PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Stanowisko Stałego Prezydium Forum Współpracy Sędziów z dnia 15.04.2018 r. w sprawie zobowiązania sędziów do składania oświadczeń dotyczących posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego. W związku z nakładanym na sędziów w drodze administracyjnej obowiązkiem składania oświadczeń dotyczących posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego, Stałe Prezydium Forum Współpracy Sędziów stoi na stanowisku,
że brak jest podstaw prawnych do nałożenia takiego obowiązku. Przepisy ustawy z dnia 8 grudnia 2017 roku o Sądzie Najwyższym nie przewidują obowiązku składania przez sędziów w tym zakresie jakichkolwiek oświadczeń, podobnie jak znowelizowane tą ustawą przepisy ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Z artykułu 117 ustawy o Sądzie Najwyższym wynika jedynie, że sędzia w terminie wskazanym w ustawie ma obowiązek zrzeczenia się obywatelstwa państwa obcego pod rygorem wygaśnięcia stosunku służbowego, a sędziowie swoje obowiązki wynikające z ustawy znają. Nakładanie na obywateli, w tym sędziów, kolejnych obowiązków przez przedstawicieli władzy wykonawczej – urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości i na ich polecenie przez prezesów sądów – może nastąpić tylko na podstawie wyraźnego umocowania ustawowego, gdyż zgodnie z artykułu 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej organy władzy publicznej mogą działać wyłącznie na podstawie i w granicach prawa. Zaznaczyć też należy, że oświadczenia każdego z sędziów o posiadanym obywatelstwie znajdują się już w ich kwestionariuszach osobowych, do których mają dostęp prezesi sądów. Stałe Prezydium Forum Współpracy Sędziów zwraca ponadto uwagę, że nałożenie na sędziego obowiązku złożenia oświadczenia o posiadaniu wyłącznie obywatelstwa polskiego zmuszałoby do stwierdzenia okoliczności nieprawdziwych, gdyż obowiązujące obywateli polskich przepisy artykułu 9 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułu 20 ust. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowią, iż obywatelem Unii jest każda osoba mająca obywatelstwo Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go. Przepisy Traktatów nie przewidują możliwości zrzeczenia się obywatelstwa Unii Europejskiej. Zatem wszyscy sędziowie posiadający obywatelstwo polskie posiadają również obywatelstwo unijne i nie mogą się go zrzec. Określony w ustawie o Sądzie Najwyższym skutek w postaci wygaśnięcia stosunku służbowego nie jest przewidziany w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i stanowi w związku z tym naruszenie wynikającej z artykułu 180 Konstytucji zasady nieusuwalności sędziów, a także artykułu 31 § 3 Konstytucji ze względu na naruszenie zasady proporcjonalności oraz może naruszać artykułu 32 Konstytucji, powodując dyskryminację. Przepisy Konstytucji w ogóle nie przewidują sytuacji wygaśnięcia stosunku służbowego sędziego, a jedynie złożenie z urzędu w warunkach ściśle w niej określonych. Zatem złożenie sędziego z urzędu na mocy ustawy z powodów nieprzewidzianych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady nieusuwalności sędziów.
