PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał trzy wyroki w sprawach przeciwko Polsce: Zabłocki przeciwko Polsce (skarga nr 10104/08) oraz Zawisza przeciwko Polsce (skarga nr 37293/09) dotyczące zarzutu naruszenia przepisu art. 6 Konwencji oraz Krawczyk przeciwko Polsce (skarga nr 24205/06) – zarzut naruszenia przepisów art. 5 ust. 3 oraz art. 8 Konwencji. W sprawach Zabłocki przeciwko Polsce (skarga nr 10104/08) oraz Zawisza przeciwko Polsce (skarga nr 37293/09) Trybunał stwierdził naruszenie przepisów art. 6 ust. 1 oraz ust. 3 Konwencji wynikające ze znacznego ograniczenia praw skarżących w postępowaniu lustracyjnym.
W ocenie Trybunału utajnienie dokumentów będących podstawą orzekania o ewentualnej współpracy oraz ograniczenie osób lustrowanych w dostępie do tych dokumentów, przy jednoczesnej uprzywilejowanej pozycji Rzecznika Interesu Publicznego znacznie ograniczały zdolność skarżących do udowodnienia, że ich kontakty z komunistycznymi służbami bezpieczeństwa nie oznaczały ?umyślnej i tajnej współpracy? w znaczeniu ustawy lustracyjnej prowadząc do pogwałcenia zasady równości broni. Trybunał przyznał przy tym, że może zdarzyć się sytuacja konieczności utrzymania w tajemnicy niektórych dokumentów, nawet stworzonych w poprzednim reżimie. Jednakże, taka sytuacja może zdarzyć się wyjątkowo, w postępowaniach lustracyjnych jest ona natomiast regułą. Trybunał podkreślił także, że państwo podejmując kroki mające na celu lustrację musi zapewnić osobom, których dotyczy, wszelkie gwarancje procesowe przewidziane w Konwencji. Jednocześnie Trybunał uznał, że samo stwierdzenia naruszenia Konwencji będzie wystarczającym zadośćuczynieniem.
W sprawie Krawczyk przeciwko Polsce (skarga nr 24205/06) Trybunał stwierdził naruszenie przepisów art. 5 ust. 3 oraz art. 8 Konwencji. Naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji wynikało z przedłużania tymczasowego aresztowania skarżącego w oparciu o bardzo ogólnego przesłanki, to jest obawę zakłócania prawidłowego toku postępowania, prawdopodobieństwo wymierzenia surowej kary oraz znaczny stopień skomplikowania sprawy, bez wskazania jakichkolwiek konkretnych okoliczności przemawiających za ryzykiem faktycznego zakłócenia toku postępowania przez skarżącego. Nadto nie rozważono zastosowania innych środków zapobiegawczych. Naruszenie przepisu art. 8 Konwencji wynikało natomiast z restrykcji stosowanych podczas części widzeń z rodziną. Część tych widzeń odbywała się w kontakcie bezpośrednim, część natomiast z ograniczeniem do widzenia przez szybę i rozmów przez telefon. Jednocześnie władze krajowe nie wskazały żadnego wytłumaczenie dla takiego zróżnicowania warunków podczas widzeń, co w ocenie Trybunału stanowiło arbitralne ograniczenie prawa skarżącego do poszanowania życia rodzinnego. Trybunał przyznał skarżącemu kwotę 2,500 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.
