PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Rząd uderzył się w piersi Europejski Trybunał Praw Człowieka zaakceptował jednostronną decyzję polskiego rządu w kolejnej sprawie dotyczącej procedury umieszczania i pobytu w domach pomocy społecznej. Rząd przyznał się do naruszenia konwencji w sprawie pana Adama*, który cierpi na schizofrenię i od 19 lat przebywa wbrew swojej woli w domupomocy społecznej.
SKARGA I DEKLARACJA RZĄDU
W swojej skardze mężczyzna wskazał, że umieszczenie go w placówce było bezprawnym pozbawieniem wolności. Ponadto skarżący podniósł zarzut, że przez 9 lat, gdy był ubezwłasnowolniony całkowicie, nie mógł zwrócić się do sądu o zwolnienie z ośrodka. W złożonym oświadczeniu rząd przyznał, że pozbawienie wolności skarżącego stanowiło naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz że mężczyzna nie mógł w trakcie okresu całkowitego ubezwłasnowolnienia skorzystać ze środków prawnych, dzięki którym decyzja o skierowaniu do domu opieki społecznej mogłaby zostać uznana za niezgodną z prawem. Ponadto rząd zadeklarował zapłatę panu Adamowi 20 tysięcy zł w ramach zadośćuczynienia. Sprawa była prowadzona w ramach Programu Spraw Precedensowych HFPC. Fundacja reprezentowała skarżącego w postępowaniu przed Trybunałem.
PRZEPISY NIEZGODNE Z KONSTYTUCJĄ I KONWENCJĄ
To kolejna sprawa dotycząca umieszczenia osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie w DPS, która toczyła się przed Trybunałem w Strasburgu i była w nią zaangażowana HFPC. W 2012 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Jana Nowaka*. Uznał wówczas, że umieszczenie mężczyzny w domu pomocy społecznej oraz pozbawienie go środków prawnych umożliwiających kontrolę legalności dalszego pobytu w zakładzie naruszało art. 5 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (prawo do ochrony wolności osobistej). W czerwcu 2016 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że te przepisy są także niezgodne z Konstytucją. CZAS NA ZMIANY W PRAWIE
W połowie września 2017 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt zmiany ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, wykonujący wspomniane wyroki ETPC i TK. Nowelizacja dotyczy możliwości zwrócenia się do sądu przez osobę skierowaną przymusowo do domu pomocy społecznej ? nawet całkowicie ubezwłasnowolnionej ? o kontrolę zasadności jej pobytu w placówce. ?Nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia psychicznego jest szansą na to, że do ETPC nie będą już trafiały sprawy podobne do historii pana Jana i pana Adama. Liczymy na to, że powstanie efektywny mechanizm, na mocy którego osoby ubezwłasnowolnione całkowicie będą mogły sądownie zmienić decyzję o ich umieszczeniu w domu pomocy społecznej. Wnioskujemy o zmianę tych regulacji od kilku lat? ? powiedziała adw. Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.
* ? personalia zmienione