Dr Adam Bodnar rzecznik Praw Obywatelskich napisał do premiera ws. ?porozumienia? rządu z przedstawicielami środowiska osób z niepełnosprawnościamioraz realizacji uchwały Krajowej Rady Konsultacyjnej ws. systemowych rozwiązań na rzecz niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami Rzecznik Praw Obywatelskich jest zaniepokojony kontrowersjami, jakie pojawiły się w związku ze sposobem wypracowania ?porozumienia? pomiędzy Radą Ministrów a przedstawicielami środowiska osób z niepełnosprawnościami Rozwiązania ?porozumienia?, określające priorytety działań państwa w celu ochrony praw osób z niepełnosprawnościami, należy ocenić jako krok naprzód w zapewnieniu im niezbędnego wsparcia Adam Bodnar uznaje jednak, że są one niewystarczające, zwłaszcza iż wypracowano je bez udziału przedstawicieli osób protestujących w Sejmie Rzecznik pyta, dlaczego w komunikatach rządu brak informacji o uchwale Krajowej Rady Konsultacyjnej ws. systemowych rozwiązań na rzecz prowadzenia przez osoby z niepełnosprawnościami niezależnego życia. Uchwała zawiera 7 celów horyzontalnych i 14 szczegółowych rozwiązań, które należy wdrożyć RPO zwraca uwagę, że członkowie KRK publicznie podkreślają, że uchwałę i porozumienie należy traktować łącznie RPO napisał w tej sprawie do premiera Mateusza Morawieckiego. Zwrócił się do niego m.in., aby osoby z niepełnosprawnościami miały możliwość aktywnego udziału w podejmowaniu decyzji w zakresie polityk i programów – zwłaszcza tych, które dotyczą ich bezpośrednio. W swym piśmie Adam Bodnar podkreśla, że zabiera głos jako Rzecznik Praw Obywatelskich, który szczególną uwagę poświęca zapewnieniu osobom z niepełnosprawnościami prawa do godnego i niezależnego życia. Przywołał art. 69 Konstytucji, który przewiduje obowiązki państwa w udzielaniu osobom z niepełnosprawnościami pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej. Przypomniał, że ratyfikując Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych, Polska uznała ich prawa do odpowiednich warunków życia, ich stałego polepszania i zobowiązała się do zagwarantowania tych praw bez dyskryminacji. RPO pełni w Polsce rolę niezależnego organu monitorującego wdrażanie Konwencji. Dlatego Rzecznik czuje się zobowiązany do zabrania głosu w sprawie aktualnej sytuacji, wiążącej się z brakiem odpowiedniego wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. ?Moje zaniepokojenie budzą kontrowersje, jakie pojawiły się w związku ze sposobem wypracowania ?porozumienia? pomiędzy Radą Ministrów a przedstawicielami środowiska osób z niepełnosprawnościami, określającego priorytetowe kierunki działań państwa w celu ochrony praw osób z niepełnosprawnościami? ? napisał RPO. Ujęte w ?porozumieniu? rozwiązania należy ocenić jako krok naprzód w zapewnieniu osobom z niepełnosprawnościami niezbędnego wsparcia. Wydają się one jednak być niewystarczające ? w szczególności w obliczu faktu, że zostały wypracowane bez udziału przedstawicieli osób protestujących w Sejmie. Według Rzecznika pozostaje to w sprzeczności z zaleceniem Konwencji zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwości aktywnego udziału w procesie decyzyjnym, zwłaszcza kwestii dotyczących ich bezpośrednio. W związku z tym istniała potrzeba przeprowadzenia szerszych konsultacji treści projektowanych uzgodnień niż to zostało w praktyce zrealizowane. RPO podziela także zastrzeżenia co do czasu opracowania i przyjęcia wyżej wskazanych postulatów ? w momencie trwającego w Sejmie protestu. Adam Bodnar zwraca uwagę, że 24 kwietnia 2018 r., podczas posiedzenia Krajowej Rady Konsultacyjnej – będącej organem opiniodawczo-doradczym Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych – została podjęta także uchwała w sprawie systemowych rozwiązań na rzecz prowadzenia przez osoby z niepełnosprawnościami niezależnego życia. Wskazuje ona cele i odnoszące się do nich działania, które mają zapewnić tym osobom godne i niezależne życie, przy adekwatnym wsparciu ze strony władzy publicznej. Za bardzo istotne Rzecznik uznaje stanowisko członków Rady, że oba te dokumenty, tj. uchwałę i ?porozumienie?, należy traktować łącznie jako wzajemnie uzupełniające się. Rzecznik od dawna wskazuje bowiem