PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Gdy personel sprzeda nieletniemu alkohol można szefowi cofnąć koncesję. Zgodne z konstytucją jest cofnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu wobec przedsiębiorcy, którego pracownik sprzedał alkohol osobie nieletniej, mimo że przedsiębiorca wypełnił wszystkie obowiązki mające na celu zapewnienie przestrzegania przez jego pracowników ustawowych zasad dokonywania sprzedaży napojów alkoholowych osobie nieletniej. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał 5 kwietni pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku dotyczące cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w zakresie, w jakim wyklucza możliwość skutecznego powołania się przez przedsiębiorcę na wypełnienie przez niego wszystkich obowiązków mających na celu zapewnienie przestrzegania przez jego pracowników określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych osobom nieletnim, jest zgodny z art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, przyjęcie administracyjnej odpowiedzialności przedsiębiorcy w postaci obligatoryjnego cofnięcia zezwolenia udzielonego na sprzedaż napojów alkoholowych w sytuacji, gdy osobą bezpośrednio odpowiedzialną za jednostkową sprzedaż alkoholu był pracownik przedsiębiorcy, skazany za to przez sąd karny na karę grzywny, nie jest nadmierną ingerencją w konstytucyjną zasadę swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Trybunał Konstytucyjny nie podzielił wątpliwości sądu pytającego, że tak restrykcyjna regulacja, nie jest niezbędna i konieczna dla ochrony interesu publicznego w postaci zapobiegania spożywania alkoholu przez osoby nieletnie. Ponadto, że skutki tej dolegliwej regulacji są nieadekwatne do ciężaru nałożonego na przedsiębiorcę oraz możliwe jest skuteczne wyegzekwowanie założonego przez ustawodawcę celu przez wprowadzenie innych, mniej dolegliwych środków prawnych.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, wolność prowadzenia działalności gospodarczej nie ma absolutnego charakteru i może być poddawana ograniczeniom z uwagi na przesłanki określone w art. 22 i art. 31 ust. 3 konstytucji. Zaakcentowanie w art. 20 konstytucji socjalnego charakteru gospodarki rynkowej stanowi dodatkowe ustrojowe uzasadnienie dla ograniczeń swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Ogólnym celem ustawy jest wyrażone w preambule założenie, że „życie obywateli w trzeźwości jest niezbędnym warunkiem moralnego i materialnego dobra Narodu” oraz wprowadzenie zasad ograniczających nadmierne spożywanie alkoholu przez obywateli (m.in. przez wprowadzenie konieczności uzyskania zezwolenia na jego sprzedaż i obowiązek zapewnienia ustawowych zasad jego sprzedaży). Obiektywna i oderwana od przesłanki zawinienia przedsiębiorcy sankcja administracyjna w postaci obligatoryjnego cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu podanego nieletniemu przez pracownika zatrudnionego przez tego przedsiębiorcę, jest środkiem dolegliwym, nieuchronnym i z punktu widzenia skuteczności efektywnym dla osiągnięcia założonego celu. Zapobiega bowiem powtórzeniom naruszenia ustawy w punkcie sprzedaży objętym zezwoleniem oraz działa prewencyjnie na innych przedsiębiorców.
Jednak w ocenie Trybunału Konstytucyjnego, wprowadzenie innych, mniej dolegliwych środków prawnych czyniłoby ustawowy zakaz nieskutecznym z uwagi na dużą dochodowość sprzedaży napojów alkoholowych. Wprowadzenie zaś sankcji dopiero w razie notoryczności naruszenia ustawy lub przy wykazaniu zawinienia przedsiębiorcy podważałoby sens ustawowego zakazu i oznaczałoby w efekcie zwolnienie przedsiębiorcy z odpowiedzialności za naruszenie ustawy dokonywane przez jego pracowników.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński, sprawozdawcą był sędzia TK Mirosław Granat.