PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Reprezentowanie przed sądem musi być uzależnione od przygotowania praktycznego prawników. Adwokacki apel w tej sprawie spotkał się z żywą reakcją prawników z całego świata, którzy spotkali się w Warszawie na konferencji organizowanej przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Adwokatur oraz Naczelną Radę Adwokacką i Krajową Radę Radców Prawnych. – Przeszło dwadzieścia lat temu wspieraliście nas w walce o niezależność adwokatury, wesprzyjcie i teraz. Stawką są losy zwykłych ludzi ? tak adwokat Andrzej Zwara, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, zachęcał liderów światowych adwokatur do protestu przeciw pomysłom na zmiany w zasadach reprezentacji klientów przed polskimi sądami. Chodzi o plany przyznania osobom nie mającym przygotowania prawniczego prawa reprezentowania stron przed sądami rejonowymi. Propozycje takie pojawiły się niespodziewanie w toku prac sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka nad ustawą o państwowych egzaminach prawniczych. Okazuje się, że świat raczej odchodzi od modelu, w którym klientów mogą reprezentować w sądzie osoby nie będącym zawodowymi prawnikami. Tendencję tę da się zaobserwować nawet w liberalnych pod tym względem krajach skandynawskich. Zastanawiano się też nad innymi wyzwaniami, przed którymi stoją dziś prawnicy. Spektrum tematów, którym poświęcono obrady, było niezwykle szerokie. Co światowe adwokatury mogą uczynić, aby utrzymać rządy prawa, a nie jedynie przepisów prawnych? Czy otwarcie sprzeciwiają się łamaniu podstawowych zasad praworządności? Czy prawnikom wolno przerzucać na klientów koszty, jakie muszą ponosić w związku z upowszechnianiem się technologii informatycznych w wymiarze sprawiedliwości? Jak zachować się wobec coraz większego wpływu prasy i Internetu na prowadzone śledztwa oraz postępowania cywilne i karne w toku? To tylko niektóre pytania, które stawiali sobie uczestnicy.
Adwokatura zyskała potężnych sojuszników w walce o ułatwienie obywatelom dostępu do pomocy prawnej. Zarówno prezydent Bronisław Komorowski, jak i minister sprawiedliwości obiecali interweniować w sprawie przepisów podatkowych utrudniających działalność prawnikom świadczącym taką pomoc nieodpłatnie. Obecnie aktywność taka nie jest zwolniona ani z podatku od towarów i usług, ani z obowiązku rejestracji w kasie fiskalnej. Deklaracje padły podczas spotkań z przedstawicielami palestry. Są ważne nie tylko dla adwokatów, ale i dla przedstawicieli innych zawodów prawniczych, którzy zajmują się niesieniem pomocy prawnej bez wynagrodzenia. Dziś prawo ?promuje? społeczników w ten sposób, że za darmowe porady każe im płacić podatek. Okazją do pojawienia się Prezydium NRA w pałacu prezydenckim było wręczenie sprawozdania Naczelnej Rady Adwokackiej z działalności adwokatury za 2010 r.
Bronisław Komorowski zainteresował się nie tylko regulacjami hamującymi rozwój nieodpłatnego poradnictwa. Obiecał również przyjrzeć się projektowi ustawy o państwowych egzaminach prawniczych, nad którym pracuje obecnie Sejm. Na uwagę głowy państwa mogą liczyć także przygotowywane przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego propozycje zmian w procedurze karnej. Komisja Legislacyjna przy Naczelnej Radzie Adwokackiej powitała je z uznaniem, zachęca jednak do nowelizacji o wiele śmielszej. Adwokaci postulują, ażeby rolę sądu sprowadzić ? w pewnym uproszczeniu ? do rozstrzygnięcia sporu między organami ścigania a oskarżonym, w oparciu o te tylko dowody, które mu strony przedłożą. Dopuszczanie dowodów przez sąd następowałoby tylko i wyłącznie na korzyść oskarżonego. Prezydent pozytywnie odniósł się do propozycji pracy nad projektem ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, który współtworzyła NRA wraz z organizacjami pozarządowymi i środowiskiem akademickim. Prezydent poparł również ideę upowszechniania w polskim społeczeństwie ubezpieczeń ochrony prawnej. Dzięki nim osobom niezamożnym łatwiej będzie udźwignąć koszty sporów sądowych, a zwłaszcza opłat uiszczanych w takich sprawach na rzecz budżetu państwa. ? Jestem zadowolony z tego spotkania. Odniosłem wrażenie, że Pan Prezydent chce pomóc w rozwiązaniu problemów, z którymi zwróciliśmy się do niego. W interesie społecznym leży, aby nastąpiło to jak najszybciej – powiedział po uroczystości Andrzej Zwara, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Równie owocna okazała się wizyta u ministra sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego. Obiecał on zwrócić się do ministra finansów o zaniechanie zarówno obowiązku rejestracji w kasach fiskalnych, jak i poboru podatku od towarów i usług od porad, których adwokaci udzielą 4 czerwca, w ramach organizowanego przez Naczelną Radę Adwokacką dnia bezpłatnych porad prawnych. Obecnie od każdej takiej porady ? mimo, że nikt nie pobiera za nią wynagrodzenia ? adwokat powinien naliczyć podatek. Odpowiedź w tej sprawie Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej ma otrzymać w ciągu tygodnia.
