PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Częsty brak pomocy tłumacza, nieinformowanie o prawach i obowiązkach oraz naruszanie prawa do prywatności to najczęstsze problemy, jakie pojawiają się w trakcie przesłuchań cudzoziemców ? wynika z raportu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Cudzoziemcy przebywający na terytorium RP są wzywani do organów administracji i sądów. Eksperci Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (w ramach międzynarodowego projektu badawczego ?Practices in Interviewing Immigrants: Legal Implications?) przyjrzeli się praktyce przesłuchiwania cudzoziemców odbywającego się w trakcie postępowania w sprawie nadania statusu uchodźcy oraz postępowań dotyczących cudzoziemców toczących się w urzędach wojewódzkich. Wynikiem tej analizy jest raport ?Przesłuchiwanie cudzoziemców w trakcie postępowania administracyjnego. Polska?. Eksperci alarmują, że w żadnym z badanych urzędów nie stworzono w formie pisemnej ogólnych zasad przesłuchiwania cudzoziemców, które wiązałyby urzędników, tłumaczy, przesłuchiwanego cudzoziemca oraz inne podmioty uprawnione do brania udziału w przesłuchaniu.
?W efekcie wszystkie te osoby są często niedoinformowane, zarówno, jeśli chodzi o sposób przeprowadzenia przesłuchania, jak i jego konsekwencje dla danego cudzoziemca.? ? mówi Maja Tobiasz, autorka raportu ? ?Cudzoziemcy często nie zdają sobie sprawy, jakie mają prawa i obowiązki w trakcie przesłuchania. Nie wiedzą, że mają choćby prawo do zmiany tłumacza, gdy tłumaczenie jest dokonywane wadliwe, czy też że mogą prosić o przerwę w kilkugodzinnym przesłuchaniu.? ? dodaje Tobiasz Organy administracji nie we wszystkich postępowaniach zapewniają pomoc bezpłatnego tłumacza. Co więcej, zróżnicowany jest poziom znajomości języka obcego wśród tłumaczy pracujących przy przesłuchaniach cudzoziemców w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców, Radzie do Spraw Uchodźców i urzędach wojewódzkich.
W raporcie wskazano, że nie wymaga się od nich posiadania szczególnych zdolności międzykulturowych, doświadczenia w pracy z obywatelami tzw. państw trzecich (spoza UE) i znajomości języka prawnego. Co zatem w sytuacji, gdy popełniono błędy w tłumaczeniu? ?Aktualnie obowiązujące prawo nie przewiduje skutecznego mechanizmu obrony cudzoziemca przed wadliwym tłumaczeniem podczas przesłuchania czy też nieprawidłowym zachowaniem przesłuchującego urzędnika.? ? wyjaśnia Maja Tobiasz. Przesłuchania nie są nagrywane ani za pomocą sprzętu dźwiękowego ani audiowizualnego.
Cudzoziemiec nie ma zatem żadnej możliwości udowodnienia, iż jego zeznania różniły się od treści protokołu. Często nie może on nawet sprawdzić po przesłuchaniu, co zostało zapisane w protokole, gdyż w wielu urzędach wciąż nie wydaje się cudzoziemcowi kopii protokołu. Badanie wykazało, że przesłuchania przeprowadzane w niektórych urzędach odbywają się w warunkach naruszających prawo do prywatności poprzez przesłuchiwanie (co do nawet najbardziej intymnych kwestii np. pożycia małżeńskiego) w jednym pomieszczeniu kilku osób. Raport dotyczący Polski przygotowali prawnicy Programu pomocy prawnej dla uchodźców i migrantów.
Źródło: Helsińska Fundacja Praw Człowieka
