Brak pogłębionej analizy, lakoniczne przedstawienie potrzeb oraz powoływanie się na abstrakcyjne zagrożenie to główne uwagi Amnesty International i Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do projektu założeń do ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. AI i HFPC przygotowały wspólnie stanowisko w odpowiedzi na prośbę MSWiA. ?Problematyka stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej, ma szczególne znaczenie w państwie demokratycznym z uwagi na konieczność ochrony takich wartości jak życie, zdrowie i godność osobista. Z tej perspektywy, za słuszne należy uznać podjęcie przez MSWiA inicjatywy stworzenia kompleksowego uregulowania rangi ustawowej dotyczącej tej materii. Jednocześnie wskazać należy, iż dalszym pracom powinna towarzyszyć poważna dyskusja nad kształtem konkretnych rozwiązań uwzględniająca przyjęte standardy międzynarodowe. W tej mierze wyrażamy nadzieję, iż nasze stanowisko będzie uwzględnione częścią tej dyskusji?, czytamy we wspólnym oświadczeniu. Szczegółowe rekomendacje i uwagi dotyczą następujących obszarów:
REZYGNACJA Z PROCEDURY STRZAŁU OSTRZEGAWCZEGO:
– brak odniesienia do jakichkolwiek badań oraz pogłębionej analizy problemu uwzględniającej rzeczywiste korzyści i zagrożenia związane z utrzymywaniem/rezygnacją z procedury strzału ostrzegawczego;
– brak odwołania się do doświadczeń i dobrych praktyk innych państw w tym zakresie.
SKRóCENIE PROCEDURY PRZED ODDANIEM STRZAŁU:
– propozycja skrócenia i ujednolicenia procedury przed oddaniem strzału oparta jest na hipotetycznym założeniu o podwyższonym ryzyku eskalacji przestępczości o charakterze terrorystycznym, a także innego rodzaju przestępczości godzącej w bezpieczeństwo publiczne;
– powoływanie się na abstrakcyjne zagrożenie jest nieuzasadnione i stało się w przeszłości niejednokrotnie usprawiedliwieniem wprowadzania do systemów prawnych regulacji istotnie ograniczających prawa i wolności konstytucyjne;
– brak rzetelnej analizy w zakresie potencjalnych korzyści i zagrożeń;
UPRAWNIENIA POSZCZEGóLNYCH FORMACJI W ZAKRESIE STOSOWANIA ŚRODKóW PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO:
– najistotniejszą modyfikacją w zakresie korzystania ze środków przymusu bezpośredniego jest przyznanie poszczególnym formacjom możliwości stosowania nowych rodzajów środków przymusu bezpośredniego. Projekt założeń zakłada upowszechnienie stosowania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania za pomocą energii elektrycznej, np. paralizatorów, przy czym propozycję uzasadnia się koniecznością sprawnego wykonywania zadań ustawowych;
– posiadanie i korzystanie z tego typu urządzeń należy analizować nie tylko z punktu widzenia korzystania ze środków przymusu bezpośredniego, ale także zakazu tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania (art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka);
– zakres środków przymusu bezpośredniego, które może stosować każda z formacji, powinien być szczegółowo omówiony w oparciu o rzeczywiste potrzeby i możliwości każdej z nich, nie zaś przedstawiony w sposób zbiorczy;
– brak analizy negatywnych konsekwencji i określenia zasady proporcjonalności zastosowania; – brak wskazania rzeczywistych potrzeb i możliwości poszczególnych formacji.
REGULACJE PROCEDURALNE:
– rozluźnieniu kompetencji w zakresie korzystania ze środków przymusu bezpośredniego i broni palnej powinno towarzyszyć zwiększenie gwarancji na polu proceduralnym w celu uniknięcia poczucia bezkarności oraz zapewnienie, że dochodzenia w tym zakresie będą dawały gwarancję niezależności, rzetelności, terminowości oraz skuteczności.
PoPrawny Poznański serwis prawny
