PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Dnia 15 września 2014 r. zostało opublikowane rozporządzenie ministra aprawiedliwości: ” Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury”, które jest wykonaniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze. Potrzeba wydania nowego Regulaminu wynika Potrzeba wydania nowego Regulaminu wynika z zakresu zmian, które dostosowują ten akt prawny do systemu obowiązujących przepisów ustawowych oraz usuwają przepisy nienormatywne. Ponadto Regulamin zawiera szereg nowych instrumentów, mających stanowić organizacyjne i zarządcze oprzyrządowanie, pozwalające prokuraturze na dostosowanie struktury i sposobów działania do warunków zredefiniowanego polskiego procesu karnego, które zmaterializują się z dniem 1 lipca 2015 r. Wśród najpilniejszych wyzwań związanych z tym ostatnim zagadnieniem należy wskazać przede wszystkim na:
– istotną zmianę roli procesowej prokuratora w związku ze wzmocnieniem kontradyktoryjności postępowania rozpoznawczego, skutkującym większą odpowiedzialnością prokuratora za wynik procesu;
– zwiększenie jego aktywności w trakcie rozprawy i różną od dotychczasowej organizację postępowania przygotowawczego ze względu na zmianę celu tego postępowania;
– rozszerzenie możliwości kończenia postępowania karnego bez rozprawy, w których prokurator będzie odgrywał wiodącą rolę jako organ inicjujący, decydujący i sprawujący kontrolę nad ochroną praw stron oraz uczestników postępowania;
– zmianę sposobu gromadzenia materiału dowodowego w postępowaniu przygotowawczym i sposobu wprowadzania go do postępowania sądowego;
– zwiększenie reformatoryjności postępowania odwoławczego, wymagające bardziej kompleksowej obsługi sprawy w postępowaniu instancyjnym przez właściwego referenta sprawy;
– wprowadzenie modelu elastycznego zarządzania jednostką organizacyjną prokuratury przez jej szefa, w tym zarządzania kadrami i zadaniami w sposób odpowiadający potrzebom konkretnej jednostki, jak również wzmocnienie pozycji szefa jednostki i zwiększenie jego odpowiedzialności za efektywne działanie podległego mu urzędu;
– zwiększenie zaangażowania prokuratur okręgowych i apelacyjnych w prowadzenie postępowania przygotowawczego (w związku z określeniem właściwości rzeczowej jednostek) połączone ze zmniejszeniem roli nadzoru zewnętrznego względem jednostek rejonowych.
NOWY REGULAMIN, STANOWIĄC ODPOWIEDŹ NA TE WYZWANIA, PRZEWIDUJE M.IN. NASTĘPUJĄCE ROZWIĄZANIA: Uelastycznia struktury organizacyje prokuratury. Regulamin zakłada odejście od sztywno opisanej organizacji poszczególnych rodzajów prokuratur na rzecz struktury determinowanej głównie poprzez funkcje i zadania prokuratury. Tym samym co do zasady pozwala się kierownikowi danej jednostki organizacyjnej prokuratury kształtować jej wewnętrzną organizację (powoływać i znosić komórki organizacyjne i określać podział zadań pomiędzy nimi, w sposób elastyczny, dostosowany do zmieniających się warunków, przy respektowaniu zasad ustawowych). Obligatoryjnym wymogiem wynikającym z przepisów jest konieczność funkcjonowania w prokuraturach rejonowych, okręgowych i apelacyjnych co najmniej jednego wydziału do spraw postępowania przygotowawczego i sądowego. W wydziale tym będą skoncentrowane czynności odnoszące się do poszczególnych etapów prowadzenia sprawy od postępowania przygotowawczego do etapów sądowych. Doprecyzowanie unormowań dotyczących podziału czynności prokuratora, w tym określenie obligatoryjnych składników wchodzących w zakres tych czynności. Regulamin przewiduje określanie przez kierownika jednostki podziału czynności podległych mu prokuratorów. W ramach podziału czynności prokurator w szczególności: wykonuje czynności oskarżyciela publicznego przed sądami; nadzoruje lub prowadzi postępowania przygotowawcze w sprawach karnych; wytacza powództwa oraz składa wnioski i bierze udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych; bierze udział w postępowaniu administracyjnym oraz zaskarża do sądu niezgodne z prawem decyzje administracyjne i bierze udział w postępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem tych decyzji; inicjuje kontrolę zgodności z prawem uchwał i zarządzeń organów jednostek samorządu terytorialnego oraz rozporządzeń porządkowych wojewody. Co istotne, podział czynności przewiduje stałe wykonywanie przez prokuratora przynajmniej jednego z zadań, o których mowa w pkt 1?3.
