PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace nad projektem założeń projektu ustawy o zmianie ustawy ? Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, w którym proponuje się zmiany w zakresie przepisów dotyczących elektronicznego postępowania upominawczego. Prace legislacyjne nad projektem założeń znajdują się na etapie uzgodnień międzyresortowych. Projektowane regulacje służą stworzeniu dalszych zachęt do korzystania z tej drogi procedowania. Potrzeba zmian w tym postępowaniu ogniskuje się wokół następujących kwestii:
a) umożliwienie powodowi złożenia wniosku o umorzenie (zakończenie) postępowania w razie zaistnienia określonych zdarzeń procesowych,
b) uzupełnianie opłaty od pozwu,
c) sprecyzowanie zakresu, w jakim pozew i sprzeciw podlegają uzupełnieniu w razie przekazania sprawy do postępowania zwykłego. W wielu przypadkach elektroniczne postępowanie upominawcze jest dla powoda jedynym interesującym go sposobem dochodzenia roszczeń przed sądem.
Procedowanie w ramach tzw. postępowania zwykłego lub innego postępowania odrębnego może być dla powoda drogie i długotrwałe. Aby uprościć i przyspieszyć proces, należy wprowadzić możliwość złożenia wraz z pozwem wniosku o umorzenie postępowania w określonych sytuacjach, tj. w przypadkach przewidzianych w art. 50533 § 1 i art. 50534 § 1 k.p.c. Rozwiązanie to będzie wzorowane na instytucji istniejącej w europejskim postępowaniu nakazowym. Procedowanie w ramach elektronicznego postępowania upominawczego rodzi oszczędności w zakresie kosztów rozpoznawania spraw, a zwłaszcza kosztów doręczeń. Z tego względu powód uiszcza obniżoną opłatę od pozwu. Proponuje się również zwolnienie powoda z obowiązku uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu. Koszty przygotowania przez powoda samej sprawy także są niższe. Wpływa to także na zmniejszenie kosztów sądowych, które poniesie pozwany, w przypadku, gdy przegra on sprawę. W sumie zatem koszty wymiaru sprawiedliwości maleją.
Aktualne brzmienie przepisu art. 50537 k.p.c. powoduje, że niektóre sądy, po przekazaniu im sprawy przez e-sąd, wzywają do usunięcia braków formalnych pozwu w takim zakresie, że wypacza to założenia konstrukcyjne elektronicznego postępowania upominawczego. Proponuje się zatem doprecyzowanie tego przepisu poprzez wskazanie katalogu braków formalnych podlegających uzupełnieniu na tym etapie postępowania oraz konsekwencji procesowych nieuzupełnienia braków sprzeciwu. Zarówno w przypadku pozwu, jak i sprzeciwu, uzupełnieniu będzie podlegał jedynie brak dokumentu wykazującego umocowanie zgodnie z art. 68 § 1 k.p.c. oraz brak pełnomocnictwa. Przewodniczący będzie wzywał do ich złożenia w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania. Niewykonanie tego obowiązku przez powoda spowoduje umorzenie postępowania. W razie nieusunięcia braków sprzeciwu, sąd odrzuci sprzeciw. Minister odpowiedzialny za informatyzację resortu sprawiedliwości ? prof. dr hab. Jacek Gołaczyński, w kwietniu 2012 roku podjął decyzję o powołaniu Grupy Roboczej ds. Elektronicznego Postępowania Upominawczego, w skład której wchodzą sędziowie, referendarze i przedstawiciele powodów, czyli także radcowie prawni, adwokaci, komornicy zajmujący się tematyką e.p.u. Utworzona grupa robocza spotyka się cyklicznie i podejmuje działania zmierzające do udoskonalenia funkcjonowania e-sądu. 19 września br. odbyła się konferencja na temat usprawnienia postępowania upominawczego. Konferencja została objęta patronatem Pana Ministra Jarosława Gowina, a wyniki dyskusji będą wykorzystane w trakcie prac nad reformą systemu informatycznego e.p.u. W ramach prac, przedstawiciele grupy roboczej wypracowali koncepcję weryfikacji miejsca zamieszkania i zdolności sądowej w oparciu o dane z systemu PESEL na potrzeby e.p.u. Przeprowadzenie