Najnowsze informacje
Strona główna / Aktualności / NIK jednym ze strażników Konstytucji

NIK jednym ze strażników Konstytucji

Podczas posiedzenia Sejmu prezes Najwyższej Izby Kontroli, Krzysztof Kwiatkowski przedstawil sprawozdanie z działalności NIK w 2017 roku. Oto omówienie wystąpienia prezesa.: Panie Marszałku, Panie Posłanki i Panowie Posłowie, Konstytucja – która jest fundamentem istnienia Najwyższej Izby Kontroli – mówi w artykule 204, że NIK przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie

K.Kwiatkowski prezentuje raport NIK
ze swojej działalności. Jestem zaszczycony, że ten wynikający z konstytucji obowiązek mogę dzisiaj wobec Wysokiej Izby spełnić.
Zanim przedstawię najważniejsze dane dotyczące pracy kontrolerów w 2017 roku, które siłą rzeczy będą pochodziły z naszych wewnętrznych sprawozdań, chciałbym sięgnąć do kluczowych ocen podmiotów zewnętrznych oceniających Najwyższą Izbę Kontroli. Pierwsza z ocen jest wystawiana co roku przez opinię publiczną. Najwyższa Izba Kontroli cieszy się uznaniem obywateli naszego kraju. Prawie 50 procent dorosłych Polaków uważa, że NIK pracuje dobrze lub bardzo dobrze. Ta liczba osób pozytywnie oceniających naszą pracę, w ostatnich latach sukcesywnie wzrasta.
Najwyższa Izba Kontroli jest jedną z najlepiej ocenianych instytucji w naszym kraju. Jesteśmy wdzięczni obywatelom, że potrafią dostrzec i docenić pracę prawie 1,6 tysiąca kontrolerów i pracowników administracji z Najwyższej Izby Kontroli. I co ważne: od lat niezmiennie, niemal w równym stopniu, dobrze i bardzo dobrze oceniają nas obywatele, którzy reprezentują całe spektrum sympatii politycznych. Drugą z ocen, równie dla nas ważną, wystawił nam audytor zewnętrzny, który badał naszą pracę na zlecenie Sejmu. Badaniem objęte były trzy lata, a dokładnie okres od początku 2014 roku do końca 2016. O ile badania opinii publicznej odnoszą się do efektów zewnętrznych naszej pracy znanych obywatelom, czyli do informacji pokontrolnych, o tyle audytor na zlecenie Sejmu ocenia NIK od wewnątrz. Bada jak funkcjonuje Izba, jak jest zorganizowana, jak wykorzystuje pieniądze podatników przeznaczone na jej działalność. W wyniku swoich czynności audytor zewnętrzny stwierdził, że w Najwyższej Izbie Kontroli – cytuję: ?wystąpiła gospodarność, celowość i rzetelność dokonywania wydatków ze środków publicznych oraz udzielania zamówień publicznych, a także prawidłowość wykorzystania zasobów? NIK. I co ważne, audytor zewnętrzny potwierdził, że ?roczne sprawozdania z wykonania budżetu Najwyższej Izby Kontroli były prawidłowe i wiarygodne.?
Panie Posłanki i Panowie Posłowie,
Kolejna bardzo istotna dla nas ocena zewnętrzna wyrażana jest corocznie przez poszczególne komisje sejmowe, z którymi współpracują konkretne departamenty NIK. To właśnie w tych komisjach na co dzień posłowie zajmujący się różnymi dziedzinami życia publicznego korzystają z naszych raportów. Widzą zawarte w nich ustalenia, poczynione analizy systemowe, sformułowane wnioski. Przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli w 2017 roku uczestniczyli łącznie w 392 posiedzeniach komisji sejmowych. Mieli Państwo okazję dobrze przyjrzeć się naszej pracy.
Chciałem Paniom Posłankom i Panom Posłom podziękować.
Wszystkie komisje przedstawiające swoje opinie na rzecz KOP oceniły pracę Najwyższej Izby Kontroli pozytywnie i bez uwag, w kilku przypadkach także dziękując poszczególnym departamentom NIK. Jesteśmy bardzo wdzięczni za te dobre opinie parlamentarzystów na temat NIK. I jeszcze jedna ocena zewnętrzna naszej instytucji. Wysoko wykwalifikowana kadra kontrolerów NIK oraz stosowana przez nas metodyka kontroli sprawiają, że jesteśmy cenionym partnerem na arenie międzynarodowej. Jesteśmy wybierani przez międzynarodowe gremia do pomocy kolejnym krajom, które mają europejskie aspiracje, do audytowania prestiżowych instytucji i organizacji takich jak CERN czy Rada Europy. Chciałem Państwa poinformować, że Najwyższa Izba Kontroli wygrała właśnie konkurs na audyt Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w Paryżu. Ważne dla nas jest także to, że przedstawiciele NIK w uznaniu m.in. zasług Izby w tworzeniu międzynarodowych standardów kontroli zostają wybierani do ciał kierowniczych organizacji zrzeszających organa kontroli państwowej. W maju 2017 roku Europejska Organizacja Najwyższych Organów