PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Pragnę zwrócić uwagę Pana Ministra ? pisze w swoim wystąpieniu do Jarosława Gowina, prof. Irena Lipowicz, rzecznik praw obywatelskich – na istotne zagadnienie, dotyczące realizacji uprawnień procesowych przez uczestników postępowania cywilnego, przebywających za granicą. Otóż zgodnie z art. 165 § 3 kodeksu postępowania cywilnego równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego do sądu pozostaje złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku. Przedmiotowa regulacja niewątpliwie stanowi znaczne ułatwienie dla stron postępowania cywilnego, pozwalając na zachowanie terminów procesowych przez osoby, które z różnych przyczyn nie są w stanie złożyć pisma bezpośrednio we właściwym sądzie. Jednak wątpliwości Rzecznika budzi stan prawny, który poza zakresem przywołanego unormowania procedury cywilnej pozostawia sytuację złożenia pisma procesowego w polskim urzędzie konsularnym.
W istocie w pewnych sytuacjach może to uniemożliwić korzystanie z konstytucyjnego prawa do sądu przez osoby przebywające za granicą. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich ustawowe zagwarantowanie zachowania terminu procesowego w przypadku przywołanej sytuacji faktycznej jest pożądane i możliwe do przeprowadzania bez uszczerbku dla należytego przebiegu postępowania cywilnego. Warto podkreślić, iż sama możliwość złożenia pisma w polskim urzędzie konsularnym ze skutkami zachowania terminu jest już przewidziana w ramach art. 124 kodeksu postępowania karnego i aktualnie mogą z niej korzystać podmioty prawne, których prawa o charakterze cywilnym są realizowane w ramach postępowania karnego. Ponadto analogiczna gwarancja jest realizowana w systemie prawa na gruncie postępowania sądowo-administracyjnego.
Zdaniem rzecznika praw obywatelskich zarówno przywołana regulacja kodeksu postępowania karnego jak i podniesiona gwarancja, zawarta w ramach procedury sądowo-administracyjnej, stanowią przejaw należytej realizacji na poziomie ustawy konstytucyjnego prawa do sądu. W tym kontekście brak stosownej regulacji w kodeksie postępowania cywilnego nie tylko ogranicza realizację uprawnień procesowych przez uczestników postępowania przebywających za granicą ale stanowi też przyczynę nierównego traktowania podmiotów prawnych w zakresie ustawowych gwarancji zachowania terminów procesowych.
Rzecznik zwrócił do J. Gowina o odniesienie się do przedstawionego zagadnienia, a zwłaszcza za rozważenie podjęcia stosownych działań legislacyjnych, zmierzających do zmiany aktualnej treści art. 165 § 3 kodeksu postępowania cywilnego, poprzez rozciągnięcie skutków prawnych złożenia pisma w sądzie także na sytuację oddania pisma w polskim urzędzie konsularnym.
