PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Oświadczenie JUSTICIA European Rights Network ws. nowelizacji kodeksu karnego
Członkowie JUSTICIA European Rights Network zabrali głos w sprawie przyjętej przez polski Sejm nowelizacji kodeksu karnego. W wydanym oświadczeniu apelują do Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej o zawetowanie omawianych zmian, które ich zdaniem obniżą stan przestrzegania praw człowieka w Polsce.
Wśród sygnatariuszy apelu znajdują się m.in.: Bulgarian Helsinki Committee, Greek Helsinki Committee, Civil Rights Defenders, Croatian Legal Centre, Netherlands Helsinki Committee, Associazione Antigone, Fair Trial International, Open Society Justice Initiative, Hrvatski Pravni Centar, APADOR – CH, Irich Council of Civil Liberties, Res Publica, the Peace Institute oraz KISA.
Treść oświadczenia JUSTICIA European Rights Network:
Członkowie JUSTICIA European Rights Network (koalicji europejskich organizacji pozarządowych zajmujących się zagadnieniem prawa do rzetelnego procesu) wyrażają swoją głęboką obawę w związku z decyzją Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej o przyjęciu ustawy o zmianie ustawy Kodeks Karny wprowadzającą możliwość orzeczenia kary bezwzględnego dożywotniego pozbawienia wolności.
Zgodnie z wprowadzoną do Kodeksu karnego regulacją sąd karny otrzyma kompetencję do tego, aby wyłączyć możliwość warunkowego przedterminowego zwolnienia skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności, jeżeli charakter i okoliczności czynu oraz właściwości osobiste skazanego wskażą, iż jego pozostawanie na wolności spowoduje trwałe niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności lub wolności seksualnej innych osób. Co więcej, podobną decyzję sąd będzie mógł podjąć w przypadku skazanych, którzy wcześniej zostali już skazani na karę dożywotniego pozbawienia wolności.
JUSTICIA European Rights Network pragnie podkreślić, że takie rozwiązanie rodzi poważne obawy, co do ich zgodności z treścią Konwencji o Ochronie Praw Człowieka oraz Podstawowych Wolności (dalej Konwencja).
Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie podkreślał, że więźniowie skazani na karę dożywotniego pozbawienia wolności nie mogą być pozbawieni jakiejkolwiek nadziei na opuszczenie jednostki penitencjarnej i muszą mieć możliwość ubiegania się o warunkowego przedterminowe zwolnienie[1]. W przeciwnym wypadku, orzeczona wobec nich kara stanowić będzie złamanie zakazu nieludzkiego traktowania wywodzonego z wymagań art. 3 Konwencji.
Standard ten wyinterpretować można również z innych dokumentów prawa międzynarodowego. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych wymaga, aby zasadniczym celem systemu penitencjarnego była poprawa postawy więźniów i ich społeczna rehabilitacja. Co więcej, Rekomendacje Komitetu Ministrów Rady Europy zalecają, aby warunkowe przedterminowe zwolnienie dostępne było dla wszystkich więźniów, w tym również więźniów dożywotnich[2].
Również Europejski Komitet do spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) wyrażał w przeszłości wątpliwości względem państw, które wprowadziły karę bezwzględnego dożywotniego pozbawienia wolności. W jego ocenie, dożywotnie pozbawienie wolności jednostki bez realnej nadziei na zwolnienie stanowi przejaw nieludzkiego traktowania[3].
Z tego powodu, członkowie JUSTICIA European Rights Network wyrażają nadzieję, że władze Rzeczpospolitej Polskiej odstąpią od wprowadzenia omawianych zmian do kodeksu karnego gwarantując zgodność przyjętych rozwiązań dotyczących warunkowego przedterminowego zwolnienia z wymogami Rady Europy. Wobec powyższego apelują do Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej o zawetowanie nowelizacji kodeksu karnego. W ich ocenie, jego przyjęcie będzie się wiązać ze znacznym osłabieniem idei praw człowieka w Polsce.
Oświadczenie w języku angielskim można znaleźć na stronie SSP Iustitia .
[1] Zob. Wyrok ETPC (Wielkiej Izby) z 9 lipca 2013 r. w sprawie Vinter I Inni p. Zjednoczonemu Królestwo, skarga nr 66069/09; Wyrok ETPC (Wielkiej Izby) z 26 Kwietnia 2016 r. w sprawie Murray p. Holandii, skarga nr 10511/10; Wyrok ETPC z 4 października 2016 r. w sprawie T.P. i A.T. p. Węgrom, skarga nr 37871/14. [2] Rekomendacja Rec(2003)22 Komitetu Ministrów Rady Europy do państw członkowskich w sprawie warunkowego przedterminowego zwolnienia. [3] Sytuacja więźniów dożywotnich (Situation of life-sentenced prisoners), Wyciąg z 25 Raportu Ogólnego CPT, 2016, dostępny pod adresem: https://rm.coe.int/16806cc447.