RIPOSTA DOADCóW PRAWNYCH
Po opublikowaniu przez media listu otwartego szefów organizacji prawniczych z 23 państw adresowany do rządu i parlamentu RP, którego autorzy protestują przeciwko projektowanym przepisom mającym dopuścić absolwentów wydziałów prawa do świadczenia pomocy prawnej, swoje stanowisko opublikowali doradcy prawni.
– Ten list zwalcza w interesie wąskich grup zawodowych prospołeczne projekty ustaw procedowane obecnie w Sejmie RP – twierdzi Stowarzyszenie Doradców Prawnych, które skierowało do posłów, senatorów i rządu swój list otwarty.
LIST OTWARTY
Stowarzyszenia Doradców Prawnych w sprawie sprzeciwu 23 szefów korporacji adwokackich do toczących się prac sejmowych. W nawiązaniu do listu 23 szefów adwokatur do Parlamentu i Rządu wprzedmiocie zaniechania prac na prospołecznymi projektami sejmowymi Zarząd Stowarzyszenia Doradców Prawnych (SDP) prezentuje następujące stanowisko. Zrozumiałym jest sprzeciw środowisk korporacji przeciwko rozwiązaniom naruszającym ich przywileje oraz monopol na usługi zastępstwa przed sądem. Nie można zrozumieć jednak, czemu argumentowany jest nierzetelnie, z pominięciem powszechnie znanych faktów i wyników przeprowadzonych badań obrazujących m.in. istniejący w Polsce problem społeczny. W Sejmie RP toczą się prace nad projektami ustaw o numerach 680 i 3351. Rozwiązania w części były inicjowane i popierane przez SDP. Projekty mają na celu zwiększenie dostępności usług prawniczych dla Polaków oraz aktywizację zawodową około 200 tysięcy doświadczonych prawników. W Polsce ponad 98 proc. osób samodzielnie występuje w sądzie. Wynika to z rocznika statystycznego RP. Badania wskazują, iż ponad 82 proc. Polaków nie wie, że od wyroku można się odwołać, a ponad 2/3 nie wie, co to pozew. Brak pomocy prawnika szkodzi Polakom. Z drugiej strony w Polsce ponad 200 tysięcy doświadczonych prawników nie ma wstępu na sale sądowe. Nie dlatego, że nie mają doświadczenia, ale dlatego, że obowiązujące prawo usługi te rezerwuje korporacjom na wyłączność. Tym samym zmusza Polaków do korzystania z usług określonej grupy zawodowej. Propozycje zawarte w procedowanych projektach mają na celu zwiększenie dostępności usług prawniczych dla każdego Polaka. Polak nie może czuć się bezpiecznie, jeżeli praw w 98 proc. swoich spraw musi bronić sam, nie mając o tym pojęcia. Propozycje mają także na celu wykreowanie rynkowej konkurencji dla korporacji posiadających obecnie monopol. Parlament i Rząd zobowiązany jest wykorzystać potencjał i doświadczenie wykluczonych zawodowo prawników a nie bronić interesów i monopoli grup zawodowych zrzeszonych w korporacjach. Procedowane rozwiązania są zgodne z rozwiązaniami przyjętymi w innych państwach Unii i odzwierciedlają trend europejski. Tytułem przykładu ? w Szwecji, Niemczech czy Francji istnieje wolność wyboru pełnomocnika i każdy obywatel sam może zadecydować, kto mu może pomóc. Nie musi to być nawet prawnik. Sprzeciwianie się korporacji aby w Polsce w sądzie mógł pomagać absolwent studiów prawniczych jest zupełnie niezrozumiałe. Co więcej ? przeprowadzone w Unii Europejskiej niezależne badania ekonomiczne potwierdziły, iż ceny prawników spoza korporacji są niższe od 2 ? 6 razy aniżeli ceny prawników z korporacji. Nie znaleziono żadnych dowodów świadczących o tym, aby jakość prawników nie zapisanych do korporacji była gorsza. Reasumując, stanowisko szefów 23 korporacji adwokackich ocenić należy jako próbę zwalczania społecznie korzystnych zmian w interesie określonych grup zawodowych. Próbę pozamerytoryczną, nie uwzględniającą faktów i wyników badań.
Krytykę pomijającą obowiązujące w Europie prawo i europejskie trendy ochrony praworządności i praw jednostki poprzez zapewnienie obywatelom realnego dostępu do profesjonalnego prawnika.
Tomasz Bujak, prezes zarządu SDP
