Najnowsze informacje

Zamiana grzywny na areszt

Ustanowienie obligatoryjnej zamiany grzywny na zastępczą karę aresztu jest zgodne z konstytucją. 7 października 2014 r. o Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek prokuratora generalnego dotyczący obligatoryjnej zamiany grzywny na zastępczą karę aresztu. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 25 § 2 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. ? Kodeks wykroczeńw zakresie, w jakim ustanawia obligatoryjną zamianę grzywny na zastępczą karę aresztu, jest zgodny z art. 10 w związku z art. 173 i w związku z art. 175 ust. 1 oraz w związku z art. 45 ust. 1 konstytucji.
Prokurator generalny zarzucił, że obligatoryjna zamiana grzywny na zastępczą karę aresztu, nie pozwala sądowi wykonawczemu na orzeczenie sprawiedliwej kary zastępczej, odpowiadającej charakterowi i okolicznościom czynu, jak również właściwościom osobistym sprawcy. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że obligatoryjne zarządzenie wykonania zastępczej kary aresztu w miejsce pierwotnie orzeczonej grzywny uzależnione jest od stwierdzenia przez sąd wykonawczy szeregu przesłanek. Wstępnie sąd ten musi stwierdzić czy egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, a jeżeli tak, to konieczne jest ustalenie przez niego, czy zachodzi jedna z czterech dodatkowych przesłanek:
1) ukarany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej orzeczonej zastępczo w miejsce pierwotnie wymierzonej grzywny, której egzekucja okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna; 2) ukarany uchyla się od wykonania pracy społecznie użytecznej orzeczonej zastępczo w miejsce pierwotnie wymierzonej grzywny, której egzekucja okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna;
3) zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa;
4) zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niecelowa
.
Ponadto sąd wykonawczy ma możliwość oceny przyczyn niewykonania pierwotnej kary grzywny i w określonych wypadkach może grzywnę umorzyć w części, a wyjątkowo również w całości. Do zamiany grzywny na areszt zastępczy powinno dochodzić tylko wtedy, gdy to z przyczyn leżących po stronie ukaranego nie doszło do wykonania kary, a więc gdy mimo możliwości zapłacenia grzywny, choćby w ratach, nie uczynił on tego, a nie dysponuje przy tym mieniem, które można byłoby poddać egzekucji w celu ściągnięcia kary. Jeżeli zatem stan majątkowy ukaranego po prawomocnym skazaniu uległ z przyczyn od niego niezależnych znacznemu pogorszeniu, to sąd ten może, w szczególnie uzasadnionych wypadkach (np. utraty pracy w wyniku redukcji zatrudnienia, choroby, wypadku) grzywnę umorzyć w części, a nawet w całości. Zamiast zarządzenia wykonania zastępczej kary aresztu w miejsce kary grzywny sąd wykonawczy może także rozłożyć grzywnę na raty. Rozłożenie grzywny na raty pozwala uniknąć ziszczenia się wyjściowej przesłanki obligatoryjnego zarządzenia wykonania zastępczej kary aresztu w miejsce orzeczonej grzywny, tzn. bezskuteczności egzekucji grzywny.
Zarządzenie przez sąd wykonawczy egzekucji zastępczej kary aresztu nie może nadto nastąpić, jeżeli warunki osobiste sprawcy uniemożliwiają odbycie tej kary. Na postanowienie w przedmiocie kar zastępczych przysługuje zażalenie, co zapewnia kontrolę instancyjną obligatoryjnego zarządzenia wykonania zastępczej kary aresztu w miejsce orzeczonej grzywny. Rola sądu wykonawczego zarządzającego wykonanie zastępczej kary aresztu w miejsce orzeczonej grzywny nie sprowadza się zatem tylko do swoistej roli notariusza. W każdym przypadku sąd ten ma obowiązek dokonać stosownych ustaleń i ocen, czy możliwe jest zarządzenie wykonania zastępczej kary aresztu. W określonych sytuacjach sąd wykonawczy może odstąpić od obligatoryjnego zarządzenia zastępczej kary aresztu w miejsce pierwotnie orzeczonej grzywny i dokonać rozstrzygnięcia o innym charakterze, którego efektem nie jest pozbawienie wolności.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Leon Kieres, sprawozdawcą był prezes TK Andrzej Rzepliński.

Sprawdź także

Sędziowie pozwali S. Piotrowicza

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf i sędzia Krzysztof Rączka złożyli pozew przeciwko posłowi Prawa …