PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Chociaż z ulicznych sondaży wynika, że prawie połowa Polaków marzy o powrocie kary śmierci, cień szubienicy na zawsze zniknie z polskiego prawodawstwa. Oto rząd skierował do Sejmu dwa projekty ustaw o o ratyfikacji protokołu nr 13 do konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzonego w wilnie dnia 3 maja 2002 r. ; oraz ratyfikacji drugiego protokołu fakultatywnego do międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, przyjętego w nowym jorku dnia 15 grudnia 1989 roku. Drugi Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, , został przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w dniu 15 grudnia 1989 r. Wszedł on w życie dnia 11 lipca 1991 r., a jego stronami jest 75 państw. Polska podpisała go w dniu 21 marca 2000 r. Protokół wprowadza zakaz stosowania kary śmierci ? stanowi, iż nie może ona zostać wykonana wobec żadnej osoby podlegającej jurysdykcji Państwa-Strony Protokołu. Zakaz ten ma charakter niemal bezwzględny: art. 2 ust. 1 Protokołu zawiera generalny zakaz składania zastrzeżeń do Protokołu.(…) Protokół przewiduje mechanizm kontroli wykonywania jego postanowień. Jego strony zobowiązane są do uwzględniania działań podjętych dla realizacji Protokołu w okresowych sprawozdaniach przedstawianych Komitetowi Praw Człowieka ONZ na mocy art. 40 Paktu. Ponadto art. 5 Protokołu stanowi, że w stosunku do państw, które uznały przez związanie się (Pierwszym) Protokołem Fakultatywnym kompetencję Komitetu do przyjmowania i rozpatrywania skarg jednostek na działania państwa naruszające ich prawa gwarantowane przepisami Paktu. W związku z faktem, że Polska jest stroną (Pierwszego) Protokołu Fakultatywnego (Dz. U. z 1994 r. Nr 23 poz. 80) oraz uznała kompetencję Komitetu do rozpatrywania skarg pochodzących od innych Państw-Stron Paktu, powyższe rozwiązania wywołają skutki prawne w sferze jej praw i obowiązków. Wobec konstytucyjnej gwarancji ochrony życia, Polska nie przewiduje złożenia przy ratyfikacji Protokołu zastrzeżenia, o którym mowa w art. 2 ust. 1 Protokołu dopuszczającego wykonywanie kary śmierci w czasie wojny, ani oświadczenia wyłączającego kompetencję Komitetu w zakresie rozpatrywania skarg jednostek, o którym mowa w art. 5 Protokołu.(…) Należy przy tym dodać, że Komitet wezwał Polskę do ratyfikacji Protokołu w uwagach końcowych, przedstawionych w 2010 r., po rozpatrzeniu sprawozdania Polski. Potrzeba ratyfikacji Protokołu wynika także z zasady spójności prawnej w związku z faktem, iż RP jest stroną Protokołu nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci. Protokół ten reguluje kwestię zniesienia kary śmierci w sposób niemalże identyczny jak Drugi Protokół Fakultatywny do MPPOiP. Ratyfikacja Protokołu nie pociągnie za sobą negatywnych skutków społecznych i gospodarczych; nie pociągnie za sobą obciążeń finansowych; nie pociąga za sobą konieczności zmian w prawie krajowym.
X X X
Protokół nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczący zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach został sporządzony dnia 3 maja 2002 r. w Wilnie. Wszedł on w życie dnia 1 lipca 2003 r. Polska podpisała Protokół nr 13 dnia 3 maja 2002 r. Protokół nr 13 znosi karę śmierci we wszystkich okolicznościach i wyłącza możliwość skazania na taką karę i wykonania jej wobec kogokolwiek, wzmacnia zatem ochronę prawa do życia z art. 2 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja), rozszerzając zarazem zakres zakazu stosowania kary śmierci określonego w Protokole nr 6 do Konwencji, dopuszczającego karę śmierci za czyny popełnione w czasie wojny lub w okresie bezpośredniego zagrożenia wojną. (…) Polska jest jednym z ostatnich państw członkowskich Rady Europy, które nie są stronami Protokołu nr 13. Polska jest już stroną wspomnianego wyżej Protokołu nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci, sporządzonego w Strasburgu dnia 28 kwietnia 1983 r., który w art. 1 stanowi, że nikt nie może być skazany na karę śmierci ani nie może nastąpić jej wykonanie (w stosunku do Polski Protokół nr 6 wszedł w życie z dniem 1 listopada 2000 r.). (…) Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w rezolucji nr 1187/1999 z dnia 26 maja 1999 r. uznało, że stosowanie kary śmierci stanowi nieludzkie i poniżające traktowanie, będąc zarazem pogwałceniem najbardziej podstawowego z praw człowieka ? prawa do życia. Oznacza to, że stosowanie kary śmierci może być rozpatrywane nie tylko w kontekście naruszenia art. 2 Konwencji (prawo do życia), ale także art. 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania). (…) Związanie się przez Polskę postanowieniami Protokołu nr 13 przyczyni się do umocnienia jej pozycji na arenie międzynarodowej oraz jej wiarygodności jako państwa stojącego na straży przestrzegania praw człowieka, będąc jednocześnie wyrazem poważnego zaangażowania Polski w ich ochronę. Ma to tym istotniejsze znaczenie, że z dniem 1 stycznia 2013 r. Polska objęła przewodnictwo w Radzie Praw Człowieka, jednym z podstawowych organów Narodów Zjednoczonych odpowiedzialnych za promowanie praw człowieka i podstawowych wolności. Ratyfikacja Protokołu nr 13 nie pociągnie za sobą negatywnych skutków społecznych i gospodarczych; nie pociągnie za sobą obciążeń finansowych;nie pociąga za sobą konieczności zmian w prawie krajowym. zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia?. Ponadto przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. ? Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) nie przewidują kary śmierci. W związku z faktem, iż materia Protokołu nr 13 dotyczy praw i obowiązków określonych w rozdziale II Konstytucji RP ? prawa do życia (art. 38 Konstytucji), jego ratyfikacja powinna odbyć się w trybie przewidzianym w art. 89 ust. 1 Konstytucji RP.
