PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
List Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. niezależności sędziów i prawników Diego Garcia – Sayan do Przewodniczącej KE Ursuli von der Leyen
Szanowna Pani von der Leyen.
Przesyłam serdeczne pozdrowienia w nadziei, że pozostaje Pani w dobrym zdrowiu.
Jako Specjalny Sprawozdawca ds. niezależności sędziów i prawników ONZ pragnę wyrazić swe głębokie zaniepokojenie w sprawie trwającego w Polsce kryzysu praworządności.
Od długiego czasu bacznie przyglądam się zmianom ustawodawstwa odnoszącym się do polskiego sądownictwa. W 2017 roku odwiedziłem Polskę i już wtedy spostrzegłem, że niezależność polskiego wymiaru sprawiedliwości, a także inne istotne demokratyczne wartości, w tym trójpodział władzy, znajdują się w niebezpieczeństwie.
Reforma i modernizacja wymiaru sprawiedliwości jest słusznym działaniem każdego rządu, tylko wtedy gdy prowadzi do wzmocnienia, a nie podważania niezależności sądownictwa.
W Polsce jednak działania reformatorskie osłabiły niezależność sądownictwa, jego zdolność do równoważenia pozostałych władz oraz możliwość ochrony podstawowych praw obywateli.
Przepisy dotyczące zmian funkcjonowania najwyższych władz sądowniczych powinny zawsze podlegać otwartej i jawnej debacie. Taka debata jednakże nie miała miejsca w Polsce.
Przez minione lata z wielkim zaniepokojeniem przyglądałem się, jak polskie władze dążą do unicestwienia niezależności sądownictwa i utrwalenia swojej kontroli nad nim.
Po zakończeniu mojej wizyty w 2017 roku, wezwałem wszystkie siły polityczne w Polsce do włączenia się w dobrej wierze w dialog, którego celem byłoby podjęcie działań zmierzających do przywrócenia autorytetu polskiego Trybunału Konstytucyjnego i jego roli jako gwaranta ładu konstytucyjnego w polskim systemie prawnym.
Pomimo tej inicjatywy polskie władze dalej dewastowały sądownictwo w swoim kraju przez przymusowe przenoszenie sędziów w stan spoczynku, postępowania dyscyplinarne i nieprawdziwe oskarżenia mające na celu poniżenie i uciszenie sędziów sprawujących wymiar sprawiedliwości.
Polskie władze wszystko to przedsiębrały z rażącym naruszeniem Zasad Podstawowych ONZ dot. niezależności sądownictwa, a także zasad sprawiedliwego procesu, zagwarantowanych w międzynarodowych traktatach odnoszących się do prawa człowieka.
W dniu 15 października 2020 roku przedstawiłem swój najnowszy raport na 75 Posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Omówiłem użycie postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom w sprawach rzekomych naruszeń przez nich wykonywania obowiązków służbowych. W szczególności zaakcentowałem kwestię, którą nazwałem „ukrytymi sankcjami” nakładanymi na sędziów w celu ich zastraszania, nękania lub wpływania ich obowiązki służbowe.
Podnoszę, że postępowania dyscyplinarne wobec sędziów muszą być prowadzone zarówno w zgodzie z obowiązującym prawem, jak i ze szczególnymi zasadami, których celem jest ochrona niezależności sędziowskiej. Sankcje dyscyplinarne nigdy nie mogą być nakładane na sędziów jednie w celu wywarcia wpływu na wykonywaną przez nich zgodną z prawem pracę.
Niestety, władze polskie wielokrotnie korzystały z postępowań dyscyplinarnych, aby ukarać tych sędziów, którzy pełnili swoją służbę zgodnie z prawem. Wielokrotnie potępiałem tego typu postępowanie władz polskich.
W zeszłym tygodniu podczas e-konferencji z Komisją Unii Europejskiej uzyskałem wiele wartościowych informacji od przedstawicieli państw członkowskich odnośnie stanu praworządności w państwach członkowskich.
Z szacunkiem przyjąłem od reprezentanta Unii Europejskiej informację o Pani wsparciu dla niezależności sądownictwa na świecie i pełnionej przeze mnie funkcji w ramach ONZ.
Chciałbym zatem skorzystać z tej deklaracji i rozwijać wobec Pani przychylności współpracę pomiędzy Urzędem Specjalnego Sprawozdawcy ONZ i Unią Europejską w zakresie wsparcia dla niezależnego sadownictwa.
Jestem zainteresowany wszelkimi inicjatywami mającymi na celu wzmocnienie niezależności sądownictwa i prawników zarówno w Polsce jak i na całym świecie.
Diego Garcia – Sayan Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. niezależności sędziów i prawników.
Źródło: SSP IUSTITIA
