PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Z głębokim oburzeniem odnotowujemy projekt ustawy tzw. okołobudżetowej na rok 2023, który w art. 5 przewiduje przyjęcie za podstawę ustalenia wynagrodzenia sędziów w 2023 r. kwoty w wysokości 5.444,42 zł. Jest to realne obniżenie wynagrodzeń sędziowskich, gdyż po raz trzeci z rzędu naruszona ma być ustawowa zasada odniesienia wysokości wynagrodzenia sędziów do przeciętnych wynagrodzeń w II kwartale poprzedniego roku. Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 9 sierpnia 2022 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2022 r., wyniosło ono 6.156,25 zł.
Proponowana regulacja nie ma racjonalnych podstaw. Premier Mateusz Morawiecki na konferencjach prasowych zapewnia, że sytuacja budżetu jest znakomita, wpływy mają być niespotykane w historii, więc w tym świetle brak jakiegokolwiek uzasadnienia dla trzeciego z rzędu zerwania kompromisu, który został zawarty po licznych protestach środowiska sędziowskiego. Takie działanie godzi w Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, który okazuje się być podmiotem niesłownym, na którego obietnicach i zapewnieniach nie można polegać. Mechanizm waloryzacji miał zapewniać sprawiedliwą regulację wynagrodzeń sędziów, niezależnie od aktualnej woli polityków. Jest to jedna z gwarancji sędziowskiej niezawisłości.
Jak stanowi art. 178 ust. 2 Konstytucji, sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Jesteśmy jedyną grupą zawodową, o której w tym względzie stanowią przepisy rangi konstytucyjnej. Przypomnieć przy tym trzeba, że poza wynagrodzeniem sędziowie nie otrzymują z tytułu pełnionego urzędu żadnych nagród, ani premii i zasadniczo nie mogą podejmować dodatkowego zatrudnienia. Doszło już do sytuacji, w której prokuratorzy na równorzędnych stanowiskach otrzymują wyższe wynagrodzenia od sędziów, gdyż otrzymują także nagrody.
W 2012 roku władza polityczna po raz pierwszy odstąpiła od obowiązującego sposobu ustalania naszych wynagrodzeń, co było przedmiotem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z 12 grudnia 2012 r. w sprawie K 1/12 (Dz. U. z 2012 r. poz. 1510) Trybunał wskazał m.in., że „zamrożenie” wynagrodzeń sędziowskich może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego i nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką. Tymczasem obecna władza polityczna już trzeci rok z rzędu chce złamać przyjęte ustawowo zasady waloryzacji płac sędziów. W tym czasie jednak podwyższono płace wielu grupom zawodowym.
Ponadto wskazać należy na dodatkowe okoliczności:
- – w ostatnim czasie władza polityczna przyznała sobie podwyżki swych uposażeń o ok. 40 %;
- – nie zawieszono wzrostu wynagrodzeń innych grup zawodowych, np. pracowników podmiotów leczniczych, dla których będzie ono kształtowane w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 r.;
- – od kilku miesięcy inflacja jest najwyższa od kilkunastu lat i osiągnęła już poziom ponad 16 %, co powoduje znaczny wzrost cen towarów i usług oraz dodatkowo obniża wartość otrzymywanych wynagrodzeń;
- – liczne transfery socjalne i zapowiedzi dalszych takich działań świadczą o braku zagrożeń dla finansów publicznych.
Zauważamy także, że od wysokości wynagrodzeń sędziów zależą zarobki referendarzy sądowych. Wykonują oni ważne zadania z zakresu ochrony prawnej, przez co zajmują zbliżoną pozycję zawodową i w zaistniałej sytuacji ich praca zasługuje na godne warunki materialne.
Wobec powyższego uznajemy, że proponowana regulacja nie jest uzasadniona ekonomicznie, ani w żaden inny merytoryczny sposób. Stanowi ona kolejną formę represji wobec środowiska sędziowskiego, walczącego o praworządność. Wzywamy Rząd do przestrzegania art. 91 § 1c usp i odstąpienia od planowanego uchwalenia art. 5 ustawy okołobudżetowej. Informujemy, że ustawa w tym kształcie wywoła protesty środowiska sędziowskiego. Będziemy podejmować działania prawne, aby wyegzekwować przestrzeganie mechanizmu waloryzacji wynagrodzeń.
