PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Powódka A. N. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych kwoty 60.000 zł tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, a także kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za stosowanie mobbingu. Równocześnie powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Wyrokiem z dnia 2 listopada 2011r. w sprawie o sygn. akt VI P 48/10 Sąd Okręgowy w Poznaniu zasądził od pozwanego na rzecz powódki: 20.000 zł tytułem odszkodowania i 20.0000 zł tytułem zadośćuczynienia. Powódka ukończyła studia magisterskie – dzienne w zakresie Organizacji i Zarządzania na Wydziale Planowania i Zarządzania Akademii Ekonomicznej, studia podyplomowe w zakresie Geografii na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, studia podyplomowe w zakresie Profilaktyki społecznej i resocjalizacji na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz studia podyplomowe w zakresie Przedsiębiorczości z doradztwem zawodowym na Wydziale Informatyki i Zarządzania Politechniki Poznańskiej. Podczas konkursu na dyrektora pozwanej szkoły, w którym A. N. wraz z D. B. byli kandydatami, powódka – dnia 15 lutego 2008 r. – poinformowała przedstawicieli Kuratorium Oświaty oraz Starostwa Powiatowego o problemach w funkcjonowaniu przedmiotowej szkoły. Konkurs wygrał D. B., któremu dnia 28 sierpnia 2008r. powierzono stanowisko dyrektora. Powódka wykazała także szereg innych zachowań dyrektora, które jej zdaniem nosiły znamiona mobbingu.
Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany w całości zarzucając: 1. błąd w ustaleniach faktycznych, 2. naruszenie przepisów prawa materialnego art. 94 3 § 2 k.p. poprzez jego błędna wykładnię polegającą na przyjęciu, że dyrekcja pozwanej szkoły swoim działaniem w ramach nadzoru pedagogicznego stosowała wobec powódki mobbing. Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: Apelacja jest częściowo zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem powództwa o zadośćuczynienie za stosowanie przez pozwanego mobbingu.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego trafny jest zarzut naruszenie art. 94 3 § 2 k.p. poprzez jego błędna wykładnię polegającą na ustaleniu, że dyrekcja pozwanej szkoły stosowała wobec powódki mobbing. Sąd Okręgowy ustalił, że mobbing był stosowany wobec powódki zarówno przez pierwszą dyrektor D. B. jak i drugiego dyrektora D. B. oraz wicedyrektor A. J. Zachowaniami dyrekcji, które w ocenie Sądu I instancji stanowiły przejaw mobbingu wobec powódki były: szykanowanie powódki poprzez utrudnianie jej awansu zawodowego i przesłanie przez dyrektora szkoły pisma z 9 lipca 2009r. do komisji kwalifikacyjnej przeprowadzającej egzamin powódki na nauczyciela dyplomowanego, Odnośnie działań podejmowanych wobec powódki przez dyrektora D. B. Sąd Apelacyjny przytoczył ustawową definicję mobbingu z art. 943 § 2 k.p.:” mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Sąd Najwyższy wskazuje, że nie każde bezprawne działanie pracodawcy wobec pracownika, nawet jeżeli w subiektywnym odczuciu pracownika świadczy o niechęci zwierzchnika wobec niego, może przez sam fakt bezprawności być zakwalifikowane jako mobbing.” Z definicji mobbingu wynika bowiem konieczność wykazania nie tylko bezprawności działania, ale także jego celu (poniżenie, ośmieszenie, izolowanie pracownika) i ewentualnych skutków działań pracodawcy (rozstrój zdrowia). Cechą mobbingu jest zatem ciągłość oddziaływania na pracownika, która wyłącza poza zakres tego zjawiska czyny o charakterze jednorazowym. W niniejszej sprawie opisywany wymóg długotrwałości działania nie został spełniony. W miejscu pracy dochodzi często do konfliktów między pracownikami, jak i z przełożonymi. Konflikty te mogą mieć różny charakter i przyczyny.
Tym co odróżnia konflikt od mobbingu jest brak ?równości? podmiotów w przypadku mobbingu, w którym ofiara nie jest traktowana jako równorzędny partner. Konflikt wymaga wyraźnego wyartykułowania swoich zdań, co niewątpliwie miało miejsce w niniejszej sprawie. Bez wątpienia postawa powódki w tym sporze nie pozwala na uznanie, że mamy do czynienia z bezbronną ofiarą mobbingu lecz ze stroną konfliktu.
Powyższe ustalenia skutkowały zmianą zaskarżonego wyroku. W niniejszej sprawie powódka wykazała, że pozwany nigdy nie przydzielił jej wychowawstwa klasy, mimo, że inni nauczyciele co do zasady sprawowali takie wychowawstwo. Wobec powódki została zatem naruszona zasada równego traktowania w zakresie warunków zatrudnienia odnoszących się do przyznawania nauczycielom wychowawstwa klas. Podkreślić należy, że powódka była zatrudniona w pozwanej szkole od 1 września 1993r. ? w niepełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umów na czas określony, od 2001r. na podstawie umowy na czas nieokreślony, a od 1 września 2006r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozwany nie wykazał, że przy różnicowaniu sytuacji powódki w zakresie nieprzyznania jej wychowawstwa klas kierował się obiektywnymi powodami. W odpowiedzi na pozew pozwany wskazywał, że powódka nigdy nie otrzymała wychowawstwa klas ze względu na brak predyspozycji oraz brak zaufania dyrekcji szkoły. Z kolei w apelacji pozwany argumentował, że nauczyciele zatrudnieni w szkole w niepełnym wymiarze czasu pracy nie byli wychowawcami klas, podobnie jak powódka. Wobec powyższego Sąd Apelacyjny zgodził się z ustaleniem Sądu Okręgowego, że w niniejszej sprawie wystąpiła dyskryminacja powódki ze względu na pracę w niepełnym wymiarze.
Z tych względów Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.000 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.350 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Apelacyjny na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powódki kosztami sądowymi postępowania odwoławczego poniesionymi przez stronę pozwaną. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie zaistniał szczególnie uzasadniony przypadek, pozwalający na nieobciążanie powódki wskazanymi kosztami. Do kręgu okoliczności branych w tym zakresie pod uwagę należą w niniejszej sprawie przede wszystkim sytuacja majątkowa i zdrowotna powódki. Istotny jest również charakter powództwa, dotyczącego odszkodowania i zadośćuczynienia za stosowanie dyskryminacji i mobbingu, dlatego zrozumiałe jest poszukiwanie przez powódkę ochrony prawnej tak istotnego dla niej roszczenia na drodze sądowej. Okoliczności niniejszej sprawy oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego przemawiają za przyjęciem, że istniały podstawy do nieobciążania powódki kosztami sądowymi postępowania odwoławczego poniesionymi przez stronę pozwaną.
Pod wyrokiem podpisali się sędziowie Dorota Goss-Kokot, Marek Borkiewicz i Maria Michalska-Goźdź. ( III APa 3/12)