PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Doprecyzowanie unormowań dotyczących ławników przewiduje Rada Ministrów.
Kompleksowa nowelizacja Rozdziału 7 ?Ławnicy? Działu IV ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.) ? to istota przyjętego przez Radę Ministrów, a przygotowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości projektu ustawy o zmianie ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Dotychczasowe uregulowania zawarte w tym rozdziale budziły wątpliwości w zakresie interpretacji niektórych przepisów ? mówi minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski. – Projektowane zmiany mają na celu doprecyzowanie poszczególnych unormowań, wprowadzenie rozwiązań analogicznych do regulacji przewidzianych w innych aktach prawnych, a także są wynikiem doświadczeń z ostatnich wyborów ławników oraz opinii i postulatów prezesów sądów i ławników ? dodaje.
Przyjęte przez Radę Ministrów zmiany dotyczą w szczególności następujących kwestii:
* Warunków, które muszą spełniać kandydaci na ławników sądów. Do dotychczasowego warunku zamieszkiwania lub zatrudnienia w miejscu kandydowania co najmniej od roku dodano możliwość kandydowania w przypadku prowadzenia w miejscu kandydowania działalności gospodarczej. Kolejne zmiany wprowadzają nakaz adresowany do radnych gminy, by do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy wybierali osoby wykazujące się szczególną znajomością spraw pracowniczych oraz poszerzają katalog podmiotów, które podlegają wyłączeniu jako kandydaci na ławników ? o radnych powiatu i województwa (dotychczas zakaz kandydowania dotyczy jedynie radnych gminy, która dokonuje wyboru ławników).
* Podmiotów legitymowanych do zgłoszenia kandydatów na ławników. Nowe uregulowanie mają na celu doprecyzowanie kręgu podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydatów na ławników. Przyjęto ogólną formułę, zgodnie z którą uprawnienie do zgłoszenia kandydatów na ławników przysługuje obok prezesów sądów i obywateli, również stowarzyszeniom i innym organizacjom społecznym i zawodowym oraz co najmniej 50 obywatelom (aktualnie ? 25 obywatelom) mającym czynne prawo wyborcze, zamieszkującym stale na terenie gminy dokonującej wyboru. Utrzymano dotychczasowe zastrzeżenie, iż podmiotami tymi nie mogą być partie polityczne.
* Szczegółowego określenia dokumentów załączanych do karty zgłoszenia kandydata na ławnika (doprecyzowanie wymogów formalnych dotyczących dokumentów załączanych do zgłoszenia kandydata na ławnika, w tym w szczególności dotyczące daty wystawienia informacji z Krajowego Rejestru Karnego dotyczącej osoby kandydata, podmiotu uprawnionego do wystawienia zaświadczenia lekarskiego i daty jego wydania oraz zakresu oświadczeń składanych przez kandydata), * Ustalenia szczegółowego sposobu zasięgania informacji o ławnikach. Projektowany przepis art. 162 § 7 przywraca obowiązek sprawdzania kandydatów na ławników przez Policję. Rady gmin mają zasięgać informacji o ławnikach od komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji na zasadach określonych dla informacji o kandydacie do objęcia stanowiska sędziego. Jest to uzasadnione w szczególności przepisami art. 4 § 2 i art. 58 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, przewidującymi równe prawa ławników i sędziów zawodowych przy rozstrzyganiu spraw oraz orzekanie przez osoby o zweryfikowanej nienagannej postawie etycznej.
* Zasad i trybu odwoływania ławników oraz niepowoływania ich do pełnienia obowiązków.Proponuje się, by wniosek o odwołanie ławnika był przesyłany radzie gminy przez prezesa sądu wraz z opiniami kolegium sądu i rady ławniczej. Ponadto projektowane regulacje zapewniają ławnikowi możliwość udziału i przedstawienia własnego stanowiska w posiedzeniu właściwej komisji i w sesji rady gminy, na których taki wniosek będzie opiniowany i rozpoznawany. Regulacje te służyć będą uniemożliwieniu wywarcia nacisku na orzekającego ławnika, co w konsekwencji naruszałoby zasadę niezawisłości i zagrażało prawom stron np. do sprawiedliwego procesu i rozpoznania sprawy przez niezawisły sąd. Kwestia ta nie jest dotychczas uregulowana. Ponadto rozszerzono przypadki niepowoływania ławnika do pełnienia obowiązków o przypadek gdy wszczęto wobec ławnika postępowanie o odwołanie ? do czasu powzięcia przez radę gminy uchwały w przedmiocie odwołania. Powyższe regulacje stworzą gwarancje obiektywnej oceny zaistniałej sytuacji wymagającej odwołania ławnika lub odsunięcia od prowadzenia sprawy.
* Zasad ustalania rekompensaty dla ławników za czas wykonywania czynności w sądzie. Doprecyzowano pojęcie ?czas wykonywania czynności w sądzie? poprzez enumeratywne ich określenie, tj. branie udziału w rozprawie lub posiedzeniu, uczestnictwo w naradzie (składu orzekającego) nad wyrokiem, sporządzenie uzasadnienia oraz uczestnictwo w posiedzeniu rady ławniczej ławników wybranych do niej. Za te czynności ławnik będzie otrzymywał rekompensatę pieniężną. Powyższe pojęcie budziło dotychczas wątpliwości, w związku z tym, że przepis w dotychczasowym brzmieniu nie wyszczególniał czynności ławnika, przez co powstawały rozbieżności przy jego interpretacji.
