Wspomaganie obywateli

Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski: Społeczeństwo zdaje sobie sprawę, że to działania NIK wspomaga obywateli w kontrolowaniu władzy wykonawczej.

Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego gościło szefów najwyższych organów kontroli Polski, Czech i Niemiec. Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski, prezes Najwyższego Urzędu Kontroli Czech Miroslav Kala i prezes Federalnej Izby Obrachunkowej Niemiec Kay Scheller wygłosili wykłady na temat roli i znaczenia najwyższych organów kontroli w społeczeństwie obywatelskim i państwie prawa. Społeczeństwo coraz bardziej zdaje sobie sprawę, że to właśnie działania krajowej najwyższej instytucji kontroli wzmacniają znacząco możliwości obywateli w egzekwowaniu od rządzących ich zadań i zobowiązań – mówił prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski na Uniwersytecie Jagiellońskim. Skuteczność tych działań jest widoczna w ocenach zaufania do instytucji publicznych. Prezes NIK przypomniał wyniki marcowego badania przeprowadzonego w Polsce. Pokazał, że liczba dobrze oceniających pracę Najwyższej Izby Kontroli wzrosła (od września 2017 roku ) o trzy punkty procentowe do 46 procent. Wśród ludzi młodych był jeszcze wyższy – 47 procent. Główna część wykładu dotyczyła sposobów znalezienia złotego środka między rozwiązywaniem ludzkich problemów a wykonywaniem zgodnie z prawem zadań przez administrację publiczną. Według prezesa Krzysztofa Kwiatkowskiego mimo pozornej sprzeczności te dwa wymagania można spełnić. Należy jednak pamiętać, że administrację można podzielić na co najmniej dwa poziomy – pierwszy, związany z wykonywaniem zadań, zwykle związanych z finansami. Ich rezultaty są proste i czytelne w postaci określonych usług czy działań administracyjnych. Drugi poziom, to zarządzanie zaplanowanymi zmianami. Oczywiście liczy się to, jak rzetelnie i gospodarnie pracuje administracja, ale najważniejsze dla obywateli jest to, na ile działania administracji powodują oczekiwane zmiany i poprawiają sytuację społeczną lub ekonomiczną. Co z tego, że instytucje wykonują to co zapisane w normie prawnej i żadnej nie można nic zarzucić z punktu widzenia legalności, jeśli społeczeństwo nie widzi rezultatów tego działania – mówił prezes NIK. Jak dodał, właśnie z takiego sposobu myślenia wzięła się idea kontroli wykonania zadań. Istotne jest to, aby każde działanie było efektywne ekonomicznie i żeby przyniosło określony rezultat. Kontrola zadań to ocena, czy uzyskane przez społeczeństwo efekty są warte pieniędzy podatników. Takie podejście, z jednej strony daje gwarancje rzetelności i bezstronności kontroli, a z drugiej zapewnia wiarygodną ocenę, czy społeczeństwo w sposób optymalny uzyskało to czego oczekiwało. Krzysztof Kwiatkowski zwrócił uwagę również na przedstawiane w raportach NIK tzw. dobre praktyki, czyli szeroko rozumiane działania, które przyniosły konkretne, pozytywne rezultaty. One uczą jak można wzbogacać swoją wiedzę korzystając z doświadczeń innych. W trakcie wykładu była mowa o wyzwaniach, przed którymi stoją najwyższe organy kontroli w państwach demokratycznych. Pierwsze związane jest z wrażliwością na potrzeby i oczekiwania społeczeństwa. Naszym podstawowym obowiązkiem – mówił prezes NIK – jest stały kontakt z opinią publiczną, a przekazywane, wiarygodne informacje powinny być zrozumiałe dla obywateli, tak aby mieli aktualną wiedzę o pracy i efektach działań instytucji publicznych. W tym kontekście najistotniejszym zadaniem Najwyższej Izby Kontroli jest profesjonalna ocena działalności instytucji realizujących zadania publiczne. Jej celem jest podniesienie sprawności władzy publicznej i jej administracji tak, by osiągane były rezultaty oczekiwane przez społeczeństwo – powiedział Krzysztof Kwiatkowski podczas wspólnego z prezesami organów kontroli Niemiec i Czech wykładu na Uniwersytecie Jagiellońskim. – Odnosząca sukcesy nasza efektywna współpraca może przyczynić się do dobrych zmian, które odczuje społeczeństwo a także zmian w polityce, które zaakceptuje opinia publiczna – powiedział Kay Scheller, prezes Federalnej Izby Obrachunkowej Niemiec. – Cieszę się, że współpracuję z kolegami z Polski i z Niemiec. Działamy w tym kierunku, aby tę współpracę rozwijać – dodał Miroslav Kala, prezes Najwyższego Urzędu Kontroli Czech.