PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
W dniu 20 września 2018 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów po rozpoznaniu w Izbie Karnej zagadnienia prawnego w sprawie I KZP 7/18 podjął uchwałę następującej treści: ?W wypadku czynu, wyczerpującego znamiona dwóch albo więcej przepisów ustawy karnej, który stanowi przestępstwo podlegające kumulatywnej kwalifikacji prawnej
(art. 11 § 2 k.k.), termin przedawnienia jego karalności wyznaczany jest w myśl art. 101 k.k. w oparciu o wysokość kary grożącej za to przestępstwo określonej na podstawie art. 11 § 3 k.k. albo inne przesłanki wymienione w przepisach dotyczących terminu przedawnienia, a stosuje się go do całego kumulatywnie kwalifikowanego przestępstwa.? Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na wniosek Pierwszego Prezesa SN o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni prawa, występującej w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, w zakresie dotyczącym następującego zagadnienia prawnego: ?Czy w wypadku czynu, wypełniającego znamiona dwóch albo więcej przepisów ustawy karnej (art. 11 § 2 k.k.), termin przedawnienia karalności przestępstwa, określony w art. 101 k.k., wyznaczony jest przez przepis przewidujący karę najsurowszą (art. 11 § 3 k.k.) i stosuje się go do całego czynu o kumulatywnej kwalifikacji prawnej, czy też termin przedawnienia karalności obliczany ma być oddzielnie w odniesieniu do każdego z przepisów wchodzących w skład kumulatywnej kwalifikacji, a stwierdzenie jego upływu uniemożliwia powołanie tego przepisu w kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu?? W ustnym uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, że badanie terminu przedawnienia karalności przestępstwa (art. 101 k.k.) dotyczyć może tylko takiego fragmentu zachowania ludzkiego, który spełnia wszystkie przesłanki odpowiedzialności karnej za przestępstwo stanowiące elementy struktury przestępstwa wynikające z art. 1 k.k., bez względu na to, czy ten fragment został wyodrębniony z zachowania człowieka przy pomocy znamion jednego, czy więcej niż jednego typu czynu zabronionego. Do tych przesłanek nie należy przedawnienie karalności przestępstwa, a precyzyjniej – brak upływu terminu przedawnienia. Przechodząc do tego, jak wyznaczyć termin przedawnienia przestępstwa kumulatywnie kwalifikowanego, to Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na to, że wysokość zagrożenia karą stanowi podstawowy, ale nie jedyny wyznacznik terminu przedawnienia. Jeśli do nowo utworzonego na podstawie art. 11 § 2 k.k. typu przestępstwa odnosić się będą inne wymienione w art. 101 k.k. lub innych przepisach przesłanki dotyczące określenia terminu przedawnienia, to powinny one mieć znaczenie dla wyznaczenia terminu przedawnienia w stosunku do tego nowego typu przestępstwa. Sąd Najwyższy zastrzegł równocześnie, że jego stanowisko co do przedawnienia, nie może przesądzać o znaczeniu wystąpienia innej negatywnej przesłanki postępowania (nie stanowiącej jednak przesłanki odpowiedzialności karnej wynikającej z elementów struktury przestępstwa) dotyczącej tylko fragmentu czynu stanowiącego kumulatywnie kwalifikowane przestępstwo. Dlatego jeśli do oceny prawnej tego samego czynu zbiegają się przepisy zawierające znamiona typów przestępstw, co do których przewidziano różne tryby ścigania, to przyczyny, dla których prawodawca wprowadził inny tryb ścigania (np. interesy pokrzywdzonego), mogą uzasadniać – w razie braku skargi uprawnionego oskarżyciela albo wniosku o ściganie – wyeliminowanie tego fragmentu czynu z opisu przestępstwa przypisanego i pominięcie jego kwalifikacji prawnej w kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu. Piemne uzasadnienie uchwały zostanie sporządzone w terminie 30 dni