PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Członkowie stowarzyszenia Themis rozmawiali o zmianach w sądownictwie. Minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Grzegorz Wałejko spotkali się dzisiaj z członkami Stowarzyszenia Sędziów Themis. 
Tematem spotkania, do którego doszło na prośbę przedstawicieli Stowarzyszenia, były m.in. trwające w Sejmie prace nad nowelizacją ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych. – Jestem otwarty na dyskusję z każdym funkcjonującym w szeroko pojętym wymiarze sprawiedliwości, a w szczególności reprezentującym sądownictwo, środowiskiem, które o takie spotkanie poprosi ? deklaruje Minister Krzysztof Kwiatkowski.
Członkowie zarządu Stowarzyszenia: sędziowie Irena Kamińska i Jacek Tylewicz oraz członkini komisji rewizyjnej ? sędzia Joanna Kasicka przedstawili cele, założenia oraz deklarację programową Stowarzyszenia Themis. Zaprezentowali także poprawki do ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych, które przygotowali i do których będą chcieli przekonać parlamentarzystów w trakcie sejmowych prac nad ustawą. Ministrowie przedstawili natomiast stanowisko dotyczące poselskich poprawek, które na tym etapie prac znajdą poparcie resortu.
Poniżej przypominamy wypowiedż sędziego Jacka Tylewicza dla „poprawnego”
Po co powstało THEMIS?
Sędzia Jacek Tylewicz mówi o kulisach powstania Stowarzyszenia Sędziów THEMIS.
– Jesteśmy stowarzyszeniem sędziów, ale nie zmykamy się w granicach RP ? mówi J. Tylewicz. Przewidujemy, że członkiem stowarzyszania może zostać sędzia każdego sądu. Otworzyliśmy stowarzyszenie na osoby z innych zawodów prawniczych. Przewidujemy , że członkiem wspierającym może zostać prokurator, adwokat, radca prawny, notariusz, były sędzia oraz osoba z wykształceniem prawniczym legitymująca się co najmniej stopniem naukowym doktora nauk prawnych. Jest to istotne novum, mające dopuścić do stowarzyszenia sędziów przedstawicieli innych profesji prawniczych. Członkowie wspierający mają wszelkie prawa członków zwyczajnych, poza biernym i czynnym prawem wyborczym. Przewidzieliśmy w statucie istnienie Rady Programowej. Chcemy do niej zaprosić osoby o niekwestionowanym autorytecie. Rada Programowa ma być emanacją idei i koncepcji które będą realizowane przez Stowarzyszenie. Chcemy zorientować się na działania na różnych polach: 1) działania na rzecz umacniania niezależności sądów i niezawisłości sędziów w celu pełnej realizacji obywatelskiego prawa do sądu; 2) upowszechniania i ochrona obowiązujących w państwie prawa zasad porządku i bezpieczeństwa publicznego, demokracji, ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich; 3) podnoszenia i pogłębianie kultury prawnej życia społecznego przez podejmowanie i wspieranie służących temu inicjatyw społecznych i obywatelskich; 4) wyrażania poglądów środowiska sędziowskiego w kwestiach dotyczących tego środowiska; 3 5) rozwijania świadomości i kultury prawnej społeczeństwa; 6) doskonalenia wiedzy prawniczej i kwalifikacji zawodowych członków Stowarzyszenia; 7) działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijanie kontaktów i współpracy między organizacjami prawników a w szczególności stowarzyszeniami sędziów; 8) dążenia do integracji środowiska sędziowskiego dla realizacji wspólnych dla tego środowiska celów; 9) upowszechniania wiedzy o roli i zadaniach sądów i sędziów. Chcemy skupić się na działalności integrującej środowisko. Chcemy otwarcia na Europę, by skorzystać ze sprawdzonych metod i sposobów działania wymiaru sprawiedliwości. Zamierzamy wziąć udział w programach unijnych. Nie zamierzamy zapominać o relacjach międzyludzkich. Chcemy doprowadzić do szerokiej wymiany poglądów dotyczących prawa, wymiaru sprawiedliwości, praw obywatelskich i wolności. Zorganizowaliśmy 1 lipca 2010r. przy współpracy Kierownika Zakładu Praw Człowieka WPiA Uniwersytetu Warszawskiego konferencję naukową po nazwą ?STATUS SĘDZIEGO – 20 LAT PO TRANSFORMACJI USTROJOWEJW POLSCE? w której wzięli udział sędziowie SN, TK, KRS, politycy, minister sprawiedliwości i trzej jego zastępcy, byli