PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
13 sierpnia 2013r. Sąd Najwyższy rozpoznał na rozprawie dwie skargi Ministra Sprawiedliwości na uchwały organów samorządu notarialnego (sygn. akt III ZS 9/13 i III ZS 10/13) uchylając je i nakazując ponownie rozpoznać. Szczegółowe motywy rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego zostaną przedstawione w pisemnym uzasadnieniu każdego z wyroków. Przedmiotem pierwszej ze skarg Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 maja 2013r. była uchwała Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Notariuszy Izby Notarialnej w Katowicach, nr 5/13/170, z dnia 2 marca 2013r., którą nałożono na notariusza obowiązek zapłaty kwoty 200 zł za każdy dzień nieobecności na walnym zgromadzeniu notariuszy izby notarialnej lub na szkoleniu. Wnosząc o uchylenie zaskarżonej uchwały Minister Sprawiedliwości zarzucił jej sprzeczność z art. 7 i art. 17 Konstytucji RP oraz z art. 30 § 1 pkt 7, art. 17 i art. 29 § 3 ustawy Prawo o notariacie, polegającą na tym, że podejmując uchwałę w sprawie obciążenia notariusza obowiązkiem majątkowym, Walne Zgromadzenie Notariuszy Izby Notarialnej w Katowicach przekroczyło swoje kompetencje ustawowe. W ocenie Ministra Sprawiedliwości wszelkie świadczenia pieniężne nakładane na członków samorządu notarialnego muszą mieć wyraźną podstawę w ustawie. Prawo o notariacie nie przewiduje zaś możliwości ustalenia opłaty, która swoim charakterem odpowiada karze porządkowej przewidzianej w art. 27 ust. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933r. Prawo o notariacie, a aktualnie karze dyscyplinarnej, za to, że notariusz nie wziął udziału w walnym zgromadzeniu notariuszy lub nie uczestniczył w szkoleniu.
Po rozpoznaniu sprawy, uwzględniając skargę Ministra Sprawiedliwości, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżoną uchwałę Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Notariuszy Izby Notarialnej w Katowicach i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Przedstawiając ustnie zasadnicze powody rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy podzielił zarzuty zgłoszone w skardze Ministra Sprawiedliwości, podkreślając brak ustawowej podstawy do nałożenia na notariusza kwestionowanego świadczenia i jednoczesne naruszenie przez Walne Zgromadzenie Notariuszy kompetencji sądu dyscyplinarnego, który w odrębnym postępowaniu może orzec o odpowiedzialności dyscyplinarnej notariusza za naruszenie obowiązków zawodowych przy uwzględnieniu indywidualnych okoliczności danej sprawy.
Przedmiotem drugiej ze skarg Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 maja 2013r. była uchwała Rady Izby Notarialnej w Gdańsku, nr 1/276/2012, z dnia 20 kwietnia 2012r., która zmieniała Regulamin Wewnętrznego Urzędowania Rady poprzez dopuszczenie możliwości podjęcia uchwały przez Radę bez odbycia posiedzenia przy wykorzystaniu poczty elektronicznej. Wnosząc o uchylenie zaskarżonej uchwały Minister Sprawiedliwości zarzucił jej sprzeczność z art. 7 i art. 17 Konstytucji RP oraz z art. 36 § 1 ustawy Prawo o notariacie. Powołując się na ugruntowane w tym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego Minister Sprawiedliwości wskazał, iż wykładnia art. 36 § 1 ustawy, uwzględniająca wymóg obecności członków rady przy podejmowaniu uchwały, nie pozostawia wątpliwości, że jej podjęcie może odbyć się tylko na posiedzeniu rady. Na rozprawie przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości podtrzymał zarzuty, wniosek skargi oraz argumentację przedstawioną w jej uzasadnieniu, nadto ustosunkował się do odpowiedzi Izby Notarialnej w Gdańsku na skargę. Prezes Rady Izby Notarialnej w Gdańsku podtrzymał natomiast stanowisko Izby przedstawione w odpowiedzi na skargę wnosząc o jej oddalenie.
Po rozpoznaniu sprawy, uwzględniając skargę Ministra Sprawiedliwości, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżoną uchwałę Rady Izby Notarialnej w Gdańsku i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Przedstawiając ustnie zasadnicze powody rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy podzielił zarzuty Ministra Sprawiedliwości, podkreślając zwłaszcza, iż aktualne brzmienie art. 36 § 1 ustawy Prawo o notariacie nie pozwala na wprowadzenie możliwości głosowania i podejmowania uchwał przez radę izby notarialnej w trybie elektronicznym, nadto żadna z wartości konstytucyjnych nie uzasadnia odstąpienia od dotychczasowej gramatycznej wykładni powołanego przepisu.