PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Ministerstwo Zdrowia chce zmienić przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 2005 r., tak by można było szybciej reagować na nowe substancje pojawiające się na rynku (w szczególności tzw. ?dopalacze?) Kary za produkcję narkotyków mają być wyższe (nie do 3, ale do 5 lat pozbawienia wolności) RPO pokazuje w swoich uwagach,jak poprawić projekt, by zawsze było jasne, co i od kiedy podlega karze Projekt ? pisze do wiceministra zdrowia Zbigniewa J. Króla rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar (II.510.992.2017) ? ma na celu zrównanie nowych substancji psychoaktywnych (art. 4 pkt 11a ustawy) ze statusem substancji psychotropowych (art. 4 pkt 25) i środków odurzających (art. 4 pkt 26). Wykaz wszystkich tych substancji nie będzie się znajdował w załączniku do samej ustawy, ale w rozporządzeniu Ministra Zdrowia, które można łatwiej i szybciej zaktualizować. To znaczy, że od tego, co jest napisanie w rozporządzeniu, zależeć będzie zakres odpowiedzialności karnej obywateli. A jeśli tak, to ? zauważa RPO – trzeba się upewnić, że realizując pożądany cel nie naruszymy fundamentalnej zasady ?nie ma przestępstwa bez ustawy maksymalnie dokładnie określającej przestępstwo? (nullum crimen sine lege certa). Wynika ona z art. 42 ust. 1 Konstytucji RP. Czy wykazy zakazanych substancji będą zrozumiałe i łatwo dostępne? Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, że generalne przesłanki konstytucyjności projekt spełnia w tym zakresie. W ustawie będzie bowiem napisane, jakie zachowania podlegają karze (w art. 53?64). Rozporządzenie będzie jedynie wskazywać, w przypadku jakich środków i substancji zachowania te będą karane. Chodzi jednak o to, jak to rozporządzenie opisze te środki i substancje – powinno to być zrobione precyzyjnie, a czas wejścia w życie nowych wykazów w kolejnych rozporządzeniach (tzw. vacatio legis) musi być na tyle długi, by obywatele mieli szansę dowiedzieć się, co będzie podlegało karaniu i mieć odpowiedni czas na dostosowanie się . Zasadne wydaje się rozważenie umieszczenia aktualizowanej listy środków odurzających, substancji psychotropowych i nowych substancji psychoaktywnych w widocznym miejscu na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia. Jakie kary za wytwarzanie narkotyków? Projekt przewiduje zaostrzenie kary z 3 do 5 lat za nielegalne wytwarzanie, przerabianie i przetwarzanie narkotyków (przestępstwo art. 53 ust. 1 ustawy). Uzasadnienie projektu nie wskazuje jednak na przyczyny tej zmiany. To powinno być wyjaśnione, bo jeśli kara ma być wyższa, powinno być wiadomo, dlaczego ustawodawca tak uważa, jaki cel chce osiągnąć ? inaczej nie da się sprawdzić, czy cel został zrealizowany, czy też trzeba poszukać innych rozwiązań. Na koniec RPO zauważa, że wszystkie te planowane zmiany miałyby wejść w życie 30 dni od publikacji nowelizacji w Dzienniku Ustaw. To jednak za mało czasu, by obywatele zdążyli się dostosować do zmian wprowadzających odpowiedzialność karną za czyny, które obecnie w ogóle nie podlegają karze, albo są zagrożone jedynie grzywną administracyjną. RPO zgłasza te uwagi wykonując swoje ustawowe zadania stania na straży praw i wolności obywateli w kontaktach z instytucjami państwa.
