PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Okręgowa Rada Adwokacka w Poznaniu wyraziła stanowczy sprzeciw wobec działań organów ścigania podjętych w stosunku do adwokata, w związku z wypełnianiem przez niego obowiązków obrońcy. Poznańska Izba przyjęła w tej sprawie uchwałę. Oto wWyciąg z protokołu posiedzenia Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu z dnia 24.07.2014r 4.1. Sprawa zawiadomienia Okrę gowej Rady Adwokackiej przez Prokuraturę Okręgową w Poznaniu w przedmiocie skierowania do Prokuratora Rejonowego w Pile zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez adwokata [AB] celem prawnokarnej oceny. Po zreferowaniu sprawy przez dziekana adw. prof. UAM dr hab. Macieja Gutowskiego, ORA w Poznaniu w składzie: 1. adw. prof. UAM dr hab. Maciej Gutowski – Dziekan 2. adw. Tomasz Jachowicz – Wicedziekan 3. adw. Wojciech Celichowski – Członek 4. adw. Tomasz Guzek – Członek 5. adw. Maciej Loga – Członek 6. adw. Marek Matyjaszczyk – Członek 7. adw. Bernard Rozwałka – Członek 8. adw. Krzysztof Szkurat – Członek 9. adw. Adam Swoboda – Członek na posiedzeniu w dniu 24 lipca 2014r.
podjęła jednogłośnie w głosowaniu jawnym uchwałę 1. Okręgowa Rada Adwokacka wyraża stanowczy sprzeciw wobec działań organów ścigania podjętych w stosunku do adwokata [AB], w związku z wypełnianiem przez niego obowiązk ów obrońcy. Skierowanie przez Prokuraturę Okręgową w Poznaniu do podległej jednostki zawiadomienia o możliwości popełnienia bliżej nieokreślonego przestępstwa przez adwokata [AB] z poleceniem prawnokarnej oceny wypowiedzi obrońcy skierowanej do klienta pod czas omawiania linii obrony, narusza podstawowe gwarancje procesowe oskarżonego i może być odbierane jako próba wywarcia niedopuszczalnego nacisku na ustanowionego w sprawie obrońcę. Wszelkie próby analizy treści rozmowy obrońcy z klientem, pod kątem odpow iedzialności prawno – karnej adwokata, stanowi niedopuszczalne ingerowanie organów ścigania w sposób wykonywania przez adwokata jego ustawowych obowiązków oraz w chronioną bezwzględnym zakazem dowodowym tajemnicę obrończa. Obowiązkiem organów ścigania jest natomiast zapewnienie możliwości swobodnej i niczym nieskrępowanej rozmowy obrońcy z klientem przy umożliwieniu zachowania tajemnicy obrończej.
2. Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelski ch oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa. W przypadku podejrzenia naruszenia wolności obywatelskich, w tym przejawów ewentualnej dyskryminacji, adwokat ma obowiązek dokonania analizy sprawy pod tym kątem i zastosowania odpowiednich środków obrony. U z a s a d n i e n i e Pismem z dnia 9 lipca 2014 roku Prokuratura Okręgowa w Poznaniu zawiadomiła Okręgową Radę Adwokacką o przekazaniu celem oceny prawno – karnej materiałów dotyczących wypowiadania przez adwokata [AB] w dniu 7 maja 2014 roku treści sugeru jących rasistowskie nastawienie Prokuratorów Prokuratury Rejonowej Poznań ? Nowe Miasto i Sędziów do jego klienta (z pochodzenia Roma) w trakcie rozpoznawania przez Sąd wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Uprzednio pismem z dnia 13 maja 2014 roku Prokurator Rejonowy Prokuratury Poznań Rejonowej ? Nowe Miasto poinformował o skandalicznym ? w jego ocenie ? zachowaniu adwokata [AB], pełniącego funkcję obrońcy. Adwokat miał w obecności funkcjonariuszy policji KMP WDŚ Poznań konwojujących podejrzan ych i oczekujących na dokumentację po posiedzeniu w przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania zwrócić się do podejrzanego ?wyjaśniając? mu dlaczego został zastosowany areszt, że ?wszyscy są rasistami i dlatego że j est z pochodzenia Romem?, słowa te kierując do obecnych funkcjonariuszy i odnosząc się do Prokuratury i Sądu. Adwokat [AB] w wyjaśnił, że będąca przedmiotem skargi rozmowa była typowa rozmową, którą prowadzi adwokat i podejrzany. Obaj nie wypowiadali się p ublicznie i słowa kierowali tylko do siebie. Treść całej rozmowy objęta jest zatem tajemnicą adwokacką. Zdaniem adwokata rozmowa musiała zostać podsłuchana przez policję, co stanowi rażące naruszenie prawa przez funkcjonariuszy policji. Adwokat wyjaśnił, ż e jego klient jest narodowości Romskiej, a w trakcie rozmowy zostały przytoczone okoliczności, które były przedmiotem posiedzenia aresztowego. Adwokat wskazał, że wyjaśnienia wymagała kwestia zasadności zarzutów dotyczących dyskryminacji klienta ze względu na pochodzenie (potocznie zwane rasizmem). Sprawę należało przeanalizować m.in. pod kątem Międzynarodowej Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, przepisów Unii Europejskiej, w tym Europejskiej Karty Praw Podstawowych . Refera t Skargowy ORA uznał skargę Prokuratora za niezasadną. Okręgowa Rada Adwokacka z całą stanowczością podkreśla, że badanie pod kątem oceny prawno ? karnej treści rozmowy obrońcy z podejrzanym narusza podstawowe prawa obywatela do obrony oraz do rzetelnego procesu.
Okręgowa Rada Adwokacka odwołuje się w tym zakresie do utrwalonego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz aktów prawa międzynarodowego. W uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lutego 2004 r. o sygn. SK 39/02, poczyniono rozważania dotyczące roli procesowej obrońcy oraz związanych z nią powinności. W tym zakresie wskazano, że: ?Obrońca jest pełnomocnikiem oskarżonego, jego procesowym przedstawicielem, a jego głównym zadaniem jest ochrona oskarżonego w taki sposób, by cel procesu karnego osiągnięty został z zagwarantowaniem prawa do obrony. Charakter działań obrońcy determinowany jest interesem prawnym oskarżonego, dla którego ochrony przepisy procedury karnej przewidują szereg koniecznych uprawnień?. W przepisach ONZ podkreśla się, że rozmowy między więźniem śledczym a jego obrońcą nie mogą być podsłuchane przez funkcjonariusza policji lub funkcjonariusza więziennego (reguła 93 Wzorcowych reguł minimum postępowania z więźniami. Rezolucja 6 63 C I (XXIV) Rady Społeczno – Gospodarczej ONZ z 31 lipca z 1957 r.). Także Podstawowe zasady ONZ dotyczące roli adwokata z 7 września 1990 r. przyjęte przez VIII Kongres Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zapobiegania Przestępczości i Postępowania ze Sprawcam i Przestępstw podkreślają prawo do poufnej komunikacji z adwokatem (zasada 8. i 22.). Europejski Trybunał Praw Człowieka przyjmuje wprost, że jednym z podstawowych elementów prawa do obrony jest możliwość kontaktu z prawnikiem poza zakresem słuchu osoby tr zeciej (wyroki ETPC w sprawie John Murray, § 63 oraz z 13 stycznia 2009 r. w sprawie Rybacki przeciwko Polsce, nr 52479/99, § 56), co umożliwia otwartą i szczerą rozmowę pomiędzy prawnikiem a jego klientem (wyrok ETPC z 19 grudnia 2006 r. w sprawie Oferta Plus SRL przeciwko Mołdowie, nr 14385/04, § 145). Europejski Trybunał Praw Człowieka podkreśla, że brak możliwości poufnego porozumiewania się, w tym otrzymywania poufnych poleceń od klienta, powoduje, że pomoc prawna traci dużo ze swojej skuteczności, pod czas gdy Europejska Karta Praw Podstawowych wymaga ochrony praw w sposób praktyczny i skuteczny (wyrok ETPC z 28 listopada 1991 r. w sprawie S. przeciwko Szwajcarii, nr 12629/87, § 48). Prawo o adwokaturze w treści artykułu 1 ust. 1 stanowi, że adwokatura powołana jest m.in. do współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich. Prawa i wolności obywatelskie zostały zdefiniowane w wielu aktach prawnych, m. in. w art. 14 Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, który wprost zakazuje dyskryminacji wynikającej m.in. z przynależność do mniejszości narodowej, a także gwarantuje prawo do rzetelnego procesu.
