PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
List Anny Błaszczak-Banasiak do Premiera Mateusza Morawieckiego w sprawie wypowiedzi o przywróceniu kary śmierci w Polsce
Szanowny Panie Premierze!
Zwracam się do Pana w związku z Pana niedawną wypowiedzią podczas konferencji prasowej, w której opowiedział się Pan za przywróceniem w Polsce kary śmierci. Również Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wyraził niedawno podobny pogląd.
W imieniu Amnesty International apeluję do Pana o zaniechanie tej niebezpiecznej retoryki prowadzącej do naruszania podstawowych praw człowieka.
Amnesty International stanowczo sprzeciwia się karze śmierci we wszystkich przypadkach, bez wyjątków ze względu na rodzaj popełnionego przestępstwa, cechy przestępcy i metodę, jaką państwo zabija w majestacie prawa.
Polska, wiążąc się instrumentami prawnymi Organizacji Narodów Zjednoczonych i Rady Europy, jasno opowiedziała się za współczesnymi standardami ochrony praw człowieka. Kara śmierci stanowi tymczasem fundamentalne naruszenie prawa do życia oraz zakazu tortur i innych form nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania. Politycy nie mogą wybierać z całego katalogu praw i wolności tych, których państwo nie zrealizuje i ograniczać katalog osób, którym prawa i wolności te przynależą. System prawny należy oddzielić od najbardziej nawet usprawiedliwionych emocjonalnych przekonań.
Chociaż w debacie o karze śmierci padła już niezliczona ilość argumentów, przypomnę tylko kilka z nich – argumentów, o których społeczeństwu i osobom sprawującym władzę nie wolno zapominać.
Po pierwsze kara śmierci jest objawem, a nie rozwiązaniem dla kultury przemocy. Jej stosowanie jest niczym innym, jak aktem zemsty i godzi w istotę człowieczeństwa. Kara śmierci promuje najprostsze rozwiązanie złożonych problemów ludzkich, zamiast poszukiwać ich wytłumaczenia, które mogłoby przyczynić się do tworzenia strategii zwalczania tych problemów w przyszłości.
Po drugie nigdy nie udowodniono, że kara śmierci może mieć odstraszający wpływ na przestępców. Uniemożliwia ona także resocjalizację i pojednanie. Środki i energia skierowane na wykonywanie kary śmierci mogłyby być wykorzystane do walki z przestępczością i do pomocy osobom przez nią dotkniętym.
Wreszcie, jak wielokrotnie udowadniały raporty Amnesty International, ludzka sprawiedliwość jest omylna, a ryzyko wykonania wyroku śmierci na niewinnej osobie jest nieuniknione. Istnienie kary śmierci nie tylko podnosi ryzyko nieodwracalnych pomyłek, ale także powoduje straty w społecznym i psychologicznym zakresie.
Przeciwstawiając się karze śmierci Amnesty International w żaden sposób nie próbuje zminimalizować znaczenia przestępstw, bądź przebaczać skazanym za zbrodnie, jakich się dopuścili.
Amnesty International nie stara się bagatelizować cierpienia członków rodzin zamordowanych ofiar, którym głęboko współczuje. Jednak nieodłączne okrucieństwo i nieodwracalność kary śmierci jest niezgodna ze współczesnymi normami cywilizacyjnymi.
Szanowny Panie Premierze!
Zwracam się do Pana w dniu, w którym Amnesty International wydaje swój coroczny raport na temat kary śmierci. Dokumentujemy w nim globalne postępy w zakresie zniesienia tej jednej z najbardziej z okrutnych i niehumanitarnych kar. Tylko w zeszłym roku sześć kolejnych państw zdecydowało się na jej zniesienie. Należą do nich Kazachstan, Papua Nowa Gwinea, Sierra Leone i Republika Środkowoafrykańska. Gwinea Równikowa oraz Zambia zniosły natomiast karę śmierci w stosunku do lżejszych przestępstw. Do końca 2022 roku łącznie 112 krajów zniosło karę śmierci za wszystkie przestępstwa, a dziewięć krajów zniosło karę śmierci za lżejsze przestępstwa.
Międzynarodowe zobowiązania Polski nie pozwalają na powrót rozwiązań znamiennych dla krajów dalekich od zasad demokracji i praworządności.
Raz jeszcze apeluję zatem do Pana Premiera oraz innych ministrów kierowanego przez Pana rządu, o powściągliwość i odpowiedzialność. Zabijanie, także to pozornie usprawiedliwione i popełnione w majestacie prawa, pozostaje barbarzyństwem. Nie zmieni tego żadna zbrodnia, żadne okoliczności i żadna kampania wyborcza.
Z wyrazami szacunku
Anna Błaszczak-Banasiak
Dyrektorka Amnesty International Polska
Podsycanie nienawiści do osób z doświadczeniem migracyjnym prowadzi do aktów przemocy. Wraz z innymi organizacjami społecznymi apelujemy do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasza Siemoniaka oraz Ministra Sprawiedliwości, Adama Bodnara o podjęcie zdecydowanych działań. Treść listu poniżej:
Szanowni Panowie Ministrowie,
Polska stoi dziś przed poważnym wyzwaniem związanym z narastającą falą nienawiści wobec osób migranckich, uchodźczych oraz należących do mniejszości religijnych i etnicznych. Coraz częściej obserwujemy przemoc motywowaną uprzedzeniami – zarówno słowną, jak i fizyczną – oraz rosnącą skalę dezinformacji i manipulacji nastrojami społecznymi.
