PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
2 grudnia 2014 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Rejonowego Katowice ? Wschód Wydział III Karny dotyczące terminu wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks karny oraz ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych. Zmiana prawa nie zmodyfikowała zakresu odpowiedzialności karnejza złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracowników. Miała wyłącznie charakter techniczny a ustawodawca ujął obowiązującą już od wielu lat normę w innej jednostce redakcyjnej ? uznał Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1 pkt 1 w związku z art. 4 ustawy z 10 maja 2012 r. o zmianie ustawy ? Kodeks karny oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest zgodny z art. 2 w związku z art. 88 ust. 1 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 88 ust. 2 konstytucji. Pytanie prawne sformułowano w związku ze sprawą oskarżonego o popełnienie czynów polegających na złośliwym lub uporczywym naruszaniu praw pracowników (chodziło o nieodprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne). Wątpliwości sądu dotyczyły terminu wejścia w życie ustawy z 10 maja 2012 r. o zmianie ustawy ? Kodeks karny oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowiącej obecnie podstawę rozstrzygnięcia wspomnianej sprawy. Wskazana ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 30 maja 2012 r., a weszła w życie – 31 maja 2012 r.
W ocenie sądu pytającego, jednodniowa vacatio legis uniemożliwiała adresatom zapoznanie się z nowymi regulacjami, a tym samym naruszała zasady przyzwoitej legislacji (art. 2 konstytucji). Trybunał zwrócił uwagę na wynikający przykładowo z art. 2 konstytucji obowiązek ciążący na ustawodawcy określenia odpowiedniego spoczynku ustawy, który służy m.in. zapoznaniu się adresatów norm z nowymi rozwiązaniami prawnymi. Dostrzegł jednak, że w pewnych okolicznościach dopuszczalne jest odstąpienie od ogólnej zasady przewidzianej w art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. W ocenie Trybunału, takie szczególne okoliczności miały miejsce w przypadku wejścia w życie ustawy nowelizującej z 10 maja 2012 r. Zmiana prawa wprowadzona powyższą ustawą nie zmodyfikowała zakresu odpowiedzialności karnej za złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracowników. Nowelizacja ustawy miała na celu wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 listopada 2010 r. (sygn. P 29/09). Trybunał zakwestionował wówczas jedynie mechanizm podwójnego karania osób ? w ustawie karnej oraz ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych ? za działania naruszające prawa pracowników a nie sam fakt karalności tego typu czynów. W efekcie stwierdził m.in. niezgodność z konstytucją art. 218 § 1 kodeksu karnego. Jednocześnie odroczył moment utraty mocy obowiązującej tego przepisu o 18 miesięcy (do 30 maja 2012 r.). Nowelizacja kodeksu karnego ustawą z 10 maja 2012 r. (która weszła w życie 31 maja 2012 r.) polegała na dodaniu art. 218 § 1a, o tożsamym brzmieniu jak uprzednio obowiązujący art. 218 § 1 tego kodeksu. Zmiana ta miała wyłącznie charakter techniczny. Ustawodawca ujął bowiem obowiązującą już od wielu lat normę w innej jednostce redakcyjnej. Norma przewidująca sankcję karną za złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, obowiązuje w systemie prawa w sposób ciągły zarówno na gruncie obowiązującego kodeksu karnego (od 1 września 1998 r.), jak również na podstawie analogicznych przepisów kodeksu karnego z 1969 r. To pozwoliło ? w ocenie Trybunału Konstytucyjnego ? na określenie wejścia w życie ustawy nowelizującej z 10 maja 2012 r. z zachowaniem tylko jednodniowego okresu spoczynku tej ustawy.
Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Teresa Liszcz, sprawozdawcą był sędzia TK Marek Zubik.