PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego 3 kwietnia 2018 podjęło uchwałę, w której sędziowie m.in zaapelowali do przedstawicieli władzy ustawodawczej i wykonawczej o wykazanie rzeczywistej woli przyjęcia rozwiązań, które nie naruszają zasady trójpodziału władz, niezależności sądów, niezawisłości i nieusuwalności sędziów. Za przyjęciemuchwały głosowało 68 sędziów, dwóch sędziów wstrzymało się od głosu, nie było głosów przeciwnych.
Na dzisiejszym posiedzeniu sędziowie SN dyskutowali nad zmianami w funkcjonowaniu oraz analizowali sytuacją prawną Sądu Najwyższego w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 8 grudnia 2018 r. o Sądzie Najwyższym.
Posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego zostało odroczone do dnia 13 kwietnia 2013 r. do godz. 13.00.
U c h w a ł a Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2018 r. :
Sędziowie Sądu Najwyższego zebrani na Zgromadzeniu Ogólnym w dniu 3 kwietnia 2018 r. oświadczają:
1. Podtrzymujemy stanowisko, wyrażone w uchwale Zgromadzenia Ogólnego sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2018 r., że uchwalone przez Parlament i podpisane przez Prezydenta w 2017 r. nowe ustawy, dotyczące sądów powszechnych, Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa – które były przygotowane z naruszeniem podstawowych reguł tworzenia prawa, bez należytych konsultacji, po zlekceważeniu ujawnionych opinii naukowych oraz stanowisk organizacji prawniczych i akademickich – są wwielu rozwiązaniach sprzeczne z normami obowiązującej Konstytucji RP, łamią zasady trójpodziału władz, niezależności sądów, niezawisłości i nieusuwalności sędziów. Żadnej z tych wad nie usuwa poselski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r . ? Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, zawarty w druku sejmowym o Nr 2389. Postanowienia tego projektu są typowym przykładem zmian pozornych, mających wprowadzić w błąd opinię publiczną oraz między narodową co do dążenia do kompromisu w zakresie ustaw dotyczących ustroju wymiaru sprawiedliwości.
2. Apelujemy do przedstawicieli władzy ustawodawczej i wykonawczej o wykazanie rzeczywistej woli przyjęcia rozwiązań, które nie naruszają zasady trójpodziału w ładz, niezależności sądów, niezawisłości i nieusuwalności sędziów. Dotyczy to w pierwszym rzędzie ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, której zwołanie w składzie sprzecznym z art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP i dalsze prace prowa dzone z udziałem sędziów wybranych w niekonstytucyjnym trybie grożą niebezpiecznymi konsekwencjami dla stabilności całego systemu prawnego naszego Państwa. Nie jest jeszcze za późno na dokonanie stosownych zmian ustawodawczych oraz na skoncentrowanie uwag i na tym, co jest rzeczywistym problemem wymiaru sprawiedliwości, a więc na realnej, a nie pozorowanej zmianie procedur oraz na takim unormowaniu zakresu kognicji sądów, która pozwoli na skrócenie czasu oczekiwania na prawomocne orzeczenie oraz przybliży sądy do obywateli, w tym także przez zwiększenie udziału czynnika społecznego w orzekaniu. Ponawiamy naszą gotowość służenia pomocą w przeprowadzaniu reform o takim właśnie charakterze.
Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego Prof. dr hab. Małgorzata Gersdorf
ZESTAWIENIE ZMIAN WPROWADZONYCH USTAWĄ Z DNIA 8 GRUDNIA 2017 R. O SĄDZIE NAJWYŻSZYM 1. Zmodyfikowano zakres właściwości SN: a) w odniesieniu do opiniowania projektów aktów prawnych – zakres opiniowania projektów aktów normatywnych innych niż te, na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy ograniczono do przypadków, gdy mają one wpływ na sprawy należące do właściwości SN (dotychczas SN mógł opiniować wszystkie akty prawne, jeżeli u znał to za stosowne) b) w zakresie dotyczącym sprawowania wymiaru sprawiedliwości ? do środków, za pomocą których SN sprawuje wymiar sprawiedliwości dodano ?kontrolę nadzwyczajną prawomocnych orzeczeń sądowych (…) przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych? 2. Zmi eniono strukturę organizacyjną SN: a) utworzono Izbę Dyscyplinarną oraz Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, b) Izbę Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych przekształcono w Izbę Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, c) zlikwidowano Izbę Wojskową, której sędziów przeniesiono w stan spoczynku. 3. Odebrano Zgromadzeniu Ogólnemu uprawnienie do ustanowienia Regulaminu SN, przekazując je Prezydentowi RP. 4. Zwiększono liczbę kandydatów na stanowisko PPSN wskazywanych przez Zgromadzenie Ogólne z 2 do 5, a takż e przewidziano, że osoba powołana na stanowisko PPSN może zajmować to stanowisko tylko do czasu przejścia w stan spoczynku albo przeniesienia w stan spoczynku; uregulowano też procedurę wyboru kandydatów, odbierając tym samym Zgromadzeniu Ogólnemu uprawnie nie do wydawania regulaminu w tym zakresie; 5. Skrócono okres kadencji Prezesów SN z 5 do trzech lat, przewidując, że będą oni powoływani przez Prezydenta spośród 3 kandydatów przedstawionych przez zgromadzenie sędziów izby, a nie jak dotychczas ? na wniosek PPSN; Prezes SN, podobnie jak PPSN może zajmować stanowisko tylko do czasu przejścia w stan spoczynku albo przeniesienia w stan spoczynku; nie uregulowano w przepisach przejściowych sytuacji obecnym Prezesów SN. 2 Sąd Najwyższy, Plac Krasińskich 2/4/6, 0 0 – 951 Warszawa, www.sn.pl 6. Wprowadzono szereg przepisów przewidujących niemal całkowitą odrębność Izby Dyscyplinarnej, o czym świadczą w szczególności: a) autonomia budżetową Izby Dyscyplinarnej, choć jak wykazano w opinii do prezydenckiego projektu Regulaminu SN ? nie do końca udolnie, b) przekazanie części kompetencji PPSN w zakr esie dotyczącym Izby Dyscyplinarnej oraz sędziów orzekających w tej Izbie Prezesowi kierującemu pracą tej Izby. 7. Ustawowo określono właściwość izb SN, która dotychczas regulowana była w Regulaminie SN, a w szczególności: a) sprawy wyborcze i publiczne przenies iono do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, b) do właściwości Izby Dyscyplinarnej zastrzeżono: sprawy dyscyplinarne sędziów SN i przedstawicieli zawodów prawniczych (sprawy dot. lekarzy, pielęgniarek itp. pozostaną w Izbie Karnej), sprawy z zakre su prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczące sędziów SN o oraz z zakresu przeniesienia sędziego SN w stan spoczynku. 8. Wyeliminowano udział organów SN w procedurze powoływania sędziów SN: a) obwieszczać o wolnych stanowiskach będzie Prezydent RP, a nie ja k dotychczas ? PPSN, b) kandydatury zgłasza się bezpośrednio do KRS a nie jak dotychczas ? PPSN, c) kandydatów nie będzie już opiniowało kandydatów na sędziów 9. Wprowadzono wymóg posiadania przez sędziów SN wyłącznie obywatelstwa polskiego, a także wyeliminowano możliwość powołania na stanowisko SN osób, które pełniły służbę na rzecz organów bezpieczeństwa PRL; stwierdzenie faktu takiej współpracy będzie podstawą do wygaszenia stosunku służbowego sędziego SN 10. Obniżono