W przestrzeni publicznej coraz częściej pojawia się dehumanizująca narracja, która za pomocą kłamstw i insynuacji przedstawia muzułmanów, uchodźców i migrantów jako zagrożenie dla społeczeństwa. Ofiarami tej retoryki stają się także obywatele Rzeczypospolitej Polskiej oraz osoby od lat mieszkające w Polsce – również te, często angażujące się w życie społeczne.
W ostatnich tygodniach doszło do serii zdarzeń, z których część nosi znamiona przestępstw motywowanych nienawiścią. 3 kwietnia grupa zamaskowanych mężczyzn uzbrojonych w kije bejsbolowe napadła na pięciu mieszkańców ośrodka dla cudzoziemców w Czerwonym Borze. Trudno oprzeć się wrażeniu, że ten atak był nieunikniony, biorąc pod uwagę narrację rządową i medialną podsycającą lęk przed osobami z doświadczeniem migracyjnym.
Wroga atmosfera wokół ośrodka w Czerwonym Borze narasta. 6 kwietnia pod ośrodkiem zebrała się około 150-osobowa grupa, w tym zakapturzeni mężczyźni, uczestniczący w tzw. „spacerze obywatelskim”, który dla wielu mieszkańców ośrodka był jawnym aktem zastraszania. Obawiamy się, że brak odpowiedniej reakcji instytucji państwowych może prowadzić do eskalacji przemocy oraz pogłębiającego się poczucia zagrożenia wśród osób, które mają prawo czuć się w Polsce bezpiecznie.
Dodatkowo organizacje i instytucje wspierające integrację cudzoziemców – między innymi te związane z Centrami Integracji Cudzoziemców – są przedstawiane jako zagrożenie dla porządku publicznego. Ciche przyzwolenie władzy na tego rodzaju działania osłabiają zaufanie społeczne i niszczą fundamenty solidarności, na których powinna opierać się demokratyczna wspólnota.
Nie zgadzamy się na rasizm, dezinformację i przemoc. Nie ma naszej zgody na to, by osoby migranckie, uchodźcze i religijne mniejszości były przedstawiane jako zagrożenie dla Polski. Nie godzimy się na wykorzystywanie strachu do celów politycznych. Nie akceptujemy bierności instytucji państwowych wobec przemocy i nienawiści.
W związku z powyższym wzywamy Panów Ministrów do:
– potraktowania problemu nagonki i narastającej wrogości wobec osób z doświadczeniem migracyjnym jako priorytetowego dla bezpieczeństwa i spójności społecznej;
– zintensyfikowania działań organów ścigania i prokuratury w zakresie przeciwdziałania przestępstwom z nienawiści – również tych popełnianych w internecie;
– zastosowania dostępnych środków prawnych wobec osób publicznych, które szerzą nienawiść rasową, religijną i etniczną, bądź rozpowszechniają fałszywe informacje;
– jednoznacznego, publicznego potępienia rasizmu, islamofobii, antysemityzmu i ksenofobii;
– prowadzenia rzetelnych kampanii informacyjnych i edukacyjnych, przeciwdziałających dezinformacji oraz promujących zasady równości i niedyskryminacji;
– współpracy z organizacjami społecznymi, które od lat monitorują przypadki przemocy motywowanej uprzedzeniami i wspierają osoby dotknięte takimi działaniami.
Z wyrazami szacunku
Amnesty International Polska
Centrum ds. Katastrof i Klęsk Żywiołowych TRATWA
Fundacja dla migrantów DOBRY START im A.G. Farah
Fundacja dla Wolności
Fundacja Inicjatywa Dom Otwarty
Fundacja Kuchnia Konfliktu
Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej
Fundacja Ocalenie
Fundacja Polska Gościnność
Fundacja Polskie Forum Migracyjne
Fundacja To Proste
Fundacja Trans-Fuzja
Fundacja Ukraina
Fundacja „Ukraiński Dom”
Fundacja Wolni Obywatele RP
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Inicjatywa „Nasz Rzecznik”
Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie
Komitet Obrony Demokracji
Konsorcjum Migracyjne
Podlaskie Ochotnicze Pogotowie Humanitarne
Polska Akcja Humanitarna
Stowarzyszenie Egala
Stowarzyszenie Homo Faber
Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
Stowarzyszenie Kultura Równości
Stowarzyszenie Laboratorium Działań dla Pokoju
Stowarzyszenie na rzecz imigranckich rodzin osób z niepełnosprawnością „Patchwork” Stowarzyszenie Nomada
Stowarzyszenie Peace Ambassadors
Stowarzyszenie We Are Monitoring
Stowarzyszenie wspierające Inicjatywę „Nasz Rzecznik”
Stowarzyszenie „17-tka”
Towarzystwo Inicjatyw Twórczych “ę”
