PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawia w wystąpieniu zagadnienie z zakresu regulacji prawa spadkowego, dotyczące ustawowego ograniczenia dziedziczenia roszczenia o zachowek. Zgodnie z art. 1002 kodeksu cywilnego zasadą jest, że roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy…
…gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy, w przeciwnym razie roszczenie o zachowek po pierwszym spadkodawcy wygasa, a wartość tego roszczenia niejako „wraca” do spadku pozostawionego przez pierwszego spadkodawcę. Norma ta modyfikuje zasadę jedności spadku, obowiązującą w polskim prawie spadkowym, w świetle której spadkobiercy dziedziczą ogół praw i obowiązków spadkowych – z wyjątkiem praw i obowiązków zmarłego ściśle związanych z jego osobą, jak również praw, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Ustawodawca poprzez regulację art. 1002 k.c. wzmocnił pozycję spadkobierców pierwszego spadkodawcy. W omawianej regulacji można jednak dostrzec niekonsekwencję ustawodawcy: po pierwsze, istnieje możliwość „ominięcia” art. 1002 k.c. poprzez przelew wierzytelności przez uprawnionego do zachowku, po drugie, pozycja spadkobierców uprawnionego do zachowku jest zróżnicowana w zależności od tego, czy uprawniony został wyposażony w zachowek w postaci powołania do spadku, zapisu, czy też przypadła mu wierzytelność.
Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o poinformowanie przez ministra sprawiedliwości, czy w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego rozważane były skutki prawne art. 1002 k.c. dla sytuacji prawnej poszczególnych grup spadkobierców, a w szczególności, czy – w ocenie Ministra Sprawiedliwości – istnieje potrzeba odmiennego ukształtowania zasad dziedziczenia roszczenia o zachowek.