wiek przechodzenia przez sędziów SN w stan spoczynku z 70 do 65 lat, zaś możliwość dalszego orzekania uzależniono od uznaniowej zgody Prezydenta RP, a nie jak dotychczas ? złożenia przez sędziego oświadczenia w tym przedmiocie wraz z odpowiednim zaświadczeniem lekarskim 11. Ograniczono możliwość podejm owania przez sędziów SN zatrudnienia w charakterze pracownika naukowo – dydaktycznego, dydaktycznego lub naukowego, a także wprowadzono nakaz przekazywania zysków z posiadanych akcji i udziałów na cele społeczne, bądź wyodrębniony rachunek, z którego będzie można skorzystać dopiero po przejściu w stan spoczynku. 12. Wprowadzono instytucję ławników w SN, którzy mają orzekać w sprawach dyscyplinarnych i w sprawach ze skargi nadzwyczajnej. 3 Sąd Najwyższy, Plac Krasińskich 2/4/6, 0 0 – 951 Warszawa, www.sn.pl 13. Istotne zmiany wprowadzono także w postępowaniu dyscyplinarnym sędziów SN: a) ustanowiono szereg regulacji, które stawiają obwinionego sędziego w mniej korzystnej sytuacji procesowej, niż sytuacja oskarżonego o przestępstwo w postępowaniu karnym, b) wprowadzono instytucję Nadzwyczajnego Rzecznika Dyscyplinarnego powoływanego przez Pre zydenta, a jeżeli Prezydent nie powoła takiego rzecznika w sprawie przewinień dyscyplinarnych wyczerpujących znamiona umyślnych przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego lub umyślnych przestępstw skarbowych w terminie 30 dni od dnia otrzymania odpowie dniego żądania ? przez Ministra Sprawiedliwości, 14. Wprowadzono instytucję skargi nadzwyczajnej, która ? z mocy przepisów przejściowych ? w ciągu trzech lat od dnia wejścia ustawy będzie mogła być wniesiono od orzeczeń, które uprawomocniły się po 17 październ ika 1997 r. 15. Obok Kancelarii PPSN utworzono Kancelarię Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Dyscyplinarnej. 16. Wprowadzono szereg zmian w przepisach Prawa o ustroju sądów powszechnych, zwłaszcza w zakresie postępowania dyscyplinarnego, zwiększając r olę Ministra Sprawiedliwości w tych postępowaniach. Wygaszono także kadencje rzeczników dyscyplinarnych sądów powszechnych. 17. W przepisach przejściowych przewidziano, że sędziowie, którzy do dnia wejścia w życie ustawy ukończyli 65. rok życia albo ukończą 6 5. rok życia w okresie trzech miesięcy od tego dnia, przejdą w stan spoczynku z dniem 4 lipca 2018 r. chyba że: a) w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy złożą odpowiednie oświadczenie Prezydentowi b) Prezydent wyrazi zgodę na dalsze zajmo wanie stanowiska, 18. Przewidziano możliwość wznowienia, na wniosek Ministra Sprawiedliwości, postępowań dyscyplinarnych zakończonych prawomocnym orzeczeniem wydanym przez rzecznika dyscyplinarnego przed dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli w związku z postępo waniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło ono mieć wpływ na treść orzeczenia, lub po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe okoliczności faktyczne lub dowody. 19. Nałożono na SN niemal niewykonalny obowiązek opubl ikowania w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy, orzeczeń wydanych przed tym dniem; lege non distinguente dotyczy to wszystkich orzeczeń zapadłych na przestrzeni ostatnich 100 lat.
***
Sędziowie Izby Wojskowej SN przeszli w stan spoczynku 3 kwietnia 2018 r. Z dniem 3 kwietnia 2018 r., w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, w stan spoczynku przeszli sędziowie Sądu Najwyższego: Wiesław Błuś – Prezes Sądu Najwyższego kierujący pracami Izby Wojskowej Marian Buliński – Izba Wojskowa Jan Bogdan Rychlicki – Izba Wojskowa Jerzy Steckiewicz – Izba Wojskowa Nowa ustawa o Sądzie Najwyższym zniosła Izbę Wojskową, a sędziowie tej izby, zgodnie z przepisami ustawy z dniem wejścia ustawy w życie przechodzą w stan spoczynku (art. 111. § 3.).