prezesi TK, oraz liczni goście. Obecnie jesteśmy w fazie organizacji. Zarząd który został wybrany jest zarządem stricte technicznym mającym zorganizować zręby stowarzyszenia i doprowadzić do zjazdu i demokratycznych wyborów. To na przełomie 2010/2011 roku. Chcemy, by powstały miejsca w których możliwe byłoby prowadzenie dyskusji i sporów na tematy nurtujące przedstawicieli wszystkich profesji prawniczych. Moim idee fix – dodaje J.Tylewicz – jest stworzenie klubu dyskusyjnego w Poznaniu w którym spotykaliby się prawnicy praktycy, teoretycy, naukowcy by wymieniać poglądy na temat prawa, państwa i wzajemnych ich relacji. Deklaracja programowa Stowarzyszenia Sędziów THEMIS Dwadzieścia lat po rozpoczęciu transformacji ustrojowej w Polsce polski wymiar sprawiedliwości nadal nie funkcjonuje w sposób oczekiwany przez społeczeństwo – na poziomie wyznaczanym standardami nowoczesnego, demokratycznego państwa prawnego, będącego członkiem Unii Europejskiej. Obywatele są niezadowoleni z opieszałości postępowań sądowych, zbiurokratyzowanej struktury sądownictwa, złej organizacji pracy sądów, a czasem również bezduszności sędziów. Odbudowanie zaufania społecznego do wymiaru sprawiedliwości jest najpilniejszą potrzebą. Nie da się utwierdzać rządów prawa, modernizować państwa ani budować społeczeństwa obywatelskiego bez sprawnego, nowoczesnego, gwarantującego ochronę praw i wolności na europejskim poziomie wymiaru sprawiedliwości, do którego obywatele mają zaufanie. Zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości W ostatnich latach doniosłym problemem społecznym stała się powszechna utrata zaufania społeczeństwa do państwa i jego instytucji. Stowarzyszenie Sędziów THEMIS stawia sobie za podstawowy cel odbudowę zaufania obywateli do sądów i sędziów. Chce to czynić przede wszystkim przez działalność edukacyjną (np. wykłady dla młodzieży w gimnazjach i liceach), odpowiednie wystąpienia medialne oraz współpracę z innymi organizacjami pozarządowymi, samorządami zawodowymi prawników i środowiskami naukowymi przy realizacji różnych programów. Wspólnie z innymi instytucjami i organizacjami chce podjąć działania zmierzające do uświadomienia obywatelom, pod jakimi warunkami możliwe jest uzyskanie w sądzie – w miarę szybko i bez zbędnych kosztów – sprawiedliwego wyroku. Do sądów przychodzą obywatele po ochronę prawną i sprawiedliwie rozstrzygnięcie ich spraw – także sporów prowadzonych z państwem. Każdy z nich musi mieć pewność i gwarancję, że zostanie uważnie wysłuchany i zgodnie z prawem osądzony. Wymiar sprawiedliwości jest rodzajem usługi publicznej ? świadczonej przez państwo jego obywatelom. Wysoka jakość tej usługi powinna być troską nie tylko instytucji państwowych, ale każdej osoby, która uczestniczy w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Ochrona praw człowieka Prawo do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez sąd bez nieuzasadnionej zwłoki należy do kanonu praw podstawowych. Stowarzyszenie Sędziów THEMIS chce się zająć oceną (analizą, diagnozą) funkcjonowania sądów i wykonywania swoich obowiązków przez sędziów z perspektywy standardów ochrony praw człowieka i podstawowych wolności. Chodzi o zdiagnozowanie obecnej sytuacji polskiego wymiaru sprawiedliwości (również na tle prawnoporównawczym), dokonanie oceny, jak daleko mu jeszcze do standardów wyznaczanych przez Europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, oraz sformułowanie propozycji, co można zrobić, aby sytuację polskiego sądownictwa przybliżyć do tych standardów. Kształtowanie postaw społecznych i etycznych wśród sędziów Ujawniony wśród sędziów w latach 2008-2009 radykalizm postaw (w tym postaw roszczeniowych, skupiających się na ochronie własnych interesów socjalnych) został spowodowany, między innymi, wyraźnym deficytem w sądach osób kierujących się w swoich działaniach imperatywem służby publicznej. Powszechna w społeczeństwie niechęć do autorytetów dotknęła także sędziów. Zmarginalizowana została działalność sędziów na rzecz społeczeństwa jako świadomy wybór celów życiowych. Spora grupa sędziów skupiła