Także Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej wprowadza podstawowe zasady, takie jak zakaz wszelkiej dyskryminacji. Europejski Trybu nał Praw Człowieka wielokrotnie wypowiadał się na temat zakazu dyskryminacji. W wyroku z dnia 13 grudnia 2005 w sprawie Timishev v. Rosja podkreślił, że r óżne traktowanie osób w odnośnych, podobnych sytuacjach, bez obiektywnego i rozsądnego uzasadnienia, s tanowi dyskryminację. Dyskryminacja rasowa jest szczególnie krzywdzącym rodzajem dyskryminacji i, wobec jej groźnych konsekwencji, wymaga od władz specjalnej czujności oraz zdecydowanej reakcji. Rolą adwokata jest zbadanie, czy w prowadzonej przez niego sprawie nie zachodzą okoliczności naruszania praw i wolności jego klienta i podjęcie w tym zakresie wszelkich niezbędnych działań. Zastosowanie aresztu w oparciu o przesłankę z art. 258 §1 pkt 1 Kodeksu postępowania karnego – brak stałego miejsca pobytu obywatela Słowacji, z pochodzenia Roma – może sugerować takie wątpliwości i dyktować potrzebę omówienia ich z klientem zwłaszcza, gdy rodzina podejrzanego takie podejrzenia wyraża. Nie ulega wątpliwości, że problem dyskryminacji Romów w Polsce istnieje ( vide: cykl; publikacji prasowych w ostatnich miesiącach) i trudno oburzać się na subiektywne odczucia osób należących do tej społeczności. Działania organów postępowania stanowiące próbę wywarcia niedopuszc zalnego nacisku na ustanowionego w sprawie obrońcę są nieakceptowalne w państwie prawa. Podważają one zaufanie do funkcjonowania instytucji prawnych, ich rzetelności i obiektywizmu. Obrońca ma być dla oskarżonego pomocą i gwarantem prawidłowego przebiegu p ostępowania, a także respektowania jego praw.
Ewentualne próby ścigania adwokata za słowa, które padły w jego rozmowie z podejrzanym, a mogły dotyczyć rozważań co do dalszych kroków w sprawie są niedopuszczalne. Prokurator, stojąc na straży praworządności winien wyjaśnić funkcjonariuszom policji niedopuszczalność wykorzystywania w jakikolwiek sposób zasłyszanej rozmowy pomiędzy podejrzanym a jego obrońcą. Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt. 2 ustawy Prawo o adwokaturze zadaniem samorządu zawodowego adwoka ckiego jest reprezentowanie adwokatury i ochrona jej praw. Z tych przeto względów i na podstawie art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. ? prawa o adwokaturze (tj. Dz. U. Nr 146 z 2009r. poz. 1188 z późn. zm.)
Okręgowa Rada Adwokacka wyraża swój zdecyd owany i stanowczy sprzeciw wobec postępowania organów ścigania w stosunku do adwokata [AB] i podjęła uchwałę jak w sentencji.
