PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Brak informacji o powodach wydalenia cudzoziemca narusza gwarancje proceduralne. HFPC składa amicus curiae w sprawie Poklikayew przeciwko Polsce
♦ Helsińska Fundacja Praw Człowieka skierowała opinię przyjaciela sądu do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Poklikayew przeciwko Polsce, dotyczącej wydalenia cudzoziemca uznanego za zagrożenie dla bezpieczeństwa.
♦ Dokumenty sprawy zawierające szczegółowe informacje na temat powodów, dla których został on wydalony zostały utajnione, cudzoziemiec ani jego pełnomocnik nie mieli żadnej możliwości zapoznania się z tymi materiałami.
♦ Według standardów prawa międzynarodowego, cudzoziemiec powinien mieć zapewnione prawo do obrony, aby móc z niego skorzystać powinien mieć możliwość poznania zasadniczych względów wydanej decyzji.
♦ Rozwiązanie wedle którego tylko sąd ma dostęp do niejawnych materiałów sprawy nie zapewnia realizacji gwarancji proceduralnych i nie zapobiega nadużyciom ze strony władz.
♦ Rozstrzygnięcie Trybunału może mieć znaczenie nie tylko w tej konkretnej sprawie, ale także mieć ono wpływ na przepisy polskiego prawa.
Wydalenie cudzoziemca bez poinformowania dlaczego został uznany za zagrożenie
W styczniu 2002 r. ABW złożyła do Wojewody Mazowieckiego wniosek o wydalenie pana Poklikayew uzasadniając go tym, że cudzoziemiec współpracuje z białoruskimi tajnymi służbami.
Cudzoziemiec został wydalony z Polski w marcu 2012 r. na podstawie decyzji w której uznano, że stanowi on zagrożenie dla porządku publicznego i bezpieczeństwa narodowego. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. W trakcie postępowania ani cudzoziemiec ani jego pełnomocnik nie mieli wglądu w niejawne akta sprawy.
W lipcu 2013 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę cudzoziemca na decyzję o wydaleniu. W trakcie postępowania przed sądem ABW dostarczyła dodatkowe dokumenty, do których cudzoziemiec nie miał wglądu. W wyroku WSA w Warszawie stwierdził, że w świetle informacji zawartych w niejawnych dokumentach, decyzja była prawidłowa a organy administracji słusznie odmówiły cudzoziemcowi wglądu w niejawne akta sprawy. WSA w Warszawie stwierdził również, że cudzoziemiec brał czynny udział w postępowaniu, przede wszystkim przeglądał jawne dokumenty sprawy i zapoznał się z wnioskiem o wydalenie.
W wyroku z lipca 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że z analizy niejawnych materiałów wynika, że istniały podstawy do wydalenia cudzoziemca. NSA stwierdził również, że w sytuacji, gdy sąd miał wgląd do niejawnych akt sprawy i je ocenił w sposób obiektywny, to w sposób wystarczający zabezpieczało to realizację praw proceduralnych cudzoziemca.
W osobnym postępowaniu Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców odmówił panu Poklikayew wglądu w niejawne akta sprawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie utrzymał tę decyzję w mocy.
HFPC – cudzoziemiec powinien zostać poinformowany o stanowi naruszenie standardów prawa międzynarodowego
W amicus curiae skierowanym do Trybunału ETPC wskazała, że z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE oraz mechanizmów ONZ wynika, że w sprawach dotyczących wydalenia cudzoziemców uznanych za zagrożających bezpieczeństwa istnieje możliwość korzystania z niejawnych dokumentów. Jednak cudzoziemiec powinien mieć zapewnione podstawowe gwarancje prawa do obrony. Orzecznictwo to wskazuje, że cudzoziemiec powinien zostać poinformowany o zasadniczych względach wydanej decyzji, tak aby móc się odnieść do twierdzeń i dowodów przedstawionych przez organy administracji. HFPC wskazała również, że obecne rozwiązania polskiego prawa zostały skrytykowane przez doktrynę i przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Zarówno RPO jak i HFPC apelowały do władz o zmianę przepisów polskiego prawa jednak wnioski te nie zostały uwzględnione.
W swoim amicus curiae HFPC wskazała również, że rozwiązanie, wedle którego tylko sąd, a nie sam cudzoziemiec, ma wgląd w niejawne akta sprawy nie zapewnia prawa do obrony i nie zapobiega naruszeniom ze strony władz. HFPC wskazała, że tylko sam cudzoziemiec jest w stanie odpowiednio odnieść się do faktów podnoszonych przez władze, zaś sąd może nie mieć możliwości oceny faktów dotyczących życia cudzoziemca. Ponadto wskazano na szereg spraw, w których mogło dojść do nadużyć m.in. w sprawie Ameera Alkhawlany, doktoranta UJ, który został pozbawiony wolności pomimo braku dokumentów wskazujących na to, że stanowi on zagrożenie, Azamata Baydueva wydalonego pomimo zagrożenia torturami w Czeczenii czy Ludmiły Kozłowskiej, szefowej Fundacji Otwarty Dialog uznanej przez władze polskie za zagrażającą bezpieczeństwu, a której władze niemieckie i belgijskie udzieliły zezwolenia na pobyt.
Kalendarium
⇒ 23 stycznia 2012 r. – wniosek ABW o wydalenie cudzoziemca;
⇒ 13 lutego 2012 r. – Wojewoda Mazowiecki utajnił część materiałów sprawy;
⇒ 16 marca 2012 r. – Wojewoda Mazowiecki wydał decyzję o cofnięciu zezwolenia na pobyt stały i o wydaleniu cudzoziemca z Polski;
⇒ 20 marca 2012 r. – wydalenie cudzoziemca z Polski;
⇒ 5 czerwca 2012 r. – Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców odmówił cudzoziemcowi wglądu do niejawnych dokumentów sprawy;
⇒ 11 kwietnia 2013 r. – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie odmowy wglądu w niejawne akta sprawy;
⇒ 10 maja 2013 r. – Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ponownie odmówił wglądu w niejawne akta sprawy;
⇒ 16 lipca 2013 r. – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie wydalenia cudzoziemca;
⇒ 28 lipca 2015 – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego;
⇒ 28 grudnia 2015 r. – wniesienie przez skarżącego skargi do ETPC;
⇒ 27 listopada 2019 r. – zakomunikowanie skargi rządowi Polski przez ETPC;
⇒ 6 kwietnia 2020 r. – wniesienie przez HFPC opinii amicus curiae do Wielkiej Izby Trybunału.
Do pobrania:
- Opinia amicus curiae na stronie HFPC