się na potrzebach swoich i swojego środowiska, zajmując się ochroną własnych przywilejów i uzyskaniem polepszenia swojej sytuacji socjalnej. Było to w pewnym stopniu uzasadnione znaczącym i odczuwalnym obniżeniem realnej wartości sędziowskich wynagrodzeń. Jednocześnie jednak wpłynęło na obniżenie poziomu dyskursu na temat stanu polskiego wymiaru sprawiedliwości. Sędziowie powinni działać ze świadomością wykonywania służby publicznej Stowarzyszenie Sędziów THEMIS stawia sobie za cel promowanie wśród sędziów postaw obywatelskich i propaństwowych, nakierowanych na dbanie o wspólne dobro, jakim jest demokratyczne państwo prawa, na realizację misji społecznej. Sędziowie na pierwszym planie powinni stawiać interes publiczny – obywatela i państwa, a na dalszym – własny. Powinni myśleć kategoriami solidarności międzyludzkiej, której zasadniczym wyrazem jest empatia (zrozumienie, współczucie) w stosunku do drugiego człowieka, i postępować zgodnie z zasadami obowiązującymi w społeczeństwie zbudowanym na tradycyjnych wartościach zachodniej cywilizacji ? przede wszystkim poszanowania godności każdego człowieka. Stowarzyszenie Sędziów THEMIS chce promować postawy tolerancji, otwartości, szczerości, jawności, obywatelskiej odwagi i dojrzałości, przyzwoitości, życiowej uczciwości, wrażliwości, samokrytycyzmu, samodoskonalenia. Postawy aktywnej służby dla społeczeństwa, które oczekuje od sędziów profesjonalizmu i stawiania na pierwszym miejscu interesu publicznego, a na dalszym własnego interesu sędziów. Wiąże się to z dbałością o to, aby do zawodu sędziowskiego trafiały osoby spełniające wysokie wymagania co do postaw etycznych. Chodzi o to, aby osoby pełniące urząd sędziego rzeczywiście były w stanie udźwignąć ciężar nałożonych na nich obowiązków zawodowych i moralnych. Stowarzyszenie Sędziów THEMIS chce znaleźć nowoczesne sposoby promowania etosu sędziego, zwłaszcza wśród młodych sędziów, łatwo podatnych na populistyczne i demagogiczne hasła sprawowania ?trzeciej władzy? poza kontrolą społeczną. Europeizacja polskiego wymiaru sprawiedliwości Konieczne są modernizacja i europeizacja polskiego sądownictwa – powrót do standardów cywilizowanego świata okazał się trudniejszy niż przewidywano dwadzieścia lat temu. Polskie sądownictwo jest dysfunkcjonalne – wadliwie zorganizowane i często źle (nieefektywnie) zarządzane. Nadzieje na modernizację towarzyszące przemianom początku lat 90-tych XX wieku zostały pogrzebane przez postępującą prowincjonalizację i upolitycznienie wymiaru sprawiedliwości. Stowarzyszenie Sędziów THEMIS chce wykorzystać możliwości, jakie stwarzają programy pomocowe w różnych wariantach i wystąpić do Komisji Europejskiej o granty na realizację programów modernizacyjnych (choćby w skromnym zakresie), poszukując partnerów do realizacji tych programów w innych instytucjach – krajowych (np. Krajowa Rada Sądownictwa, Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury, polskie uniwersytety i szkoły wyższe) oraz zagranicznych (np. zagraniczne stowarzyszenia sędziów, MEDEL, UIM). Racjonalne wykorzystanie funduszy pomocowych może pomóc zdiagnozować rzeczywiste problemy sądownictwa (sądów i sędziów), a w ramach środków zaradczych – z determinacją przeciwstawić się zurzędniczeniu zawodu sędziego. Pomocne mogą być doświadczenia innych państw Europy Środkowej i Wschodniej, członków Unii Europejskiej, które podobnie jak Polska wychodziły w ostatnich dwudziestu latach z systemu totalitarnego w stronę demokracji (Czechy, Słowacja, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Rumunia, Bułgaria). Integracja środowiska sędziowskiego Brakuje w środowisku sędziowskim pogłębionej dyskusji na różne tematy dotyczące wymiaru sprawiedliwości, nie tylko z punktu widzenia prawnie regulowanych zasad ustroju państwa, ale również w aspekcie socjologicznym, politologicznym, psychologicznym, organizacji i zarządzania. Wolność wymiany poglądów, swoboda wyrażania myśli pozwolą znaleźć odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące naprawy polskiego systemu politycznego, którego częścią jest wymiar