PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Komisja Europejska informuje MEDEL o krokach podejmowanych w związku z atakami na sądownictwo w Polsce. Oto list Fransa Timmermansa do Filipe Marques, Przewodniczącego Magistrats Europeens pour la Democratie et Libertes (MEDEL) w sprawie polskiego sądownictwa (pdf – ang).
Poniżej SSP Iustitia publikuje tłumaczenie listu na język polski.
Komisja Europejska
Biuro Wiceprzewodniczącego
Fransa Timmermansa
Szef Biura
Bruksela, 4 września 2019 r.
Pan Filipe Marques,
Przewodniczący
Magistrats Europeens pour la Democratie
et les Libertes (MEDEL)
Szanowny Panie Przewodniczący Marques,
Dziękuję Panu za list, w którym wyraził Pan zaniepokojenie sytuacją w Polsce, opisując sprawę polskiego sędziego wobec którego wytoczono postępowanie dyscyplinarne i wzywając Komisję Europejską do podjęcia działań związanych z reżimem odpowiedzialności dyscyplinarnej dla sędziów w Polsce.
W dniu 3 kwietnia 2019 r. Komisja uruchomiła procedurę związaną z uchybieniem zobowiązaniom państwa członkowskiego i wystosowała do Polski list z formalnym wezwaniem do udzielenia wyjaśnień o procedurze dotyczącej nowego trybu postępowania dyscyplinarnego dla sędziów. Komisja stwierdza, że nowe postępowanie dyscyplinarne ogranicza niezawisłość polskich sędziów przez brak ustanowienia niezbędnych gwarancji chroniących ich od wpływu kontroli politycznej, wymaganych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto, Komisja uważa, że Polska nie dopełniła obowiązku zapewnienia sądom realnej możliwości zadawania pytań prejudycjalnych Trybunałowi Sprawiedliwości. Funkcjonowanie mechanizmu kontroli wstępnej – która stanowi szkielet porządku prawnego Unii Europejskiej – wymaga, aby sądy krajowe były swobodne w zwracaniu się do Trybunału Sprawiedliwości z każdym pytaniem, jakie uważają za konieczne, aby uzyskać rozstrzygnięcie prejudycjalne na jakimkolwiek etapie procedury sądowej[1]. Polska odpowiedziała na zawiadomienie o wszczęciu procedury w dniu 1 czerwca 2019 r. W następstwie gruntownej analizy treści odpowiedzi udzielonej przez polskie władze, Komisja uznała, że odpowiedź nie usunęła zastrzeżeń do kwestii prawnych. Z tych przyczyn Komisja zdecydowała o przystąpieniu do kolejnego etapu procedury związanej z naruszeniem traktatów i przyjęła w dniu 17 lipca 2019 r. uzasadnioną opinię. Polska ma dwa miesiące, by się do niej zastosować[2].
Pragnę także podnieść, że w dniu 24 września 2018 r Komisja zdecydowała o pozwaniu Polski do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z powodu naruszenia zasady niezawisłości sądownictwa w nowej ustawie o Sądzie Najwyższym. Komisja uznała, że polska ustawa o Sądzie Najwyższym jest niezgodna z prawem Unii Europejskiej w zakresie, w jakim jest ono podporządkowane zasadzie niezawisłości sądownictwa, włączając w to nieprzenoszalność sędziów. Komisja stwierdziła, że Polska z tej przyczyny uchybiła swoim zobowiązaniom wynikającym z art. 19(1) Traktatu o Unii Europejskiej w związku z art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej[3].
W dniu 24 czerwca 2019 r. Trybunał Sprawiedliwości podjął rozstrzygnięcie w tej sprawie, potwierdzając w całości stanowisko Komisji Europejskiej, wedle którego polskie ustawodawstwo dotyczące obniżenia wieku stanu spoczynku sędziów Sądu Najwyższego jest sprzeczne z prawem Unii Europejskiej regulującym niezawisłość sądownictwa. Polska zmieniła swoje prawodawstwo w tej materii i będzie musiała interpretować oraz uchwalać kolejne ustawy w pełni zgodne z tym rozstrzygnięciem.
Komisja podjęła ponadto inne kroki związane z sytuacją praworządności w Polsce. W szczególności 20 grudnia 2017 r. Komisja podjęła uzasadnioną propozycję w związku z art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej, wzywającą Radę do stwierdzenia, że istnieje uzasadnione ryzyko, że nastąpiło poważne naruszenie przez Polskę reguły praworządności, która jest jedną z wartości określonych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Dotychczas miały miejsca trzy wysłuchania Polski w ramach tej procedury. Komisja nadto wydała dodatkową (czwartą) Rekomendację o Praworządności, określającą jednoznacznie kroki, jakie powinny podjąć polskie władze, aby naprawić zaistniałą obecnie sytuację. Co więcej, Komisja podjęła następny krok w procedurze związanej z niedopełnieniem zobowiązań przez państwo członkowskie przeciwko Polsce z powodu złamania prawa Unii Europejskiej w ustawie o ustroju sądów powszechnych, decydując o pozwaniu Polski do Trybunału Sprawiedliwości[4].
Komisja będzie kontynuować dokładne badanie polskich rozwiązań prawnych i pozostaje na straży przestrzegania prawa Unii Europejskiej i jej wartości w interesie obywateli Polski oraz reszty państw Unii Europejskiej.
Z poważaniem
Ben Smulders