Kontroli (EUROSAI) wybrała do swojego zarządu na wiceprzewodniczącego – Prezesa polskiej Najwyższej Izby Kontroli. W tym miejscu chciałbym podziękować wszystkim pracownikom Najwyższej Izby Kontroli, którzy swoją ciężką pracą przyczyniają się do powstawania raportów NIK. Dziękuję kontrolerom, którzy często wiele tygodni spędzają na jednostkach, realizując program kontroli i piszą wystąpienia. Dziękuję pracownikom administracyjnym i technicznym, bez których ta praca nie mogła by być wykonywana. Wysoki Sejmie, Nie byłoby tak dobrych zewnętrznych ocen NIK bez prawidłowo zorganizowanej pracy wewnątrz Najwyższej Izby Kontroli. Efekty zewnętrzne tej pracy, czyli nasze raporty pokontrolne – wysoko oceniane przez obywateli, przez specjalistów z różnych dziedzin, przez dziennikarzy ze wszystkich mediów, wreszcie co dla nas niezwykle istotne przez posłów i senatorów ze wszystkich ugrupowań – te właśnie efekty świadczą, że NIK funkcjonuje prawidłowo, że nasze metody i standardy przeprowadzania kontroli są adekwatnie dobrane do stojących przed Izbą wyzwań. Nasz system zapewnienia jakości pracy zbudowaliśmy bowiem w oparciu o najlepsze międzynarodowe wzory i standardy kontroli państwowej, zwłaszcza Standardy Kontroli Jakości INTOSAI, czyli Międzynarodowej Organizacji zrzeszającej Najwyższe Organy Kontroli na świecie. Polski system zapewnienia jakości obejmuje cały proces kontrolny. Kluczowe dokumenty, które powstają w związku z kontrolą (programy, wystąpienia i informacje) poddane są procesowi weryfikacji, opiniowania i stałemu monitoringowi przez osoby nadzorujące (w tym wiceprezesów, radców Prezesa, wicedyrektorów i dyrektorów NIK), zespoły i departamenty wspomagające, a także Prezesa Izby. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego tyle osób w zorganizowany i metodycznie uporządkowany sposób zajmuje się stworzeniem końcowego raportu? Po pierwsze dlatego, że tak stanowi konstytucja. W art. 202 (dwieście drugim) czytamy: ?Najwyższa Izba Kontroli działa na zasadach kolegialności?. W proces kontrolny w uporządkowany sposób włączeni są więc wszyscy jego uczestnicy ze strony NIK od kontrolera przez koordynatora, wicedyrektorów, dyrektorów, radców, wiceprezesów na Prezesie Izby i Kolegium NIK kończąc. Każdy ma do wykonania swoje konkretne zadanie. Po drugie, taki – kolegialny sposób pracy – zapewnia odbiorcom, a więc Sejmowi i obywatelom obiektywne i solidnie przygotowane raporty pokontrolne. Wysoki Sejmie Wszystkie szczegółowe dane dostarczyliśmy Paniom Posłankom i Panom Posłom w naszym ponad 500-stronicowym ?Sprawozdaniu z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2017 roku?. Przytoczę więc ze względu na nowe, ograniczone ramy czasowe wystąpienia sejmowego tylko najważniejsze z liczb i wspomnę o kilku kluczowych problemach. Rozmyślnie zaś pominę, właśnie ze względu na ograniczony czas, omówienie ustaleń z konkretnych raportów, z którymi zresztą zapoznali się Państwo szczegółowo na posiedzeniach poszczególnych komisji sejmowych. Syntetycznie przedstawiamy te ustalenia w naszym obszernym Sprawozdaniu przesłanym do Sejmu.
A teraz kilka podstawowych danych na temat pracy Izby. W 2017 roku Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła łącznie 2196 kontroli, którymi objęto 1843 podmioty. Najważniejsze dla poziomu życia obywateli i funkcjonowania państwa obszary zostały zbadane w 110 kontrolach planowych, w tym w kontroli wykonania budżetu państwa, która traktowana jako jedna, w istocie w 2017 roku składała się z 327 kontroli przeprowadzonych w 307 jednostkach. Jej ustalenia prezentowałem już na posiedzeniu plenarnym Sejmu. Jeśli chodzi o kontrole planowe to część z ich tematów zasugerowały nam Komisje Sejmowe. Otrzymaliśmy z Sejmu 57 proponowanych tematów. Zrealizowaliśmy w 2017 roku ponad 70 procent z nich. NIK przeprowadziła także 107 kontroli doraźnych, reagując na pojawiające się na bieżąco sygnały o istotnych nieprawidłowościach. Bardzo często sygnały te pochodziły od obywateli, którzy skierowali do Izby w 2017 roku ponad 5 tysięcy skarg i wniosków. Wśród nich blisko 3 procent stanowiły skargi i wnioski nadesłane przez posłów i organy Sejmu. Pogrupowaliśmy je wszystkie, uporządkowaliśmy. Stanowiły cenną inspirację do sformułowania tematów kontroli. Korzyści finansowe uzyskane w wyniku kontroli NIK z roku 2017 sięgają kwoty ponad 106 mln zł. NIK złożyła też w związku z prowadzonymi kontrolami 79 zawiadomień do organów ścigania, oraz 71 zawiadomień do rzeczników dyscypliny finansów publicznych.