sprawiedliwości. Najbardziej potrzeba nam kreatywności i wzajemnej inspiracji, gdyż narzucona odgórnie jednomyślność zniechęca otwarcie i krytycznie myślących ludzi do jakichkolwiek form aktywności społecznej. Celem Stowarzyszenia Sędziów THEMIS jest stworzenie możliwości lepszej komunikacji między sędziami, wzmacnianie wzajemnej życzliwości, która buduje szacunek i zaufanie. Oznacza to wykluczenie w działalności Stowarzyszenia jakiejkolwiek konfrontacji. Tak powinny wyglądać kontakty osób związanych z Stowarzyszeniem Sędziów THEMIS – najważniejsze we „wspólnym byciu z sobą” powinny być akceptacja, tolerancja, szacunek, wzajemne wspieranie się, choćby towarzyszyło prowadzeniu sporów merytorycznych. Stowarzyszenie Sędziów THEMIS chce uaktywnić środowisko sędziowskie – organizować spotkania, konferencje, seminaria, szkolenia, wyjazdy turystyczno-rekreacyjne. Stowarzyszenie wymaga jak największej ilości spotkań „na żywo”, a nie tylko komunikowania się jego członków przez Internet, co pozwala na wyjaśnienie różnych spornych kwestii, dyskutowanie o wszystkim, odkłamywanie pewnych rzeczy, obalanie mitów, pozbywanie się stereotypów. Chodzi o to, aby ponownie umiarkowani rozsądni sędziowie uaktywnili się i drogą kompromisów nadali nowy kierunek całej organizacji sędziów, widząc nowe potrzeby i respektując oczekiwania całej grupy Najważniejsze jest wyeksponowania podmiotowości sędziów należących do Stowarzyszenia, bo niedobrze się dzieje, gdy w organizacji społecznej więcej uwagi poświęca się na podmiotowość organizacji (wybory władz, działanie przez organy zgodnie ze statutem, wiążące uchwały), co faktycznie powoduje ubezwłasnowolnianie jej członków i zniechęcanie do jakiejkolwiek działalności społecznej. Stowarzyszenie jest prywatną organizacją jego członków, której istota funkcjonowania sprowadza się do aktywności osób należących do organizacji, opartej na ich osobistym zaangażowaniu, a w odniesieniu do sędziów – z poszanowaniem ich niezależności i niezawisłości, wpisanych w sprawowanie urzędu sędziego. Praca w zespołach Stowarzyszenie Sędziów THEMIS zamierza powołać różne zespoły problemowe, którym kierunek działania powinna nadawać Rada Programowa, sugerując realizację określonych konkretnych programów. W stowarzyszeniu powinny zostać powołane stałe zespoły problemowe: do spraw ustrojowych (Konstytucja, Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, inne ustawy ustrojowe, w tym mieści się monitorowanie wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego oraz trybunałów europejskich), do spraw etyki zawodowej sędziów i odpowiedzialności dyscyplinarnej, do spraw ustawicznego szkolenia sędziów (w tym rozeznania potrzeb szkoleniowych, współpracy z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury, obejmującej sugerowanie form i metod szkoleniowych, kontaktów z organizacjami międzynarodowymi zajmującymi się szkoleniami sędziów), do spraw kontaktów z mediami i budowania medialnego wizerunku sądów i sędziów, do spraw poprawy funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości (ograniczania przewlekłości, zapewnienia sprawności, lepszej organizacji pracy, sprawiedliwego obciążenia pracą, do spraw opiniowania projektów aktów prawnych z prawa cywilnego (szeroko rozumianego -również rodzinnego, gospodarczego) i karnego (też w szerokim rozumieniu), do spraw edukacji obywatelskiej (przygotowania i wdrożenia programów edukacyjnych, np. edukacji młodzieży w gimnazjach i liceach). Współpraca z innymi środowiskami prawniczymi Wymiar sprawiedliwości działa w otoczeniu różnych instytucji państwowych i samorządowych. Sprawnie działające sądy to nie tylko przedmiot zainteresowania samych sędziów, ale także innych prawników skupionych w samorządach zawodowych. Nawiązanie współpracy z samorządem zawodowym adwokatów, radców prawnych i notariuszy, z innymi organizacjami pozarządowymi (stowarzyszeniami i fundacjami) powinno być traktowane jako źródło wiedzy o brakach w prawidłowym funkcjonowaniu sądów oraz inspiracji co do kierunków poprawy. Adres strony Stowarzyszenia THEMIS: www.stowarzyszeniethemis.pl
