PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Grudzień to dobry miesiąc dla obchodów ustanowienia Praw Człowieka i Obywatela.
Rok 2010 nie przyniósł żadnej okrągłej rocznicy, ale pamiętajmy, że to 10 grudnia 1948 roku ONZ podpisała Powszechną Deklarację Praw Człowieka, a 16 grudnia 1966 roku uchwalono Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Był to oręż, który dał legitymacje działania Amnesty International.
Jeszcze na początku XX wieku uznawanie praw człowieka leżało w gestii poszczególnych państw. Nie istniał żaden uniwersalny i prawnie wiążący katalog praw człowieka. Dopiero II wojna światowa skłoniła zwycięzców do podjęcia próby utworzenia międzynarodowego forum rozmów, aby wspólnymi siłami sprostać wyzwaniom powojennej rzeczywistości, ale przede wszystkim aby nie dopuścić do powtórzenia błędów historii w przyszłości. Owym forum dyskusyjnym stała się Organizacja Narodów Zjednoczonych. W 1946 roku, Narody Zjednoczone utworzyły w obrębie swojego systemu Komisję Praw Człowieka, główne ciało legislacyjne ds. praw człowieka i organ pomocniczy Rady Gospodarczej i Społecznej. Pierwotnie Komisja składała się z 18 państw-członków; obecnie liczy 53. Odbywa corocznie regularne sesje w Genewie w celu omówienia najważniejszych problemów, kodyfikacji międzynarodowych norm oraz tworzenia zaleceń dla rządów państw – członków. Aktywną rolę w tym procesie odgrywają organizacje pozarządowe.
10 grudnia 1948 roku, Zgromadzenie Ogólne, w nowowybudowanym Palaise de Chaillot w Paryżu, przyjęło Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Deklaracja jest wyrazem woli politycznej, a nie prawnie wiążącym dokumentem o randze traktatu czy konwencji, uzyskała ona powszechną akceptację ze strony państw członkowskich. Wiele z nich cytowało Deklarację albo włączało jej treść do swoich podstawowych aktów prawa wewnętrznego. Podobnie, zawierane po 1948 roku umowy dwustronne i wielostronne dotyczące praw człowieka, opierały się na podstawowych założeniach zawartych w Deklaracji. Mimo, iż Zgromadzenie Ogólne stało na stanowisku, że korzystanie z wolności obywatelskich i politycznych oraz z praw ekonomicznych, społecznych i kulturalnych jest wzajemnie powiązane i współzależne, przygotowanie tak wszechstronnego i ujednoliconego projektu okazało się w praktyce niemożliwe.
Doprowadziło to do powstania dwóch dokumentów: Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Oba Pakty zostały przyjęte 16 grudnia 1966 roku a weszły w życie w roku 1976. Stosunkowo długi czas oczekiwania na spełnienie wymogu 35 ratyfikacji, niezbędnego dla wejścia Paktów w życie, wynikał w dużej mierze z wyrażanych przez państwa obaw o ograniczenie przez Pakty możliwości swobodnego uznania przez państwo odnośnie tego czy prawa człowieka są na jego terytorium przestrzegane.
