Trybunał Konstytucyjny orzekł: odmowa przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności jest niekonstytucyjna. Zdaniem Trybunału wynikło to z błędnego przekonania, że mało kogo ten problem dotyczy. Pytanie zadał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który powziął wątpliwość co do zapisów ustawy. Przepisów, które uniemożliwiały dokonanie przekształcenia we własność użytkowania wieczystego nieruchomości innych niż zabudowane budynkami mieszkalnymi lub garażami. Dokonując oceny konstytucyjności kwestionowanego przepisu przejściowego Trybunał Konstytucyjny uznał naruszenie zasady ochrony praw nabytych (art. 2 konstytucji) oraz gwarancji ochrony praw majątkowych, w tym prawa własności (art. 21 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 konstytucji), które mają zastosowanie do ochrony ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych. Osoby, które spełniły warunki ustawy z 1997 r., mogły zasadnie i racjonalnie oczekiwać określonego działania w postaci przekształcenia dotychczasowych uprawnień do nieruchomości. Przyjęta przez ustawodawcę w art. 8 ustawy z 2005 r. regulacja przejściowa przewidująca bezpośrednie działanie nowego prawa doprowadziła do pogorszenia sytuacji prawnej osób, które pod rządem poprzedniego prawa wystąpiły o realizację przysługujących im uprawnień i nabyły maksymalnie ukształtowaną ekspektatywę prawa własności nieruchomości zabudowanej budynkiem biurowo-warsztatowym.
Trybunał nie dostrzegł takich wartości, które uzasadniałyby „wygaszenie” przysługującej obywatelom nabytej ekspektatywy. Oczekiwanie wnioskodawców było usprawiedliwione i racjonalne, ponieważ nie nastąpiła w ostatnim czasie taka zmiana warunków społecznych lub gospodarczych, która wymagałaby zmian regulacji prawnych, w tym również zmian, które znosiłyby lub ograniczały dotychczas przyznane uprawnienia. Wartości takich nie wskazano również w toku prac parlamentarnych nad projektem ustawy z 2005 r. Analiza procesu legislacyjnego prowadzi wręcz do wniosku, że sytuacja nieruchomości objętych pytaniem prawnym nie została uregulowana ze względu na błędne przekonanie o znikomym zakresie stosowania przepisów ustawy z 1997 r. do przekształcania prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego budynkami gospodarczymi, innymi niż garaże.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że na dopuszczalność rozpoznania pytania WSA w Warszawie nie miało wpływu zniesienie ograniczeń przedmiotowych przekształcenia przez ustawę z 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta ma zastosowanie do wszelkich nieruchomości, jeżeli prawo żądania zostało zgłoszone po 8 października 2011 r. Zgodnie z art. 5 znowelizowanej ustawy, przepisy zmienione w 2011 r. mają zastosowanie także do spraw wszczętych wcześniej, w tym także do spraw wszczętych na podstawie ustawy z 1997 r., lecz niezakończonych wydaniem ostatecznej decyzji przed dniem 8 października 2011 r. Tymczasem pytanie prawne WSA w Warszawie dotyczy sprawy zakończonej ostateczną decyzją odmowną wydaną przed 8 października 2011 r.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Zbigniew Cieślak, sprawozdawcą był sędzia TK Mirosław Granat. Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Sprawdź także
Sędziowie pozwali S. Piotrowicza
Pierwsza prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf i sędzia Krzysztof Rączka złożyli pozew przeciwko posłowi Prawa …