PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Na posiedzeniu plenarnym Sejmu Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski przedstawił posłankom i posłom sprawozdanie z działalności NIK.
Panie Marszałku, Panie Posłanki i Panowie Posłowie
Tegoroczne sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli przypada w szczególnym czasie. W lutym obchodziliśmy 100-lecie istnienia NIK. Pozwolę więc sobie w tym roku zacząć od fundamentalnej refleksji na temat Najwyższej Izby Kontroli. Twórcy najwyższego organu kontroli, zarówno w II jak i w III Rzeczpospolitej, byli przekonani, że wiarygodną kontrolę budżetową oraz wykonania zadań może przeprowadzić wyłącznie organ kontroli niezależny od Rządu, którego członkom Kolegium i kontrolerom stworzone zostaną daleko posunięte gwarancje, tak aby nie obawiali się, że sformułowanie krytycznej oceny może narazić ich na jakiekolwiek negatywne reperkusje. Dlatego w opisujących działanie NIK ustawach – zarówno tej pierwszej z 1921 roku, przygotowywanej pod kierunkiem Józefa Higersbergera, jak i w tej ostatniej z 1994 roku, przygotowanej pod kierunkiem prof. Lecha Kaczyńskiego – zagwarantowano niezależność: Najwyższej Izbie Kontroli, jej kolegiantom oraz wszystkim kontrolerom.
W 2018 roku NIK przedłożyła Sejmowi 191 informacji o wynikach kontroli planowych (w tym dotyczących wykonania budżetu) oraz niektórych kontroli doraźnych. Przedstawiciele NIK uczestniczyli łącznie w 316 posiedzeniach Komisji Sejmowych.
W 2018 r. Najwyższa Izba Kontroli sformułowała 140 wniosków de lege ferenda, w tym w 108 określiliśmy propozycje zmiany regulacji ustawowych.
Poziom realizacji tych wniosków po upływie niecałego roku wynosi zazwyczaj około 10 procent. I tak jest obecnie. Trzeba jednak pamiętać, że proces legislacyjny trwa niekiedy wiele lat i jest niezależny od Najwyższej Izby Kontroli. Przypomnę też, że wnioski NIK nie są obligatoryjne.
Natomiast jeśli spojrzymy na poziom realizacji wniosków de lege ferenda w dłuższej perspektywie czasowej, np. pięciu lat, to okazuje się, że blisko 1/3 wniosków z lat 2014 -2018 została już zrealizowana.
Trzeba koniecznie w tym miejscu wspomnieć, że w roku 2018 NIK oprócz 140 wniosków de lege ferenda zawartych w informacjach, sformułowała w swoich wystąpieniach 4851 wniosków pokontrolnych (o ponad 300 wniosków więcej niż w 2017 roku). Ponad 80 procent z tych wniosków, zostało już zrealizowanych lub jest w trakcie realizacji.
Można więc stwierdzić, bez żadnej przesady, że kontrolowane instytucje korzystają z większości formułowanych przez nas wniosków. M.in. w ten właśnie sposób NIK przyczynia się każdego roku do poprawy funkcjonowania Państwa.
Wysoki Sejmie
Korzyści finansowe uzyskane przez Skarb Państwa w wyniku kontroli NIK z roku 2018 sięgają kwoty blisko 44 mln zł. Jest to wymierny efekt naszych kontroli. Podobnie jednak jak w sprawie wniosków de lege ferenda proces pozyskiwania korzyści dla Skarbu Państwa bywa czasochłonny. Np. w sierpniu 2017 roku Komisja Europejska wydała decyzję, która nakazywała Polsce odzyskanie od spółki Autostrada Wielkopolska SA prawie 900 milionów złotych wraz z odsetkami. Wszystko zaczęło się od naszej kontroli z 2010 roku, kiedy to stwierdziliśmy, że rząd wypłacił prywatnym operatorom zbyt wysokie rekompensaty za zwolnienie ciężarówek z opłat za jazdę po autostradach. W marcu 2018 roku spółka wpłaciła na rachunek sum depozytowych Ministra Finansów ponad 1,3 miliarda złotych. Bywa więc, wcale nie rzadko, że efekty pracy Najwyższej Izby Kontroli są rozłożone w czasie.
Podobnie jest z zawiadomieniami o popełnionych przestępstwach i wykroczeniach. NIK złożyła w 2018 roku w związku z prowadzonymi kontrolami 96 zawiadomień do organów ścigania o 17 więcej niż rok wcześniej. Informacje o ostatecznych efektach tych zawiadomień napływać będą do Izby w kolejnych latach.
Złożyliśmy też w 2018 roku 58 zawiadomień do rzeczników dyscypliny finansów publicznych, w których ujawniliśmy 259 czynów dotyczących naruszenia dyscypliny finansowej, popełnionych przez 75 osób.
Wysoka Izbo
Kończę swoją konstytucyjną, sześcioletnią kadencję Prezesa NIK. Pozostawiam Izbę w bardzo dobrym stanie. Nie tylko cenioną wysoko przez opinię publiczną, ekspertów zewnętrznych, instytucje międzynarodowe, dziennikarzy oraz parlamentarzystów, ale przede wszystkim niezależną i apolityczną. Wszystko to jest zasługą nie tyle moją, co ponad 1600 znakomicie wykształconych i solidnie przygotowanych do wykonywania zadań kontrolerów NIK (od szeregowych inspektorów poczynając na dyrektorach kończąc) oraz pracowników wsparcia technicznego i administracyjnego. Jestem im wszystkim bardzo wdzięczny za codzienną służbę.
Właśnie na temat tej codziennej służby 1600 osób zatrudnionych w NIK jest to dzisiejsze sprawozdanie. To ich pracę dzisiaj Państwo oceniacie. Proszę więc oddzielić ocenę mojej osoby, zwłaszcza w tym zakresie jakim zajmuje się niezależny Sąd, od oceny kontrolerów i pracowników Najwyższej Izby Kontroli.
Proszę Panie Posłanki i Panów Posłów o przyjęcie naszego sprawozdania za rok 2018. Kontrolerzy NIK i wspomagający ich pracownicy Izby zasługują na szacunek i docenienie.
Całe wystąpienie Krzysztofa Kwiatkowskiego i raport o pracach NIK na stronie NIK.
