi komornik może wezwać pomocy organów Policji, która to pomoc jest udzielana przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych, jeżeli komornik natrafia na opór. Polega ona na zapewnieniu komornikowi bezpieczeństwa osobistego oraz dostępu do miejsca wykonywania tych czynności i porządku w tym miejscu. Jednakże sama regulacja nie wystarcza do zapewnienia bezpieczeństwa osób wykonujących czynności i biorących w nich udział, albowiem pomoc winna być adekwatna do zagrożenia jakie może powstać. Duże znaczenie mają też umiejętności zachowania się osób wykonujących czynności egzekucyjne w sytuacjach trudnych. Dlatego coraz częściej organy samorządu komorniczego organizują szkolenia dla komorników, asesorów i aplikantów z tego zakresu i trzeba przyznać, że cieszą się one dużym zainteresowaniem.
– Media pokazują wyłącznie rzekome uchybienia w pracy komornika. Dlaczego każda informacja o komorniku nie zaczyna się od stwierdzenia, że komornik dokonuje egzekucji wyroków sądowych wydanych w majestacie RP.
– Tak było przez wiele lat, ale muszę powiedzieć, że od pewnego czasu mamy do czynienia z diametralną zmianą. Prowadzimy monitoring mediów i wyraźnie widać, że obraz pracy komornika wygląda obecnie zupełnie inaczej. Na łamach ogólnopolskiej prasy przedstawiane są różne problemy dotyczące egzekucji, a przedstawiciele naszego zawodu bardzo często jako eksperci wypowiadają się w tym zakresie. Na przykład problem eksmisji przedstawiany jest w kontekście usuwania osób naruszających ład i porządek oraz niepłacących czynszu. W świadomości społecznej zaczyna funkcjonować przekonanie, że zawód komornika to zawód konieczny i niezbędny do prawidłowego funkcjonowania państwa, ale też dal samych obywateli. Media coraz częściej obiektywnie przedstawiają sytuacje dotyczące wykonywania tego zawodu. Dobrym przykładem jest tu zrealizowany i wyemitowany ostatnio przez telewizję TVN reportaż na temat zawodu komornika i osób, które go wykonują, który zresztą, z tego co wiem, cieszył się bardzo dużą widownią.
– Dobiegł końca Kongres Komorników w Kapsztadzie. Czy jego uchwały i prace mogą mieć wpływ na prace polskich komorników.
-Tegoroczny Kongres Międzynarodowej Unii Komorników Sądowych, odbył się pod hasłem ?Komornik sądowy XXI wieku?, a prace uczestników odbywały się na trzech obszarach tj. ?Zharmonizowana profesja? – zmierzające do opracowania kierunków mających na celu zharmonizowanie zawodu komornika m.in. w Europie, ?Wielowymiarowy komornik sądowy? ? zmierzające do wskazania korzyści związanych z wykonywaniem przez komornika czynności nieegzekucyjnych oraz ?Komornik sądowy ? profesjonalista przyszłości? ? wskazujące na korzyści płynące ze stosowania nowych technologii w pracy komornika. Ustalenia Kongresu będą z pewnością brane pod uwagę w działaniach Europejskiej Komisji ds. Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ), która opracowała wytyczne dotyczące funkcjonowania zawodu komornika sądowego, a to w jakiejś perspektywie może mieć wpływ na pracę polskich komorników. Ponadto dzięki tego rodzaju spotkaniom mamy szansę wymieniać się doświadczeniami i korzystać z najlepszych wzorców tam gdzie jest to zależne od nas samych lub postulować wprowadzenie określonych rozwiązań tam gdzie jest to zależne od ustawodawcy.
– Polski system egzekucji jest jak hybryda – trochę kanonu francuskiego, trochę niemieckiego. Czy nie czas, aby zdecydować się na któryś z modeli egzekucyjnych?
-W obecnym stanie prawnym komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym, który na własny rachunek wykonuje powierzone mu przez państwo czynności. Jako funkcjonariusz publiczny komornik podlega szczególnej ochronie prawnokarnej, ale z drugiej nałożona jest na niego szczególna odpowiedzialność. Trzeb pamiętać, że komornicy sądowi wykonują władze publiczną, wobec czego nie ma uzasadnienia dla odejścia od statusu komornika jako funkcjonariusza publicznego. Wykonywanie na własny rachunek działalności egzekucyjnej oznacza, że to na komornikach spoczywa ciężar finansowania egzekucji sądowej. Model ten ma swoje zalety, ale musi uwzględniać, że finansowanie egzekucji odbywa się z uzyskiwanych opłat egzekucyjnych, a te są systematycznie przez ustawodawcę zmniejszane. Dodatkowo wprowadzono do ustawy mechanizm, który nie jest znany w żadnym innym kraju, umożliwiający dłużnikowi wystąpienie do sądu z wnioskiem o obniżenie opłaty egzekucyjnej w konkretnej sprawę ze względu nakład pracy komornika lub sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów. Taka regulacja zaburza cały system finansowania egzekucji, albowiem z opłat w sprawach skutecznych pokrywane są koszty prowadzenia spraw bezskutecznych, w tym np. alimentacyjnych. Mając na względzie systematyczne tworzenie nowych stanowisk komorniczych trzeba jednoznacznie wskazać, że nie ma już miejsca na jakiekolwiek obniżanie opłat egzekucyjnych. Ponadto należy zastanowić się powierzeniem komornikom możliwości wykonywania dodatkowych czynności, zgodnie wytycznymi Europejskiej Komisji ds. Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ), jak choćby ugodowego dochodzenia należności od dłużników oraz umożliwieniem prowadzenia działalności w formie spółek. Takie rozwiązania z powodzeniem funkcjonują w wielu krajach Unii Europejskiej. Mamy nadzieję, że przy ewentualnych pracach nad nową ustawą będzie szansa na gruntowne przeanalizowanie tych kwestii.
