PoPrawny Poznański serwis prawny
Powiązane artykuły
Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w sprawie opiekuna osoby z niepełnosprawnością, który nie dostał świadczenia pielęgnacyjnego mimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Pan Adam opiekuje się 80-letnią matką legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Gminny ośrodek pomocy społecznej odmówił mu świadczenia
pielęgnacyjnego dla opiekuna osoby z niepełnosprawnością. RPO wystąpił do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Nowym Sączu o unieważnienie tej decyzji i o przyznanie świadczenia (III.7064.280.2016). Przepisy, na podstawie których pan Adam nie dostał świadczenia, zostały przecież uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjne.
– Nie może być tak, że konsekwencje błędów ustawodawcy są przerzucone w całości na obywatela. Sytuacji pana Adama, który mając pod opieką dwoje starszych i niepełnosprawnych rodziców pozostaje bez środków do życia, jest nie do zaakceptowania ? argumentuje RPO . Sprawa pana Adama Przyczyną odmowy przyznania świadczenia jest fakt, że trwała niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona u matki pana Adama osiem lat temu. Tymczasem ustawa o świadczeniach rodzinnych stwierdza, iż świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia. Jednak Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 21 października 2014 r. (K 38/13) uznał, że te przepisy ? uzależniające pomoc dla osób z niepełnosprawnością od tego, w jakim momencie życia tej osoby jej niepełnosprawność została orzeczona, są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.
Dlatego zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich pan Adam ma prawo do świadczenia. ARGUMENTY RPO W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich decyzja wydana z upoważnienia Wójta Gminy N. przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. o odmowie przyznania panu Adamowi świadczenia pielęgnacyjnego została wydana z naruszeniem prawa materialnego poprzez zastosowanie normy prawnej wyrażonej w art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.) bez uwzględnienia okoliczności, iż na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 doszło do uznania niekonstytucyjności części wskazanej normy prawnej w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, a także z naruszeniem art. 190 ust. 1 Konstytucji RP.
Rzecznik pragnie podkreślić, że przepis uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją ma taki charakter od dnia wejścia w życie i fakt ten musi być brany pod uwagę przy wydawaniu rozstrzygnięcia przez uprawniony organ. Wynikający z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP ostateczny i powszechnie obowiązujący charakter orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego przesądza o tym, że wiążą one wszystkich adresatów bez wyjątku, a zatem winny być przez nie respektowane.
W konsekwencji – zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich – w przedmiotowej sprawie decyzja wydana z upoważnienia Wójta Gminy N. przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. z dnia 1 grudnia 2016 r. o odmowie przyznania panu Adamowi świadczenia pielęgnacyjnego powinna zostać wyeliminowana z obrotu prawnego, gdyż narusza przepisy art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych poprzez ich błędne zastosowanie oraz narusza art. 190 ust. 1 Konstytucji RP poprzez nieuwzględnienie powszechnie obowiązującego i ostatecznego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13. Uzasadnia to także wniosek o merytoryczne rozpoznanie sprawy co do jej istoty.