KLAROWNY PODZIAŁ ZADAŃ POMIĘDZY PROKURATURY POSZCZEGóLNYCH SZCZEBLI.
Jest to związane z koniecznością zapewnienia sprawnego funkcjonowania jednostek organizacyjnych prokuratury w kontekście wątpliwości co do właściwości jednostek poszczególnych szczebli oraz potrzebą przypisania odpowiedzialności za prowadzenie spraw określonego rodzaju przez prokuratorów tych jednostek. Pozwoli to rozwiązać problem braku efektywnego systemu monitorowania poziomu obciążenia pracą prokuratorów, zarówno na poszczególnych szczeblach organizacyjnych prokuratury, jak również pomiędzy poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury na terenie kraju, a w końcu również zintegrowanego z nim systemu efektywnego zarządzania kadrą orzeczniczą w prokuraturze. Co więcej zmiana udostępnia prokuraturze narzędzia, które pozwolą rozwiązać problem nieprawidłowej realizacji postanowień ustawy o prokuraturze związanej z nieracjonalnym podziałem zadań, co w konsekwencji prowadzi do prowadzenia skomplikowanych zarówno pod względem faktycznym i prawnym postępowań na szczeblu prokuratur rejonowych. Z danych dotyczących obciążenia prokuratorów rejonowych wynika, że na przeciętnego prokuratora przypada ok. 22 spraw miesięcznie, jednakże faktyczne obciążenie może być wyższe. W dalszym ciągu utrzymuje się stan, w którym 2/3 prokuratorów szczebla prokuratury okręgowej i prokuratury apelacyjnej wykonuje zadania niezwiązane z bezpośrednim prowadzeniem postępowania przygotowawczego. Przydanie zwierzchnikom służbowym (i kierownikom jednostek) kompetencji w zakresie sprawowania kontroli nad podległymi im prokuratorami. Regulamin zakłada, że oprócz samodzielnego wykonywania czynności, prokurator będzie mógł pracować we współpracy z innym prokuratorem (współreferentem) lub w zespole.
INSTYTUCJA WSPóŁREFERENTA ZAKŁADA, ŻE PROKURATOR PRACUJĄCY Z PROKURATOREM PROWADZĄCYM SPRAWĘ: na bieżąco zapoznaje się z wykonywaniem istotnych czynności procesowych w sprawie, w której jest współreferentem; może przedstawiać prokuratorowi prowadzącemu postępowanie opinie dotyczące każdej czynności postępowania; w sprawach niecierpiących zwłoki, w przypadku przedłużającej się nieobecności prokuratora prowadzącego sprawę, przeprowadza w jego zastępstwie czynności. Z kolei przewidziany zespołowy sposób realizacji zadań dotyczy co najmniej dwóch konfiguracji osobowych. Jedną jest realizowanie zadań w zespole przez prokuratorów tej samej jednostki organizacyjnej – wskazane ze względu na stopień skomplikowania lub charakter sprawy. Druga polega na realizacji postępowania przygotowawczego i odpowiednio udziału w postępowaniu sądowym przez prokuratorów różnych jednostek w układzie wertykalnym. Sprawa jest wówczas prowadzona w konkretnej jednostce organizacyjnej, we właściwości rzeczowej, której się znajduje, jednak ze względu na charakter sprawy, czynności, jakie mają być przeprowadzone, czy specjalizację prokuratorów – obsługa poszczególnych czynności w tym zakresie zostaje rozłożona na kilku prokuratorów prokuratur różnego szczebla. Ponadto nowy Regulamin przewiduje regułę, w myśl której prokurator bezpośrednio przełożony oraz zwierzchnik służbowy zapewniają równomierne obciążenie obowiązkami służbowymi podległych im prokuratorów. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji Ministerstwo Sprawiedliwości