ww. weryfikacji nie wymaga zmian legislacyjnych, a jej dokonanie pozwoli na uniknięcie sytuacji, w której sąd doręcza nakaz pozwanemu pod adresem, pod którym pozwany nie zamieszkuje. Dzieje się tak dlatego, że powodowie wskazują adresy z umów, które były zawierane sprzed kilku lat. Powyższe rozwiązanie pozwoli również na uniknięcie sytuacji, w której nakaz wydawany jest przeciwko osobie nieżyjącej. Ministerstwo Sprawiedliwości ponadto zwraca uwagę, iż w przypadku rozbieżności adresu podanego przez powoda i adresu w bazie PESEL nie zawsze należy uznać za wadliwy adres podany przez powoda. Pomijając zwłoczność odnotowywania zmiany adresu w przypadku, chociażby, przeprowadzenia się pozwanego, często mają miejsce przypadki nieaktualizowania danych adresowych. W przyszłym roku wprowadzony zostanie mechanizm elektroniczny weryfikujący automatyczne wniesienie sprawy pomiędzy tymi samymi stronami o to samo roszczenie. Pozwoli to uniknąć sytuacji wniesienia przez powoda ponownie sprawy w celu wyłudzenia kolejnej kwoty od dłużnika. Takie sytuacje mogą się zresztą zdarzyć także w postępowaniu wszczynanym drogą tradycyjną. Nie są natomiast planowane zmiany dotyczące uwzględnienia przez sąd lubelski z urzędu przedawnienia roszczenia. Roszczenie przedawnione bowiem istnieje i nie może być dochodzone przez wierzyciela, a jedynie w wyniku złożenia przez pozwanego stosownego zarzutu, nie może być dochodzenia w drodze przymusu państwowego. Nie wydaje się wskazane, aby w przypadku tego postępowania jakim jest e.p.u. tworzyć tak istotny zwrot w systemie prawa cywilnego. Należy podkreślić stanowczo, ze przypadki wykorzystywania e.p.u. dla działania nieuczciwego stanowią margines. Z informacji uzyskanych z sądu lubelskiego wynika, że większość nakazów jest doręczana pozwanemu bezpośrednio, czyli przez doręczenie do rąk własnych. Stąd też pozwany ma możliwość wniesienia sprzeciwu i jeżeli nie zgadza się z roszczeniami dochodowymi w tym trybie, to ten sprzeciw wnosi. Trudno zatem z pewnego marginesu, który także występuje w postępowaniu przed sądami tradycyjnymi wywodzić, że postępowanie elektroniczne prowadzone przed sądem lubelskim jest narzędziem w rękach nieuczciwych wierzycieli. Takie stwierdzenie jest zresztą dla nich krzywdzące. Wierzyciele mają bowiem prawo dochodzić swego słusznego roszczenia przed sądem, także elektronicznym.
Według danych uzyskanych przez pracowników Sekcji Informatycznej E-sądu od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 20 września 2012 r. doszło do: • prawidłowego doręczenia nakazu zapłaty w 878.912 sprawach; • zastępczego doręczenia nakazu zapłaty w 756.263 sprawach; • wadliwego doręczenia przesyłki zawierającej nakaz zapłaty w 76.427 sprawach ? w tego typu sytuacjach dokonywano elektronicznych interwencji; • zwrotu przesyłki zawierającej nakaz zapłaty z adnotacją ?adresat wyprowadził się? w 46.671 sprawach ? w sytuacji niewskazania przez powoda aktualnego adresu pozwanego i popierania pozwu nakaz zapłaty ulegał uchyleniu, a sprawa przekazaniu do sądu według właściwości ogólnej; • zwrotu przesyłki zawierającej nakaz zapłaty z adnotacją ?nie doręczono z innego powodu? w 23.960 sprawach – w tego typu sytuacjach dokonywano elektronicznych interwencji; • zwrotu przesyłki zawierającej nakaz zapłaty z adnotacją ?adresat nie żyje?, ?spółka przestała istnieć? w 26.546 sprawach – w tego typu sytuacjach nakaz zapłaty ulegał uchyleniu a sprawa przekazaniu do sądu według właściwości ogólnej; • zwrotu przesyłki zawierającej nakaz zapłaty z adnotacją ?błędny adres? w 26.532 sprawach ? w sytuacji niewskazania przez powoda aktualnego adresu pozwanego i popierania pozwu, nakaz zapłaty ulegał uchyleniu, a sprawa przekazaniu do sądu według właściwości ogólnej.
Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości
