PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Wielkopolskie samorządy niekiedy zbyt pospiesznie decydowały o tworzeniu nowych basenów, stadionów lub hal sportowych, żeby uzyskać dofinansowanie do inwestycji. Dopiero w następnej kolejności planowały, jak te obiekty będą eksploatowane i kto będzie nimi zarządzał. Tymczasem brak analizy i przede wszystkim złe zarządzanie prowadziły do nadmiernego i nieplanowego obciążenia samorządowych budżetów. Delegatura NIK w Poznaniu sprawdziła efektywność wykorzystania dziewięciu obiektów sportowo-rekreacyjnych na terenie województwa wielkopolskiego (w Chodzieży, Gostyniu, Kościanie, Luboniu, Pile, Rakoniewicach, Stawiszynie, Suchym Lesie i Wolsztynie).
Prawie wszystkie z nich przynosiły coraz większe straty finansowe. Główną przyczyną tego stanu był nieumiejętny sposób zarządzania. Zadanie to powierzano pracownikom miejskich i gminnych jednostek budżetowych. Nie mieli oni jednak właściwego przygotowania, doświadczenia ani motywacji do poprawy wyników finansowych. Samorządy zamiast wymagać działań naprawczych przyznawały kolejne dotacje oraz pokrywały rosnące straty. Dyrektorzy tylko dwóch jednostek zarządzających (Zakład Usług Komunalnych sp. z o.o. zarządzający halą widowiskowo-sportową w Rakoniewicach oraz Centrum Rekreacji Wodnej Aqua-Pil sp. z o.o. – krytą pływalnią w Pile) poszukiwali możliwości wzbogacenia oferty programowej i zwiększenia przychodów z prowadzonej działalności. Ich wysiłki NIK oceniła pozytywnie.
Szefowie pozostałych jednostek nie widzieli potrzeby opracowywania strategii marketingowych, niezbędnych do racjonalnego gospodarowania zarządzanym majątkiem. Największe nieprawidłowości wystąpiły przy zarządzaniu trzema obiektami. NIK źle oceniła zarówno jednostki nimi zarządzające, jaki również władze samorządowe, które biernie przyglądały się zaniedbaniom i nie przeciwdziałały niegospodarności.
Hala widowiskowo-sportowa w Luboniu Obiekt został dopuszczony do użytku bez uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Zarządzający nim Dyrektor Lubońskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji dopuścił do przebudowy części hali przez najemcę bez zgody burmistrza. Zastosował też wobec najemcy preferencyjną stawkę czynszu, chociaż nie wywiązał się on z obowiązku udokumentowania wielkości nakładów poniesionych na adaptację obiektu. Najemca nie został też obciążony kosztami mediów. NIK zawiadomiła o tych nieprawidłowościach odpowiednie organy – prokuraturę oraz rzecznika dyscypliny finansów publicznych. Z kolei Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla powiatu poznańskiego za dopuszczenie hali do użytku bez stosownego pozwolenia burmistrzowi Lubonia oraz Dyrektorowi Lubońskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji wymierzył karę w wysokości 50.000 zł.
Park Wodny w Suchym Lesie Dyrektor Parku nie zaplanował żadnych działań w celu poprawy niekorzystnych wyników finansowych. Strata na działalności tego obiektu wzrosła z 1,1 mln zł w 2011 r. do 1,9 mln zł w 2012 r. Negatywny wpływ na efektywność zarządzania tym obiektem miał nieprzejrzysty sposób ewidencjonowania przychodów i kosztów. Zarządzający nie przeprowadził rocznej kontroli okresowej obiektu, co naruszało postanowienia Prawa budowlanego i stanowiło wykroczenie. Pełnej realizacji nie doczekały się również zalecenia audytora, dotyczące odrębnego i rzetelnego kalkulowania niektórych pozycji przychodów i kosztów. NIK zawiadomiła powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, który nałożył na dyrektora mandat karny.
Hala sportowo-widowiskowa w Stawiszynie Burmistrz miasta nie dochodził od wykonawcy kary umownej za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych w okresie gwarancji i rękojmi. Zgodnie z zasadami określonymi w umowie wysokość tej kary do czasu kontroli NIK wyniosłaby 6,2 mln zł. NIK powiadomiła o tym rzecznika dyscypliny finansów publicznych. Zdaniem NIK samorządy powinny powierzać zarządzanie obiektami sportowo-rekreacyjnymi profesjonalnym operatorom. Przekazywały je natomiast swoim jednostkom i zakładom budżetowym, co nie sprzyjało właściwemu zarządzaniu. Podmioty te nie miały bowiem motywacji do efektywnego działania, gdyż otrzymywały dotacje i systematyczne dofinansowanie, dzięki czemu funkcjonowały w bezpiecznych ekonomicznie warunkach.
Jedna trzecia skontrolowanych samorządów nie dokonała przed rozpoczęciem inwestycji niezbędnych analiz i kalkulacji w celu przyjęcia optymalnych rozwiązań funkcjonalno-użytkowych nowo budowanych obiektów. Zdarzały się też odstępstwa od przyjętych założeń. Przy budowie krytej pływalni w Pile miasto pominęło niektóre rozwiązania energooszczędne (kolektory słoneczne do podgrzania wody basenowej i ciepłej wody użytkowej). Z kolei władze Wolsztyna w wyniku konkursu na koncepcję urbanistyczną krytej pływalni przyjęły ofertę, która nie spełniała sformułowanego przez nie warunku samofinansowania się działalności projektowanego obiektu. Natomiast budowa hali widowiskowo-sportowej w Luboniu przebiegała z opóźnieniem. W konsekwencji prawie przez cztery lata obiekt wykorzystywano w znacznie ograniczonym zakresie.
Pod względem nadzoru nad zarządzaniem urzędy miejskie w Rakoniewicach i Pile otrzymały od NIK pozytywną ocenę. Z kolei Urząd Miejski w Luboniu został w tym aspekcie oceniony negatywnie. Nadzór pełniony przez pozostałe miasta także pozostawiał wiele do życzenia. Zaniedbania i błędy władz Stawiszyna widoczne były zarówno w czasie budowy jaki i podczas użytkowania.
Nieprawidłowości w sprawowanym nadzorze przez gminy: Kościan, Suchy Las, Wolsztyn, Gostyń i Chodzież polegały w szczególności na nieegzekwowaniu od zarządzających obiektami sportowo-rekreacyjnymi skutecznych działań w celu poprawy wyników finansowych tych obiektów lub na uchybieniach proceduralnych. Jeszcze w trakcie kontroli Izba wyegzekwowała od zarządzających odpowiednie działania naprawcze.