na konieczność przyjęcia całościowej polityki publicznej dotyczącej wsparcia osób z niepełnosprawnościami. Pozytywnie ocenia, że wiele z niezbędnych jej elementów uwzględniono w tej uchwale, przyjętej z udziałem przedstawicieli rządu. RPO wyraża nadzieję, że organy państwa podejmą dalsze działania w celu ich urzeczywistnienia. Rzecznik przypomina swe rekomendacje w tej sprawie. Zawarte były m. in. w sprawozdaniach RPO dla Komitetu Praw Osób z Niepełnosprawnościami, licznych wystąpieniach generalnych i raportach. Przywołał też apel RPO i 54 organizacji społecznych w sprawie deinstytucjonalizacji systemu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami z 20 listopada 2017 r. czy apel RPO i 170 organizacji społecznych ws. ratyfikacji Protokołu fakultatywnego do Konwencji z 21 stycznia 2016 r. Jednocześnie RPO wyraża zaniepokojenie, że przyjęty przez Radę Ministrów sposób komunikacji, tj. z pominięciem informacji o podjęciu powyższej uchwały, wprowadza w błąd opinię publiczną. Wydawać się bowiem może, że jedynym efektem posiedzenia Krajowej Rady Konsultacyjnej było podpisanie ?porozumienia?, co może ograniczyć zakres realizowanych przez Radę Ministrów zobowiązań jedynie do tych zawartych w ?porozumieniu?. Tymczasem, według relacji członków KRK, w ?porozumieniu? zawarto rozwiązania, których wprowadzenie jest możliwe w trybie natychmiastowym. Uchwała natomiast zawiera istotne rozwiązania systemowe, możliwe do wdrożenia po przeprowadzeniu odpowiednich prac legislacyjnych. W związku z tym RPO zwraca się do premiera o pilne przedstawienie planu działań Rady Ministrów zmierzających do realizacji postanowień uchwały KRK. Podkreśla też znaczenie jej punktu 3. – wprowadzenia systemu świadczeń finansowych, który kompensowałby koszty niepełnosprawności i wspierałby aktywność osób z niepełnosprawnościami, jej celów horyzontalnych i pozostałych 14 szczegółowych postulatów. Realizacja tego punktu stanowiłaby odpowiedź na jeden z dwóch najważniejszych postulatów osób protestujących w Sejmie, dotyczący wprowadzenia dodatku rehabilitacyjnego. Prace nad nowym systemem powinny także uwzględniać wielokrotnie podnoszone przez RPO kwestie, takie jak: wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. (sygn. akt K 38/13) w celu przywrócenia równego traktowania opiekunów osób niepełnosprawnych, wyeliminowanie ograniczeń w dostępie do świadczeń opiekuńczych i stworzenie możliwości wyboru korzystniejszego świadczenia w przypadku zbiegu prawa do świadczenia opiekuńczego i świadczeń emerytalno-rentowych, wyeliminowanie ograniczenia w dostępie do świadczeń opiekuńczych osób nieobciążonych obowiązkiem alimentacyjnym, doprecyzowanie uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego rodzica ze znacznym stopniem niepełnosprawności. RPO przyjmuje do wiadomości przedstawiane przez media wypowiedzi członków KRK, wskazujące na potrzebę wypracowania optymalnego rozwiązania w zakresie kompensacji kosztów niepełnosprawności dla wszystkich osób z niepełnosprawnościami. Zdając sobie sprawę z trudnej sytuacji osób z niepełnosprawnościami, które potrzebują intensywnego wsparcia, jak również ich rodzin, Rzecznik wskazuje na konieczność szybkiego przyjęcia rozwiązań w tym zakresie. Adam Bodnar poddaje też pod rozwagę premiera możliwość przyjęcia rozwiązań przejściowych co do instrumentów finansowych dedykowanych osobom z niepełnosprawnościami potrzebujących intensywnego wsparcia, funkcjonujących aż do momentu wdrożenia kompleksowego systemu. ?Jako Rzecznik Praw Obywatelskich i organ monitorujący wdrażanie Konwencji liczę, że aktualna sytuacja może stanowić pozytywny przełom w zakresie działań państwa na rzecz praw osób niepełnosprawnych. Ufam, że w tych ramach wykorzystane będą rekomendacje RPO? ? głosi list Adama Bodnara. Zwraca się on do premiera przede wszystkim o to, by ? zgodnie z Konwencją ? osoby z niepełnosprawnościami miały możliwość aktywnego udziału w procesie podejmowania decyzji w zakresie polityk i programów, zwłaszcza tych, które dotyczą ich bezpośrednio.
Sprawdź także
Przebierańcy i sędziowie
Prof. Wojciech Sadurski – „Każdy z nich dokonał indywidualnej decyzji startowania w procedurze przed nieprawowitą …