Panie Posłanki, Panowie Posłowie
Przy okazji naszych corocznych sejmowych sprawozdań prosiliście nas o większe wykorzystywanie instytucji zlecania kontroli innym inspekcjom. Zintensyfikowaliśmy te działania. Na zlecenie NIK inne organy kontrolne przeprowadziły 515 kontroli, o ponad 200 więcej niż rok wcześniej. W 2017 roku NIK przeprowadziła też 8 kontroli razem z najwyższymi organami kontroli innych państw. Wspomnę tylko jedną kontrolę, bardzo ważną dla mieszkańców Europy, której wyniki już wkrótce zostaną przedstawione. Mamy w niej duży wkład tak pod względem ustaleń jak i zaproponowanej metodyki. Jest to kontrola dotycząca ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami.
Wysoka Izbo
Każdego roku, w czasie poprzedzającym nasze sprawozdanie w Sejmie, dyskutujemy, zwłaszcza podczas posiedzeń Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, nad wykorzystaniem wniosków pokontrolnych zawartych w naszych wystąpieniach i informacjach. W 2017 roku NIK sformułowała ponad 4,5 tysiąca wniosków pokontrolnych, o ponad 600 wniosków więcej niż w roku 2016. Ponad 80 procent z tych wniosków, przedstawionych kontrolowanym podmiotom przede wszystkim w wystąpieniach pokontrolnych, zostało już zrealizowanych lub jest w trakcie realizacji. Sytuacja wygląda więc z tego rodzaju wnioskami bardzo dobrze. Można wręcz powiedzieć, że kontrolowane instytucje wykorzystują i wdrażają zdecydowaną większość formułowanych przez nas wniosków. Problem stanowią jednak, z wielu względów, i to od lat, wnioski de lege ferenda. NIK w 2017 roku sformułowała 110 takich wniosków. Po roku poziom realizacji tych wniosków sięga około 10 procent, bo przecież proces legislacyjny jest długotrwały, a nasze wnioski nie są obligatoryjne. Ale jeśli spojrzymy na poziom realizacji wniosków de lege ferenda w dłuższym przedziale czasu, np. czterech lat, to okazuje się, że co trzeci wniosek z lat 2014 -2017 został już zrealizowany. Wysoka Izbo Jak wspomniałem wszystkie komisje Sejmowe współpracujące na co dzień z poszczególnymi departamentami NIK oceniły pracę Najwyższej Izby Kontroli pozytywnie i bez uwag. Natomiast opinię krytyczną wobec naszej pracy wyraziła ustami posła koreferenta Komisja do Spraw Kontroli Państwowej. Są w tej komisji posłowie, którzy poparli w głosowaniu to krytyczne wobec NIK stanowisko, będąc równocześnie członkami innych komisji sejmowych wyrażających uznanie wobec NIK i oceniających jednogłośnie naszą pracę pozytywnie i bez uwag. Jednak część posłów z Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, i to z różnych ugrupowań, odniosła się z dezaprobatą do oceny wyrażonej przez posła koreferenta.
Dlatego bardzo prosiłbym, aby w głosowaniu nad przyjęciem sprawozdania NIK oddzielić polityczne sympatie i antypatie, sejmowe spory oraz ocenę mojej osoby, zwłaszcza w przedmiocie spraw, którymi zajmuje się niezależny sąd i niezawiśli sędziowie od merytorycznej oceny Najwyższej Izby Kontroli i jej pracowników wykonujących codziennie w profesjonalny sposób swoją trudną służbę m.in. na rzecz wszystkich posłów. Wysoki Sejmie Kontrolerzy NIK i wspomagający ich pracownicy Izby, którym w tym miejscu jeszcze raz dziękuję, zasługują na szacunek i docenienie. Czy w przestrzeni publicznej pojawiły się w ostatnim czasie jakieś zarzuty wobec naszych raportów? Nie. Czy sejmowe komisje odrzuciły któryś z raportów? Nie. Czy pojawiły się zarzuty o brak profesjonalizmu, obiektywizmu, apolityczności kontrolerów? Nie. Wręcz przeciwnie. Jesteśmy cały czas pozytywnie oceniani przez parlamentarzystów, ekspertów branżowych, gremia międzynarodowe, dziennikarzy i wreszcie opinię publiczną.
Apeluję więc do Pań Posłanek i Panów Posłów o przyjęcie naszego sprawozdania za rok 2017.
Wysoki Sejmie
Za kilka miesięcy Najwyższa Izba Kontroli będzie obchodzić jubileusz setnej rocznicy istnienia. NIK powstała jako jedna z pierwszych instytucji w odrodzonej, niepodległej Polsce. Już dzisiaj chciałbym Panie Posłanki i Panów Posłów zaprosić do udziału w uroczystościach upamiętniających. Dziękuję za uwagę.

Sprawdź także

Nowy Prokurator Krajowy

Premier powołał nowego prokuratora krajowego, pana Dariusza Korneluka w związku z tym, że tym, że …