PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Błyskawicznie zorganizowane i przeprowadzone referendum, spektakularny podpis Władimira Putina i zdumienie świata. Pięć lat temu Rosja zajęła Krym, co spotkało się wówczas z falą potępienia. Co zostało z niego dziś?
Pięć lat temu, jak głosiły oficjalne wyniki, przeważająca większość mieszkańców Krymu poparła przynależność do Rosji. Jednak, jak podkreśla dziennikarka TOK FM Agnieszka Lichnerowicz, trudno jest traktować poważnie rezultaty plebiscytu, który został przeprowadzony pod lufami „zielonych ludzików”, którego część mieszkańców bardzo się bała, i wreszcie przed którym nie było miejsca na zwyczajną debatę.
Po pięciu latach od aneksji Krym jest de facto rosyjski, choć jego zajęcia nie uznaje żadne państwo europejskie. Ukraina z kolei uznaje je za swoje terytorium – takie, nad którym nie ma kontroli.
Wyspa Cypr jest podzielona na część południową (grecką) oraz północną (turecką). Jeśli chodzi o kwestię formalną to cała wyspa została przyjęta do Unii Europejskiej w 2004 roku, jednak w rzeczywistości członkiem wspólnoty jest tylko część grecka, natomiast część turecka – jako państwo nieuznane na arenie międzynarodowej – nie posiada żadnych praw wspólnotowych UE.
***
Cypr – wcześniej istniejący jako kolonia brytyjska, stał się niepodległym państwem w 1960 roku. Została opracowana konstytucja dla wyspy zamieszkanej przez dwie społeczności: grecką (liczącą ok. 80% mieszkańców) oraz turecką (ok. 20%). Połączona Komisja Konstytucyjna, w której decydujący głos mieli przedstawiciele obydwu narodowości ustanowili treść, która charakteryzowała się ograniczonymi postanowieniami wcześniejszych porozumień brytyjsko-grecko-tureckich związanych z wyspą.
Głośnym wydarzeniem, które miało miejsce 7 grudnia 1963 było wysadzenie w powietrze przez niezindetyfikowanych sprawców pomnika jednego z bohaterów narodowych Greków cypryjskich – Markosa Drakosa. Oskarżenia dotyczące tego czynu były zrzucane zarówno na Greków, jak i Turków i sugerowały sprowokowanie ich do otwartych walk.
25 grudnia 1963 pod wpływem nacisku sił brytyjskich stacjonujących na wyspie nastąpiło zawieszenie broni i wymiana jeńców, dotycząca obydwu stron konfliktu. Akty agresji występowały także w kolejnych miesiącach, lecz nie juz tak często jak wcześniej.
Rada Bezpieczeństwa ONZ w marcu 1964, skierowała na Cypr korpus sił pokojowych UNFICYP co miało stanowić czasowe rozwiązanie konfliktu.
Zamach stanu na Cyprze
15 lipca 1974 został uskuteczniony zamach stanu przez organizację EOKA B oraz grupę greckich wojskowych należących do Gwardii Narodowej Cypru. Sprzeciwili się oni w ten sposób polityce, jaką stosuje prezydent kraju – arcybiskup Makariosa III i kładli nacisk na natychmiastową unię Cypru z Grecją.
Zamachowcy za cel obrali sobie rozgłośnię radiową w Nikozji a także otoczyli pałac prezydencki i ogłosili powstanie Rządu Ocalenia Narodowego, którego przywódcą stał się Nikos Sampson.
Konsekwencje zamachu
Rezultatem zamachu na Cyprze było zajęcie przez Turcję 36,2% suwerennego terytorium Republiki, co było złamaniem podstawowych norm prawa międzynarodowego oraz zapisów Karty NZ. Pomimo rozporządzenia ONZ, które wzywa do wycofania obcych wojsk z wyspy Turecka okupacja części Cypru trwa ten stan do dzisiaj, a właśnie mija 45 lat od podziału Cypru.
